Οι εξερευνήσεις του Κουστώ στην Ελλάδα για τη χαμένη Ατλαντίδα και τα πολυάριθμα αρχαία ευρήματα που ανέσυρε από τις ελληνικές θάλασσες

Τον Νοέμβριο του 1975 ο διάσημος ωκεανολόγος Ζακ Υβ Κουστώ προσκλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση να κάνει έρευνες στο Αιγαίο, σχετικά με την ιστορία της χαμένης Ατλαντίδας και τη χαρτογράφηση ορισμένων ναυαγίων.

Η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε από τον ΕΟΤ ήταν θερμή, ενώ το ερευνητικό σκάφος “Καλυψώ” και ο εξοπλισμός του προκάλεσαν μεγάλη εντύπωση.

Στις εξερευνήσεις έλαβαν μέρος και οι σημαντικοί Έλληνες αρχαιολόγοι – δύτες: Λάζαρος Κολώνας, Χαράλαμπος Κριτζάς, Χαράλαμπος Πέννας, Νίκος Παπαδάκης, Μανώλης Μπορμπουδάκης, Γ. Παπαθανασόπουλος, Ε. Τσαβλίρης, Β. Βιτάλης, Π. Νικολαΐδης, Ισίδωρος Κακούρης, Γ. Μασέλος, Φ. Αντωνόπουλος, Γ. Γάρας, Σ. Ρακόπουλος και άλλοι.

Τα αρχαία ευρήματα ανέβαιναν κατευθείαν από τον βυθό στο κατάστρωμα μέσω σωλήνα και η άρση μεγάλων αντικειμένων που τοποθετούνταν σε καλάθια εντυπωσίασαν τους αρχαιολόγους, οι οποίοι παρατηρούσαν τον πρωτοποριακό τρόπο με τον οποίο δούλευε ο εξερευνητής. Οι δεκάδες αμφορείς, τα όστρακα και τα αγαλματίδια που ανέσυρε από το Αιγαίο, βοήθησαν αρκετά στην κατανόηση της αρχαίας τέχνης, της καθημερινότητας και τους θαλάσσιους δρόμους που ακολουθούσαν τα εμπορικά πλοία.

Στη Σαντορίνη, εκτός από το βαθυσκάφος χρησιμοποιήθηκε και το ελικόπτερο του «Καλυψώ» το οποίο πραγματοποιούσε φωτογραφικές και κινηματογραφικές λήψεις από αέρος.

Οι έρευνες επικεντρώθηκαν κυρίως σε περιοχές του νησιού όπου υπήρχαν γνωστά ναυάγια, με σκοπό να εντοπιστούν αρχαία.

Ο εντοπισμός του Βρεττανικού στη Τζιά

Μεταξύ της Κέας και της Μακρονήσου εντοπίστηκε το πλοίο “Βρεττανικός” που είχε μετατραπεί σε νοσοκομειακό και βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Κουστώ απέδειξε, παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς της Γερμανίας, ότι εκείνη ήταν υπεύθυνη για τη βύθιση του πλωτού νοσοκομείου κατά παράβαση των κανόνων του πολέμου.

Ιστορική ήταν η στιγμή που μια 80χρονη διασωθείσα καταδύθηκε με το βαθυσκάφος και στον βυθό, είδε την καμπίνα όπου διέμενε ως νεαρή νοσοκόμα.

Ο Κουστώ συνέχισε τις έρευνες στις Κυκλάδες, στο νότιο Ιόνιο, στον Κορινθιακό και στην Κρήτη όπου εντοπίστηκαν εφτά ναυάγια στη νήσο Δίας, η οποία βρίσκεται απέναντι από το Ηράκλειο.

Αναγνωρίστηκε επίσης ένα σημαντικό βυζαντινό ναυάγιο του 10ου αιώνα φορτωμένο αμφορείς, ένα άλλο βυθισμένο πλοίο με αμφορείς του 1ου αιώνα π.Χ. και ένα Ενετικό στο οποίο διακρίνονταν κανόνια.

Στα ανοιχτά του Ηρακλείου εντοπίστηκαν επίσης τα υπολείμματα της «Λα Τερέζ», του γαλλικού πολεμικού πλοίου του Λουδοβίκου ΙΔ’, που ανατινάχτηκε κατά τις εχθροπραξίες με τους Τούρκους οι οποίοι πολιορκούσαν τον Χάνδακα.

Στα Αντικύθηρα, το βαθυσκάφος και οι δύτες βρήκαν αρχαία αντικείμενα αλλά και νομίσματα της Περγάμου του 80υ π.Χ, από τα οποία οι αρχαιολόγοι συνέλεξαν πληροφορίες για τη χρονολόγηση του ναυαγίου της περιοχής.

Κάθε φορά που εντοπιζόταν κάποιο αρχαίο εύρημα, ο Κουστώ ζητούσε από το πλήρωμα να το καθαρίσει από τα ιζήματα για να το κινηματογραφήσει, γεγονός που προκαλούσε έκπληξη στους αρχαιολόγους καθώς δεν ήταν επιστημονικά ορθό.

Όλοι θυμούνται την ημέρα που το ελικόπτερο του Καλυψώ έφερε στο πλοίο τον Μίκη Θεοδωράκη.

Τον είχε προσκαλέσει ο Κουστώ για να του ζητήσει να γράψει μουσική σε μια από τις ταινίες του.

Η ανακάλυψη του αδελφού πλοίου του Τιτανικού στη Τζιά και η αυτοψία με την επιζήσασα νοσοκόμα του Βρεττανικού, θεωρούνται κορυφαίες στιγμές του ερευνητικού έργου του Κουστώ στην Ελλάδα.

Διαβάστε επίσης: Το «Απέραντο Γαλάζιο» των Κυκλάδων. Το νησί που έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο από μια γαλλική ταινία. Το εντυπωσιακό μοναστήρι που είναι «κρυμμένο» σε έναν βράχο ύψους 300 μέτρων (βίντεο)