Η εξέγερση των μαθητών στην Κύπρο κατά της Αγγλοκρατίας. Οι συγκρούσεις των Γυμνασίων και η μάχη της γαλανόλευκης. Νέα εκπομπή

Τον αγώνα των μαθητών της Κύπρου κατά της Αγγλοκρατίας, παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου, στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη, την Κυριακή, 25 Δεκεμβρίου στις 5 το απόγευμα.

Οι μαθητικοί αγώνες και η συγκρούσεις αγοριών και κοριτσιών με βρετανούς ένστολους σημάδεψε τον Αγώνα των Κυπρίων και της ΕΟΚΑ εναντίον της Bρετανικής κατοχής.

Η έρευνα της εκπομπής εστιάζει στη δυναμική παρουσία των κυπριών μαθητών, που από μικρή ηλικία γαλουχήθηκαν με την ιδέα της Ένωσης με την Ελλάδα. Η αρχή έγινε το 1953, δύο χρόνια πριν από την εμφάνιση της ΕΟΚΑ, όταν μαθητές στην Πάφο διαδήλωσαν εναντίον της βρετανικής κατοχής με αφορμή τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ.

Ιστορικοί και πρώην μέλη της ΑΝΕ περιγράφουν τα καθήκοντα που είχαν, όπως μεταφορά επιστολών, συνθήματα στους τοίχους και δυναμική παρουσία στις διαδηλώσεις. Όλα τα μέλη της ΑΝΕ ήταν προετοιμασμένα για αναμέτρηση με τις δυνάμεις καταστολής.

Ο πόλεμος των Σημαιών

Η «Μηχανή του Χρόνου» αποκαλύπτει πως την περίοδο της Αγγλοκρατίας η ελληνική σημαία είχε απαγορευθεί, αλλά οι μαθητές ύψωναν τη γαλανόλευκη σχεδόν παντού.

Αυτή η συντονισμένη δράση έμεινε γνωστή ως ο «πόλεμος των σημαιών». Παρά τα αυστηρά μέτρα και των εκφοβισμό από τους Άγγλους, η μαθητιούσα νεολαία δεν υποχώρησε και συνέχιζε να υψώνει ελληνικές σημαίες, ακόμη και στο πιο δυσπρόσιτα σημεία της Κύπρου.

Οι συγκρούσεις των Γυμνασίων

Ιστορικοί και μάρτυρες των συγκρούσεων ξεχωρίζουν τη μάχη στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, τον Ιανουάριο του 1956, όταν δεκάδες μαθητές ανέβηκαν στην ταράτσα της βιβλιοθήκης του γυμνασίου και ξεκίνησαν έναν σκληρό πετροπόλεμο με τις δυνάμεις ασφάλειας.

Παρά την εισβολή των αστυνομικών, οι μαθητές συνέχισαν τη μάχη σώμα με σώμα.

Οι νεκροί μαθητές

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει τη βίαιη καταστολή των Βρετανών, που οδήγησε και στον θάνατο μαθητών. Μετά την μάχη στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, οργανώθηκε μαθητική διαδήλωση στην Αμμόχωστο, όπου πρωτοστάτησε ο 17χρονος Πετράκης Γιάλλουρος.

Ακολούθησε συμπλοκή με τους Βρετανούς στρατιώτες , που άνοιξαν πυρ κατά των μαθητών. Μια σφαίρα διαπέρασε το στήθος του Πετράκου Γιάλλουρου, ο οποίος πέθανε πριν φτάσει στο νοσοκομείο.

Η αδερφή του Δημήτρη Δημητριάδη, περιγράφει τη δολοφονία του 8χρονου αδερφού της από βρετανική σφαίρα τον Μάρτιο του 1956.  Ο θάνατος του «μικρού ήρωα της ΕΟΚΑ» που πούλαγε λουλούδια συντάραξε την Κύπρο.

Η έρευνα παρουσιάζει τη θέληση και το ψυχικό σθένος των μαθητών για ένωση με την Ελλάδα, που παρά το κλείσιμο ελληνικών δημοτικών και γυμνασίων συνέχισαν κρυφά τα μαθήματά τους. Η υπεράσπιση των ιδεωδών τους δεν άφησε περιθώρια στις μανάδες της Κύπρου, που αναγκάστηκαν να συμφιλιωθούν ακόμα και με την ιδέα του θανάτου των παιδιών τους.

Στην εκπομπή μιλούν:

Ανδρέας Αγγελίδης «Δημητράκης»:  Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Αυγή Γεωργιάδου «Σπουργιτάκι»: Αγωνίστρια ΕΟΚΑ – Μέλος του Εκτελεστικού

Δημήτρης Πολυκάρπου «Αχιλλέας»: Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Αυγή Παναγίδη: κόρη του Ανδρέα Παναγίδη που εκτελέστηκε από τους Βρετανούς

Τάκης Ιωάννου «Νέδας» : Αγωνιστής ΕΟΚΑ – μέλος του Εκτελεστικού

Ανδρέας Σεϊτάνης «Μαρούσης»:  Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Γιάννης Σπανός «Λόντος» : Αγωνιστής ΕΟΚΑ – μέλος του Εκτελεστικού

Ιωάννης Κασσίνης: Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Ανδρέας Λαδόμαδος: Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Ανδρέας Αγγελόπουλος «Λέανδρος» : Αγωνιστής ΕΟΚΑ – μέλος του Εκτελεστικού

Θάσος Σοφοκλέους «Σώζος» : Πρόεδρος Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ

Ελένη Χριστοφορίδου : Αγωνίστρια ΕΟΚΑ – Μέλος του Εκτελεστικού

Φοίβος Πέτρου: Αγωνιστής ΕΟΚΑ – μέλος του Εκτελεστικού

Νεόφυτος Νεοφύτου: Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Ανδρέας Παναγιώτου: συμμετείχε στο εκτελεστικό της ΕΟΚΑ

Κλαίρη Αγγελίδου: Αγωνίστρια ΕΟΚΑ

Σταύρος Καρκαλέτσης: Ιστορικός, Συγγραφέας

Αντρούλα Δημητριάδου: αδερφή του Δημήτρη Δημητριάδη που δολοφονήθηκε από πυρά Βρετανών

Βίας Λειβαδάς «Θαλής» : Αγωνιστής ΕΟΚΑ

Μίνα Σαμψών: Κόρη Νίκου Σαμψών, αγωνιστή ΕΟΚΑ