Οι ελέφαντες πατούσαν, ανασκολοπούσαν και χτύπαγαν με τις προβοσκίδες τους Μακεδόνες του Μ. Αλεξάνδρου. Ωστόσο το τέχνασμα του στρατηλάτη οδήγησε στη θρυλική νίκη στη μάχη του Υδάσπη. Πώς φέρθηκε στον ηττημένο βασιλιά

ΠΗΓΗ: Αλέξανδρος ο Μακεδόνας, ο μέγας στρατηλάτης της ιστορίας, Peter Green, εκδόσεις Διόπτρα

Το 326 π.Χ. ο βασιλιάς Αλέξανδρος ήρθε αντιμέτωπος με τον Βασιλιά Πώρο του Ινδικού Βασιλείου Παουραβά στον ποταμό Υδάσπη. Η τοποθεσία της μάχης επιλέχτηκε από τον Πώρο. Ήταν μια επίπεδη αμμώδη πεδιάδα χωρίς λάσπη, όπου οι ελέφαντες και το ιππικό θα είχαν άφθονο χώρο για ελιγμούς.

Ο Πώρος παρέταξε τα τάγματα του πεζικού του σε ένα πλατύ κεντρικό μέτωπο, τοποθετώντας έναν ελέφαντα κάθε τριάντα μέτρα περίπου για να τα ενισχύσει.

Σε κάθε πτέρυγα τοποθέτησε αρχικά ένα πλευρικό σώμα πεζικού και κατόπιν το ιππικό του με μια Ίλη αρμάτων να τα καλύπτει.

Η συνολική ινδική παράταξη πρέπει να είχε μήκος γύρω στα τέσσερα χιλιόμετρα, από τα οποία το πεζικό καταλάμβανε τουλάχιστον τα τρία τέταρτα.

Ενώ ο Αλέξανδρος περίμενε το πεζικό να τον προλάβει, διεξήγαγε εκτεταμένη αναγνώριση της διάταξης του Πώρου, κρατώντας προσεχτικά τις δυνάμεις του κρυμμένες πίσω από δέντρα και ανώμαλο έδαφος.

Μια κατά μέτωπον επίθεση ήταν αδύνατη: ο Αλέξανδρος δεν μπορούσε να ριψοκινδυνεύσει να πανικοβληθούν τα άλογα όταν θα ερχόταν αντιμέτωπα με τους ελέφαντες. Αν η φάλαγγα επρόκειτο να συγκρουστεί με το κέντρο του Πώρου, έπρεπε πρώτα να εξοντωθεί το ινδικό ιππικό.

Η στρατηγική του Αλέξανδρου

Για να νικήσει το ιππικό του Πώρου, ο Αλέξανδρος υιοθέτησε ένα εξαιρετικά δαιμόνιο στρατήγημα.

Ο Αλέξανδρος είχε δώσει διαταγή τα τάγματα της φάλαγγας και οι Βασιλικοί Υπασπιστές “να μην εμπλακούν μέχρι να καταστεί προφανές ότι έχει προκληθεί σύγχυση στους Ινδούς, τόσο από τους ιππείς όσο και από τους πεζούς, από το μακεδονικό ιππικό”.

Η επίθεση των Μακεδόνων

Αφού πραγματοποίησε την σωστή διάταξη ο Αλέξανδρος επιτέθηκε αμέσως. Οι ιπποτοξότες, μια δύναμη χιλίων αντρών επιτέθηκαν εναντίον της ινδικής αριστερής πλευράς και έβγαλαν εκτός μάχης σχεδόν όλα τα άρματα του Πώρου.

Κατόπιν επιτέθηκε ο βασιλιάς, επικεφαλής των μεραρχιών ιππικού του. Ο Πώρος έκανε αυτό που ο Αλέξανδρος είχε ελπίσει ότι θα κάνε, έφερε τις δικές του μονάδες από τη δεξιά πτέρυγα για να δώσουν τη χαριστική βολή.

Τότε ο διοικητής των κρυμμένων μεραρχιών του Αλέξανδρου, Κοίνος, βγήκε από την κρυψώνα του και άρχισε την καταδίωξη.

Οι Ινδοί που ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τον Αλέξανδρο, βρέθηκαν ξαφνικά αναγκασμένοι να δώσουν μάχη στα νώτα τους εναντίον και του Κοίνου.

Ο Αλέξανδρος πραγματοποίησε έφοδο τη στιγμή που πραγματοποιούσαν στροφή και οι Ινδοί υποχώρησαν για να προστατευτούν με τους ελέφαντες. Πλέον ο κίνδυνος είχε απομακρυνθεί και το μακεδονικό βαρύ ιππικό με τοξότες και ακοντιστές προέλαυνε προς το κέντρο του Πώρου.

O Mέγας Αλέξανδρος εναντίον των ελεφάντων

Ο πραγματικός εφιάλτης που αντιμετώπιζε η φάλαγγα και που θα τους κυνηγούσε ως το τέλος της ζωής τους ήταν η γραμμή των εξοργισμένων ελεφάντων.

Ο Αλέξανδρος είχε επινοήσει μια τεχνική για να χειριστεί αυτά τα θηρία: τα περικύκλωνε, άφηνε τους τοξότες να στοχεύσουν τους οδηγούς τους και μετά εξαπέλυσε βροχή λογχών και ακοντίων στα πιο ευάλωτα σημεία του σώματός τους, ενώ οι άνδρες του πεζικού κατέκοβαν τις προβοσκίδες τους με περσικά κυρτά σπαθιά, ή έκοβαν τα πόδια τους με τσεκούρια.

Οι ελέφαντες φυσικά αντιδρούσαν. Κάποιους μακεδόνες στρατιώτες τους πατούσαν κάτω, συνθλίβοντας τους σε μια ματωμένη μάζα σάρκας και πανοπλίας. Άλλους τους έπιαναν με τις προβοσκίδες τους και τους πετούσαν στο έδαφος με ορμή. Άλλους πάλι τους ανασκολόπιζαν με τους τεράστιους χαυλιόδοντές τους.

Πέρα από τους ελέφαντες οι Μακεδόνες χρειάστηκε να δώσουν απεγνωσμένη μάχη με το ινδικό ιππικό. Καθώς οι μονάδες του Πώρου ωθούνταν πίσω, οι ελέφαντες στριμωγμένοι σε περιορισμένο χώρο, άρχισαν να πατούν τους στρατιώτες της δικής τους πλευράς.

Ο Πώρος ηγήθηκε μιας τελευταίας επίθεσης των ελεφάντων αυτοπροσώπως, χωρίς όμως επιτυχία.

Σύντομα οι ελέφαντες άρχισαν να υποχωρούν και να σαλπίζουν.

Τότε ο Αλέξανδρος έφερε το ιππικό του να σφίξει περισσότερο τον κλοιό γύρω από τις μεραρχίες του Πώρου και έδωσε το σύνθημα στους Υπασπιστές και τη φάλαγγα “να κλειδώσουν τις ασπίδες και να κινηθούν σε συμπαγή μάζα”. Αυτό το τελικό στάδιο της μάχης ήταν καθαρή σφαγή. Οι νεκροί των Ινδών εκτιμώνται ανάμεσα σε 12.000 μέχρι 23.000 ανάμεσα τους και οι δύο γιοι του Πώρου.

Η συνάντηση του Αλέξανδρου με τον Πώρο

Ο Πώρος πολέμησε μέχρι τέλους. Όταν κατάλαβε ότι η περαιτέρω αντίσταση ήταν μάταιη, αποχώρησε αργά πάνω στον ελέφαντά του, αδύναμος από την απώλεια αίματος καθώς ένα ακόντιο είχε διαπεράσει τον δεξί του ώμο.

Ο Αλέξανδρος, “αγωνιώντας να σώσει τη ζωή αυτού του σπουδαίου και ευγενούς στρατιώτη” έστειλε αγγελιαφόρο να τον προλάβει.

Σύμφωνα με τον Αρριανό “Όταν συναντήθηκαν, ο Αλέξανδρος άφησε το άλογό του και κοίταξε τον αντίπαλό του με θαυμασμό. Ήταν ένας άντρας με υπέροχο παρουσιαστικό, πάνω από 1,80 ύψος και μεγάλης ομορφιάς. Η συμπεριφορά του δεν είχε χάσει τίποτα από την περηφάνια της. Είχε τον αέρα γενναίου άντρα που είχε πολεμήσει με τιμή για το βασίλειό του”.

Όταν ο Αλέξανδρος τον ρώτησε πως ήθελε να του συμπεριφερθεί, ο αξιοπρεπής πολεμιστής είπε “Βασιλικά”.

Ο Αλέξανδρος τον πίεσε κι άλλο. Υπήρχε κάτι που ήθελε για τον εαυτό του; Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να το ζητήσει. “Τα πάντα” είπε ο Πώρος στον άνθρωπο που τον είχε αιχμαλωτίσει, “περιέχονται σε αυτό το αίτημα”.

Μετά τη μάχη, λέει ο Διόδωρος, “ο μακεδονικός στρατός ξεκουράστηκε για τριάντα ημέρες στο μέσον μιας αφθονίας προμηθειών”. Στη διάρκεια αυτού του μήνα, ο βασιλιάς Αλέξανδρος βρήκε χρόνο να πραγματοποιήσει μια γρήγορη επιδρομή στις περιοχές των γειτονικών ινδικών φυλών, που δεν είχαν ακόμα υποταχθεί.

Αυτές οι νέες κατακτήσεις παραχωρήθηκαν στον Πώρο, ο οποίος είχε αποκατασταθεί στην ηγεσία του βασιλείου του με όλες τις τιμές. Μάλιστα η ιπποτική συμπεριφορά του Αλέξανδρου απέναντι στον Πώρο έκανε τους Ινδούς να τον θεωρήσουν Νταρμαβιτζάγι ή “κατακτητή μέσω της ηθικής”.

ΠΗΓΗ: Αλέξανδρος ο Μακεδόνας, ο μέγας στρατηλάτης της ιστορίας, Peter Green, εκδόσεις Διόπτρα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Μέγας Αλέξανδρος της Ακρόπολης. Ένα από τα ωραιότερα σωζόμενα γλυπτά του στρατηλάτη μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ποια είναι τα υπόλοιπα γλυπτά από τα μουσεία όλου του κόσμου που διεκδικούν τα πρωτεία