Μικρός τόπος, μεγάλη ιστορία. Η Δομνίστα του Γεώργιου Καραϊσκάκη και του Άρη Βελουχιώτη. Γιατί την αποκαλούν “Αγία Λαύρα της Αντίστασης”

Η Δομνίστα, ένα μικρό χωριό της νοτιοανατολικής Ευρυτανίας, μόλις 35 χλμ μακριά από το Καρπενήσι βρίσκεται περιτριγυρισμένο από πυκνά δάση με έλατα και πανύψηλες βουνοκορφές.

Σύμφωνα με τον μύθο, κατά την περίοδο των Φράγκων Ιπποτών, η αρχόντισσα Δόμνα συντετριμμένη από την απώλεια της κόρης της, Δομνίστας, έδωσε στο μικρό αυτό χωριό το όνομα της. Ένα όνομα που έμεινε για χρόνια χαραγμένο στη μνήμη των ανθρώπων.

Το άλλοτε γεωργοκτηνοτροφικό σταυροδρόμι που πλήθος ανθρώπων επισκεπτόταν καθημερινά, κατοικείται σήμερα από 287 Δομνιστιάνους που νιώθουν περήφανοι για τον τόπο τους. Στη μέση του χωριού, η μικρή πλατεία με τα καφενεδάκια της περιμένει υπομονετικά δύο φορές τον χρόνο να φιλοξενήσει τους επισκέπτες της αναπολώντας στιγμές μεγαλοσύνης.

Στο περίφημο θρησκευτικό πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου και στη «γιορτή του τσίπουρου» στα τέλη του Οκτώβρη. Η ιστορική γέφυρα του Κρικελλοπόταμου στον κεντρικό δρόμο του χωριού, οι παλιοί νερόμυλοι και τα αλώνια κρυμμένα στις πλούσιες δασικές εκτάσεις, λιμνούλες και γραφικά εκκλησάκια, κάποια μισογκρεμισμένα αρχοντικά μαρτυρούν την αίγλη αυτού του τόπου ανά τους αιώνες.

Οι κάτοικοι της περιοχής συμμετείχαν ενεργά στην επανάσταση του 1821. Από εκεί ξεκίνησε η δράση των ξακουστών οπλαρχηγών Γιολδάσηδων κι εκεί έφτασε κατατρεγμένος λίγα χρόνια αργότερα, το 1824, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης μετά τη μάχη της Βράχας. Το μεγαλοπρεπές παρελθόν του χωριού, όμως, δεν είχε γραφτεί ακόμα.

Το 1942, ο Άρης Βελουχιώτης ξεκίνησε σε εκείνο τον μικρό τόπο την αντιστασιακή ομάδα του ΕΛΑΣ. Η Δομνίστα αποκαλείται και «Αγία Λαύρα της Αντίστασης» και στην πλατεία του χωριού στήθηκε το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης για να θυμίζει σε μικρούς και μεγάλους τη σημαντική συμβολή αυτού του τόπου.

Στα τέλη του Απρίλη του 1941 η παραδομένη Ελλάδα έγινε έρμαιο στα χέρια Γερμανών, Ιταλών και Βούλγαρων. Η Ευρυτανία βρέθηκε κάτω από τον κλοιό των Ιταλών με κεντρική διοίκηση της «Άλμπα Τζούλια» στη Λαμία. Τότε δειλά δειλά άρχισαν να ξεσπάνε απελευθερωτικά κινήματα που εμφυσούσαν στους πολίτες το αίσθημα λευτεριάς και ανυποταξίας.

Έτσι, στις 7 Ιουνίου 1942, ο Άρης Βελουχιώτης, ένας 37χρόνος γεωπόνος και κομμουνιστής, αλλά πολύ περισσότερο, ένας ένθερμος υποστηρικτής της ένοπλης αντίστασης έφθασε στο χωριό της Δομνίστας με μερικούς ένοπλους άντρες. Μια μεγάλη σημαία «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ – ΕΛΑΣ» ανέμιζε καθ’ όλη τη διάρκεια που οι αντάρτες τραγουδούσαν δυνατά «Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά…» καλώντας τους χωρικούς σε συνεύρεση.

Διαβάστε ακόμα: Οι πρώτες νικηφόρες μάχες της αντίστασης. Στο Κρίκελλο ο Άρης Βελουχιώτης πήρε λάφυρο το διάσημο «μαύρο άτι» του. Δείτε το χωριό (drone) 

Στην πλατεία του χωριού, οι κάτοικοι παρακολουθούσαν τον παθιασμένο Άρη να μιλά για τα επιτεύγματα του ελληνικού αγώνα και την μεγάλη λαϊκή ψυχή γεμάτη περηφάνεια και λεβεντιά που μας διέπει όλους. Με έναν πύρινο λόγο κάλεσε τον ελληνικό λαό σε επανάσταση και χύθηκε στις αγκαλιές των συνεπαρμένων κατοίκων.

Το παράδειγμα της Δομνίστας ακολούθησαν κι άλλα χωριά της Ευρυτανίας με το ΕΛΑΣ να καλεί και να δέχεται συνεχώς πλήθος νέων και το ηθικό να αναζωπυρώνεται. Ο Άρης και ο λαϊκός του στρατός –που θα φτάσει τους 130.000-  πολέμησαν με σθένος στα βουνά της Ευρυτανίας και της Ρούμελης, κατατρόπωσαν τα ξένα στρατεύματα και τους φασίστες κατακτητές και κέρδισαν την εκτίμηση του λαού με τις αλλεπάλληλες νίκες τους.

Μια μικρή ένοπλη ομάδα ξεκίνησε τη δράση της σε ένα μικρό χωριό. Και κάπως έτσι, η μικρή ομάδα έγινε ένα μαζικό επαναστατικό κίνημα και το μικρό χωριό, ένα τόπος με μεγάλη ιστορία.

Δείτε βίντεο drone από τη Δομνίστα Ευρυτανίας.

Πηγή εικόνων: Andreas Koutsothanasis

Διαβάστε στη ΜτΧ:  Η «Γέφυρα των Καραβανιών» στη Σμύρνη είναι η αρχαιότερη σε χρήση. Καθημερινά περνούσαν 800 καμήλες και ήταν συνώνυμη του εμπορίου και των συναναστροφών…