“Η Ελλάδα έχει ένα βασιλιά και πολλούς βασιλίσκους”. Ο Γερμανός φιλέλληνας που ερμήνευσε γιατί στη Βουλή ήταν όλοι δικηγόροι και γιατροί

ΠΗΓΗ: Μια σταγόνα ιστορία, Δημήτρης Καμπουράκης, εκδόσεις Πατάκη

Στις 31 Μαρτίου 1886 ο διάσημος Βερολινέζος καθηγητής οφθαλμολογίας, Ιούλιος Χίρσμπεργκ, που βρισκόταν στην Αθήνα, επισκέφτηκε τον μεγαλύτερο πολιτικό άνδρα της εποχής, τον Χαρίλαο Τρικούπη, στο σπίτι του στην οδό Ακαδημίας.

Ο Χίρσμπεργκ δεν ήταν πολιτικός, ήταν όμως ένας εξαιρετικά μορφωμένος άνθρωπος που μιλούσε ελληνικά, αφού είχε μελετήσει τους αρχαίους Έλληνες κλασικούς. Ήταν μάλιστα ένας από τους ελάχιστους φιλέλληνες μέσα στη φιλοτουρκική Γερμανία του Βίσμαρκ και η ματιά του για την Ελλάδα εκείνης της εποχής είναι οξυδερκής και πολύτιμη για τους ιστορικούς.

Στις ταξιδιωτικές του σημειώσεις περιγράφει διεξοδικά μια συζήτηση με τον Τρικούπη, ο οποίος τότε ήταν αντιπολίτευση στον Δεληγιάννη. Το περιεχόμενο αφήνει ακόμα και σήμερα άναυδο τον αναγνώστη για την επικαιρότητα των θέσεων που διατυπώθηκαν στη συνομιλία των δύο ανδρών.

“Είσθε φιλέλληνας”, είπε στον Γερμανό  γιατρό ο Τρικούπης. “Κάντε μου μια πρόταση για βελτίωση των ελληνογερμανικών σχέσεων!”

“Δεν είμαι πολιτικός, δεν έχω πρόταση”, απάντησε ο Χίρσμπεργκ, όμως παρατηρώ τα ακόλουθα.

Η Γερμανία έχει σαράντα εφτά εκατομμύρια κατοίκους και τετρακόσιους βουλευτές. Η Ελλάδα ολόκληρη έχει πληθυσμό μικρότερο από το Βερολίνο και έχει διακόσιους πενήντα βουλευτές.

Οι σφοδροί κομματικοί αγώνες στη Βουλή σας εμποδίζουν την ανάπτυξη της χώρας. Δεν θα ήτο δυνατόν να μειωθεί ο αριθμός των βουλευτών; Ένας ηλικιωμένος ιερέας μου έλεγε ακριβώς το ίδιο. Ότι η δυστυχία της Ελλάδος είναι πως έχει μόνο ένα βασιλιά, αλλά πολλούς βασιλίσκους “.

Υποθέτω ότι αναρωτιέστε ποια απάντηση έδωσε ο Χαρίλαος Τρικούπης. Μα, αυτή που δίνουν πάντα όλοι οι Έλληνες πολιτικοί. Θεωρητικώς συμφωνώ, πρακτικώς δεν μπορώ να το κάνω. Είπε στον Γερμανό:

” Ναι,ναι, έχετε δίκιο. Και έχω σκεφτεί αυτή τη φανερή ζημιά, που επιβάλλει το Σύνταγμα. Οι βουλευτές πάντως δεν πρέπει να είναι κάτω από εκατόν πενήντα. Αλλά, μόλις ξεφορτωθώ μέσα από τη Βουλή μερικούς κραυγαλέους, θα φωνάζουν οι ίδιοι έξω από τη Βουλή, πιο δυνατά!” ( το τελευταίο μάλιστα ο Τρικούπης το είπε στα αγγλικά, μην το ακούσουν κάποιοι ενδιαφερόμενοι).

Αν αυτή δεν είναι θεωρία του πολιτικού κόστους, τότε τι είναι; Γι’ αυτό δεν αλλάζει εύκολα ο τόπος, αν και, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι απέναντι στον Τρικούπη, λίγους μήνες αργότερα, που ανέλαβε πρωθυπουργός, με εκλογικό νόμο, κατάφερε να μειώσει τον αριθμό των βουλευτών κατά σαράντα τρεις. Μετά ξανάγιναν όχι απλώς διακόσιοι πενήντα αλλά τριακόσιοι.

Αλλά, για μη νομίσετε ότι η ομοιότητα των παραπάνω με την εποχή μας είναι συμπτωματική, παραθέτω άλλο ένα μικρό απόσπασμα των εντυπώσεων του Χίρσμπεργκ, όχι για την πολιτική, αλλά για την κοινωνική και επαγγελματική ζωή στην Αθήνα του 1886:

” Η Αθήνα έχει ένα Πανεπιστήμιο με εξήντα καθηγητές και δύο χιλιάδες φοιτητές. Σπουδάζουν πάρα πολλοί. Ενώ η γεωργία χρειάζεται χέρια και η βιομηχανία μόλις τώρα αρχίζει, ο αριθμός των γιατρών και των δικηγόρων είναι υπερβολικά μεγάλος. Το 1886 βρήκα στην Αθήνα 23 οφθαλμολόγους, σχεδόν όσους έχει και το Βερολίνο, που έχει εκατομμύρια κατοίκους. Για να έχουν οι άνεργοι δικηγόροι δουλειά, επιδίδονται στην πολιτική. Γιατροί και δικηγόροι είναι επίσης δήμαρχοι στα μικρότερα μέρη”.

Κατά τ΄ άλλα, οι καιροί αλλάζουν, η ελληνική κοινωνία εκσυγχρονίζεται και οι θεσμοί λειτουργούν πιο εκλογικευμένα. Σιγά! Καμία διαφορά δεν έχει το 2003 με το 1886.

ΠΗΓΗ: Μια σταγόνα ιστορία, Δημήτρης Καμπουράκης, εκδόσεις Πατάκη

 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ραναβαλόνα. Ο «θηλυκός» Καλιγούλας της Μαδαγασκάρης που σκότωσε το μισό πληθυσμό της χώρας επειδή ήταν χριστιανοί