Μυστράς. Η ιστορική καστροπολιτεία που οχύρωσαν οι Φράγκοι και κυριάρχησαν οι Παλαιολόγοι. Πως εξελίχθηκε σε εμπορικό κέντρο και ορμητήριο των Ελλήνων (drone)

Σε μια απότομη πλαγιά που φτάνει τα 621 μέτρα δεσπόζει ο Μυστράς, η «νεκρή πολιτεία» του Μεσαίωνα. Το κάστρο και η πόλη ήταν το κέντρο της Πελοποννήσου και άκμασε τα τελευταία χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Εκεί συναντήθηκαν οι Φράγκοι με τους Βυζαντινούς και αργότερα με τους Τούρκους.

Η πολιτεία ήταν καλά οχυρωμένη και στην κορυφή της βρισκόταν η ακρόπολη, απ’ όπου μπορούσαν να ελέγχουν την γύρω περιοχή. Ιδρύθηκε το 1246 όταν οι Φράγκοι υπό τον Γουλιέλμο Β’ τον Βιλλαρδουΐνο κυριάρχησαν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Ο Γουλιέλμος βρήκε ένα πλάτωμα πάνω σε ένα βουνό και έκτισε ένα κάστρο που το ονόμασε «Μυζηθράν».

Οι Φράγκοι παρέμειναν στο κάστρο για λίγα χρόνια, καθώς το 1262 ήρθαν αντιμέτωποι με το ελληνικό βασίλειο της Νίκαιας και παραχώρησαν τα κάστρα της Μονεμβασιάς, της μεγάλης Μαΐνης και του Μυστρά για να ελευθερώσουν τον Γουλιέλμο, που είχε πιαστεί αιχμάλωτος. Από τότε οι Έλληνες έγιναν κυρίαρχοι του Μυστρά και η πολιτεία άκμασε. Το κάστρο διοικούνταν πλέον από έναν βυζαντινό στρατηγό, τον οποίο αντικαθιστούσε κάθε χρόνο ένας νέος.

Ωστόσο, οι γύρω περιοχές συνέχισαν να δέχονται επιθέσεις και πολλοί κάτοικοι εγκαταστάθηκαν γύρω από το οχυρωμένο κάστρο για να είναι ασφαλείς.

Τότε δημιουργήθηκε η «χώρα του Μυζηθρά» και χτίστηκαν μοναστήρια, εκκλησίες, βιβλιοθήκες, παλάτια και μέσα στο κάστρο μεταφέρθηκε η Μητρόπολη Λακεδαιμονίας. Έμποροι από την Ευρώπη κατέφθαναν στον Μυστρά για να αγοράσουν αγροτικά προϊόντα που καλλιεργούνταν στην κοιλάδα του Ευρώτα και μετάξι και αντίστοιχα οι έμποροι του Μυστρά έκαναν εξαγωγές τη Δύση. Γρήγορα αναδείχθηκε σε ισχυρό οικονομικό κέντρο, ενώ οι βασικές εμπορικές δραστηριότητες πραγματοποιούταν έξω από τα τείχη σε μια συνοικία που ονομαζόταν «Βούργος».

Τα πρώτα σαράντα χρόνια Δεσπότες της περιοχής ήταν οι Κατακουζηνοί. Το 1383 ο Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος έστειλε με στρατό τον γιο του Θεόδωρο και οι Παλαιολόγοι πήραν τον έλεγχο της περιοχής.

Το 1427 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έφτασε στον Μυστρά για να βοηθήσει τους αδερφούς του στην ανάκτηση των φραγκοκρατούμενων περιοχών της Πελοποννήσου. Οι Παλαιολόγοι επέκτειναν το Δεσποτάτο σε ολόκληρη την Πελοπόννησο με απώτερο σκοπό να επεκτείνουν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το 1443 ανέλαβε δεσπότης του Μυστρά και λίγα χρόνια μετά στέφθηκε βυζαντινός αυτοκράτορας. Παρέμεινε στη θέση του μέχρι της Άλωση της Κωνσταντινούπολης, όπου έπεσε ηρωικά μαχόμενος.

«Το κάστρο, τ’ ωριόκαστρο, που ‘ναι στο κορφοβούνι» (Χρονικό του Μορέως). Πηγή φωτο: Up Stories

Ωστόσο, οι συχνές επιδρομές και οι εγχώριες συγκρούσεις συνέχισαν να πλήττουν την κυριαρχία τους, η οποία τερματίστηκε οριστικά με την έλευση του Μωάμεθ Β’. Ο Μυστράς παραδόθηκε στους Τούρκους και άρχισε να παρακμάζει με αποκορύφωμα το 1460 που υπέστη μεγάλες καταστροφές από τις επιδρομές των Αλβανών, οι οποίοι έσφαξαν και έκαψαν τα πάντα.

Ψηλά δεσπόζει το φρούριο, Κάτω από το φρούριο, απλώνεται η Πάνω Χώρα, η πρώτη πόλη που δημιουργήθηκε στην πρώτη φάση εγκατάστασης κατοίκων. Παρακάτω ξεκινούν τείχη που περικλείουν την Κάτω Χώρα.

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας οι αρχές της Λακωνίας εγκαταστάθηκαν στον Μυστρά, αλλά μερικά χρόνια αργότερα εγκατέλειψαν την περιοχή, καθώς ο Βασιλιάς Όθων αποφάσισε να επανιδρυθεί η Σπάρτη κοντά στην όχθη του ποταμού Ευρώτα. Οι αρχές μεταφέρθηκαν στη νέα πόλη της Σπάρτης και η μεσαιωνική βυζαντινή πολιτεία ερημώθηκε. Σήμερα θεωρείται από τις καλύτερα σωζόμενες καστροπολιτείες της Ελλάδας που από το ύψος της οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν την πράσινη κοιλάδα του Ευρώτα.

Δείτε από ψηλά τον Μυστρά. Παραγωγή βίντεο UP Stories:

Ενημερωθείτε για την εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τον Αρχαιολογικό Χώρο του Μυστρά

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το χωριό των τσοπάνηδων που έγινε δημοφιλές χειμερινό θέρετρο. Στην σπηλιά του διατηρούσαν το περίφημο τυρί φορμαέλα. Δείτε από ψηλά την περιοχή όπου δόθηκε η μάχη που αναζοπύρωσε την ελληνική επανάσταση του ’21 (drone)