Η εκτέλεση 9500 Ιταλών από τους Γερμανούς στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση και η εκτέλεση των ελλήνων που “απαλλοτρίωναν” το πολεμικό υλικό των Ιταλών

του ιστορικού Απόστολου Δημητριάδη

Από το Κουρσκ στο Σαλέρνο: Η Ευρώπη φλέγεται 

Το 1943 αποτελεί χρονιά ορόσημο για την εξέλιξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι δυνάμεις του Άξονα βρίσκονται σε θέση άμυνας καθώς οι Σοβιετικοί κατορθώνουν να νικήσουν τους Γερμανούς, στη μεγαλύτερη αρματομαχία της Ιστορίας στο Κούρσκ, ενώ οι Συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάζονται στο Σαλέρνο της Κεντρικής Ιταλίας. Η Βοιωτία ζει στο έπακρο αυτή τη μεταβολή δυνάμεων στην σκακιέρα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς στη περιοχή σταθμεύει ισχυρή Ιταλική στρατιωτική δύναμη.

Αρχικά, η Ιταλία θεωρούσε την Μεσόγειο Mare Nostrum, δηλαδή δική της θάλασσα, θέλοντας να αναβιώσει το Ρωμαϊκό Imperium. Οι βαθύτεροι λόγοι κυριαρχίας ήταν η εύρεση πρώτων υλών, αγορών κατανάλωσης προϊόντων και επενδύσεις κεφαλαίων με σκοπό την παγκόσμια επικράτηση, κάτι που απέβλεπε πρωτίστως η Γερμανία. Η απόβαση των αγγλοαμερικάνικων στρατευμάτων στη Σικελία, τον Ιούλιο του 1943 και η απόβαση στο Ρέτζιο της Καλαβριάς, τον Σεπτέμβριο του 1943, ανάγκασαν τον στρατηγό Μπαντόλιο να συνάψει ανακωχή, ως επικεφαλής του Ανωτάτου Φασιστικού Συμβουλίου, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943.

Συνθηκολόγηση: Η περίπτωση της Βοιωτίας

Η Συνθηκολόγηση βρήκε την Ιταλία να διαθέτει στην Ελλάδα την 11η Ιταλική στρατιά, με 12 μεραρχίες και 250.000 άνδρες, υπό τον Στρατηγό Κάρλο Βεκιαρέλλι. Όμως, η ενδεχόμενη εισβολή των συμμάχων στη Βαλκανική Χερσόνησο, ανάγκασε τον Χίτλερ να ενισχύσει τις γερμανικές δυνάμεις  με την Ορεινή Μεραρχία Εντελβαίς, η οποία πολεμούσε στον Καύκασο. Αυτή η δύναμη, είχε υπό τη εποπτεία και τον αφοπλισμό των Ιταλών, με την κωδική ονομασία Άξονας.

Η Λιβαδειά την περίοδο της Κατοχής αποτελούσε κέντρο ανεφοδιασμού, με την Ιταλική φρουρά να ξεπερνάει τους 2.000 στρατιώτες, με σύγχρονο οπλισμό. Οι Γερμανοί, με μικρή παρουσία, ενισχύθηκαν με το πρώτο Τάγμα της Μεραρχίας Βρανδεμβούργου, με επικεφαλής τον Λοχαγό Χόλμαν.

Η είδηση της συνθηκολόγησης πυροδοτεί μία χαώδη κατάσταση. Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, του ενόπλου τμήματος του ΕΑΜ, με την βοήθεια των κατοίκων της Λιβαδειάς, που δημιουργούν ανθρώπινες αλυσίδες, μεταφέρουν απο τις Ιταλικές αποθήκες πολεμικό υλικό. Όμως, οι Γερμανοί, μετά την είδηση του θανάτου ενός στρατιώτη στη περιοχή του Ζαγαρά, προχωρούν σε σκληρά αντίποινα. Εκτελούν, με την σπάνια μέθοδο χρήσης χειροβομβίδας, 5 άτομα στη περιοχή της Γκαλντήρας, ενώ ήδη 2 ακόμη πολίτες έχουν δολοφονηθεί σε ένοπλες συμπλοκές. Ακόμη, ο Χόλμαν  διέταξε τον ανδρικό πληθυσμό της πόλης (15 έως 70 χρονών) να συγκεντρωθεί στις αποθήκες του εργοστασίου Πανουργιά στη Κρύα.

Δέκα νέοι που είχαν σχέση με τον Ζαγαρά, διατάχθηκαν να μπουν σε  φορτηγό με προορισμό την Κεντρική πλατεία. Εκεί, μπροστά στους Ιταλούς αξιωματικούς που βρίσκονταν στο ξενοδοχείο ΕΛΙΚΩΝ, οι Γερμανοί απαγχόνισαν τους 10 νέους. Συγχρόνως καιγόταν η συνοικία του Ζαγαρά, όπου έκαψαν σπίτια που σχετίζονταν με την εύρεση του Γερμανού στρατιώτη. Την επόμενη μέρα οι κάτοικοι της Λιβαδειάς διατάχθηκαν από τον Χόλμαν να αντικρύσουν το φρικαλέο έγκλημα.

Ο πυρετός του πολεμικού υλικού

Τις ίδιες μέρες συντελείται η Μάχη της Αράχωβας, όπου ο ΕΛΑΣ, με την βοήθεια των εφεδρικών δυνάμεων Στειρίου, Διστόμου, Λιβαδειάς κ.λ.π αποκρούει δύναμη λόχου Ορεινών Κυνηγών, προερχόμενου από την Άμφισσα, με σκοπό να αφοπλίσει την Ιταλική δύναμη Αράχωβας.

Σ΄ αυτήν τη μάχη, που είναι μία από τις πρώτες νίκες των Ελλήνων ανταρτών έναντι των Γερμανών, η Γερμανική δύναμη Ορεινών Κυνηγών σχεδόν διαλύθηκε, καθώς από τους 140 άνδρες, επιβίωσαν μόλις 25 ενώ ο ΕΛΑΣ έχασε 11 αντάρτες.

Ακόμη, σημαντικό γεγονός αποτελεί η παρακώληση της  καταστροφής του χωριού Διόνυσος από τους Γερμανούς, ως αντίποινα. Η προσπάθεια των κατοίκων της ευρύτερης  περιοχής να αφοπλίσουν τους Ιταλούς, εξοργίζει τους Γερμανούς. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων του Ορχομενού, ο διοικητής της δύναμης Χόφμαν, κατευθυνόμενος στον Διόνυσο, είδε μια γυναικεία μορφή να παρεμποδίζει την διέλευση των Τάνκς. Κατά την ακινητοποίηση των τάνκς κοντά στο Μοναστήρι της Σκριπούς, ζήτησε να τον οδηγήσουν στην Εκκλησιά, όπου έκπληκτος είδε ότι η γυναικεία μορφή που τον είχε εμποδίσει ήταν η Παναγία.

Πρώην σύμμαχοι – Θανάσιμοι εχθροί

Στην πλειοψηφία τους οι Ιταλοί στρατιώτες παραδίδονται στους Γερμανούς, εκτός από την μεραρχία Πινερόλο στην Θεσσαλία, την Μεραρχία Άκουι στην Κεφαλονιά και την Ιταλική δύναμη της Ρόδου. Συγκεκριμένα στην Κεφαλονιά, πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη εκτέλεση ενστόλων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η Μεραρχία Άκουι έχασε 9.500 στρατιώτες, που δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ.

Αρχική εικόνα: Wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το λησμονημένο ολοκαύτωμα στο Καλάμι Βοιωτίας μια ημέρα μετά την σφαγή στο Δίστομο. Πως επέζησε ένα 11χρονο αγόρι και έγινε μάρτυρας της θηριωδίας