Η δολοφονία του μεταφραστή και του εκδότη που εξέδωσε το βιβλίο, “Οι σατανικοί στίχοι” του Σαλμάν Ρούσντι. Ο συγγραφέας καταδικάστηκε σε θάνατο από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί και για να σωθεί έκανε δήλωση μετανοίας

Τον Σεπτέμβριο του 1988 ο βραβευμένος με βραβείο Booker, συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι κυκλοφόρησε το τέταρτο κατά σειρά βιβλίο του, με τίτλο «Σατανικοί Στίχοι».

Το περιεχόμενο ακολουθεί μεταξύ πραγματικού και φαντασιακού τον Gibreel Farishta και τον Saladin Chamcha. Έναν αστέρα του Μπόλιγουντ και έναν Ινδό που μένει στην Αγγλία, έχοντας κόψει κάθε επαφή με την πατρίδα του, αντίστοιχα.

Οι δυο τους βρίσκονται σε ένα αεροπλάνο που ανατινάσσεται ύστερα από αεροπειρατεία.

Ως δια μαγείας, οι δύο πρωταγωνιστές επιζούν της έκρηξης, μόνο που τώρα ο ένας είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και ο άλλος είναι ο Εωσφόρος.

Έτσι ξεκινά μια στιχομυθία αναζήτησης και αυτό-αξιολόγησης.

Στο βιβλίο κάνει την εμφάνισή του και ο Μωάμεθ, μόνο που πρόκειται για έναν άνθρωπο με αδυναμίες και πολλές αμαρτίες.

Ο Ρούσντι σχολιάζει το Κοράνι και μεταποιεί στίχους από το ιερό βιβλίο του Ισλάμ.

Αν και επρόκειτο για ένα βιβλίο – προϊόν μυθοπλασίας, χιλιάδες μουσουλμάνοι ξεσηκώθηκαν εναντίον του ευφάνταστου συγγραφέα.

Θεώρησαν πως ο Ρούσντι σκοπίμως λοιδορούσε τον Μωάμεθ και το Ισλάμ και σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του Σαλμάν Ρούσντι.

Ο Χομεϊνί έδωσε το «ελεύθερο» θανάτωσης του συγγραφέα

Ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου. Στις 14 Φεβρουαρίου του 1989, ο Σαλμάν δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από δημοσιογράφο του BBC. Η δημοσιογράφος ενημέρωσε τον συγγραφέα πως ο Αγιατολάχ Χομεϊνί, ο ιρανός θρησκευτικός ηγέτης εξέδωσε «φετφά».

Ένα διάταγμα δηλαδή με το οποίο κάθε μουσουλμάνος είχε το ιερό καθήκον να δολοφονήσει τον Ρούσντι, αλλά και οποιοδήποτε άλλο άτομο μπλέχτηκε με την έκδοση του βιβλίου «Σατανικοί Στίχοι».

Ο Χομεϊνί, από ραδιοσταθμό της Τεχεράνης ενημέρωνε «τον υπερήφανο μουσουλμανικό λαό όλου του κόσμου ότι ο συγγραφέας του βιβλίου των Σατανικών Στίχων, το οποίο είναι εναντίον του Ισλάμ, του Προφήτη και του Κορανίου, καθώς και όσοι συμμετείχαν στην έκδοσή του και γνωρίζουν το περιεχόμενό του, καταδικάζονται σε θάνατο. Ζητώ από όλους τους μουσουλμάνους να τους εκτελέσουν όπου τους βρουν».

Μάλιστα, ένας Ιρανός επιχειρηματίας προσφέρθηκε να δώσει τρία εκατομμύρια δολάρια στον άνθρωπο που θα σκότωνε τον Ρούσντι και θα κέρδιζε «με το σπαθί» του μια θέση δίπλα στον προφήτη Μωάμεθ.

Εντάσεις, συγκρούσεις και απόπειρες δολοφονίας

Μετά το διάγγελμα του Χομεϊνί ακολούθησαν αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Μπορεί στον δυτικό κόσμο το βιβλίο να αγκαλιάστηκε από την πλειοψηφία του κοινού και των κριτικών με αρκετές παρουσιάσεις και συζητήσεις γύρω από τον «μαγικό ρεαλισμό» του περιεχομένου, όμως στις μουσουλμανικές χώρες απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του.

Εξαγριωμένοι μουσουλμάνοι στοχοποίησαν βιβλιοπωλεία που πουλούσαν τους «Σατανικούς Στίχους», ενώ σε πορείες διαμαρτυρίας είχαν μαζί τους πλακάτ που έδειχναν τον «Σατανά Ρούσντι» κρεμασμένο με κόκκινη γλώσσα και κέρατα στο κεφάλι.

Μεμονωμένα περιστατικά σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφηκαν όταν φανατικοί μουσουλμάνοι έκαψαν στην πυρά αντίτυπα του βιβλίου.

Η κατάσταση γρήγορα ξέφυγε.

Το 1991 ο Ιάπωνας μεταφραστής του βιβλίου Χιτόσι Ιγκαράσι μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου στην Ιαπωνία.

Τον ίδιο χρόνο, στις 11 Οκτωβριου, ο Ιταλός μεταφραστής των «Σατανικών Στίχων» Ετόρε Καπριόλο μαχαιρώθηκε και τραυματίστηκε βαριά, ενώ σε μια χώρα γνωστή για τον φιλελευθερισμό και την ανεξιθρησκία της, στη Νορβηγία, ο εκδότης του βιβλίου Γουίλιαμ Νάιγκααρντ πυροβολήθηκε τρεις φορές.

Δύο χρόνια αργότερα, στη Σεβάστεια της Τουρκίας, στις 2 Ιουλίου του 1993, φανατικοί ισλαμιστές έβαλαν φωτιά στο ξενοδοχείο Μαντριμάκ. Ο απολογισμός ήταν ο θάνατος 37 αλεβιτών μουσουλμάνων, οπαδών δηλαδή μιας ανεξάρτητης θρησκείας που μοιάζει αρκετά με τα Ισλάμ. Διέμεναν στο ξενοδοχείο, καθώς στη Σεβάστεια πραγματοποιούσαν ένα πολιτιστικό φεστιβάλ.

Οι τρομοκράτες θέλησαν να σκοτώσουν τον Αζίζ Νεσίν, Τούρκο συγγραφέα, που είχε μεταφράσει το βιβλίο του Ρούσντι. Ο συγγραφέας επέζησε της πυρκαγιάς.

Η τραγική ειρωνεία είναι πως η Τουρκία αποτελούσε τη μοναδική μουσουλμανική χώρα που οι «Σατανικοί Στίχοι» δεν κυκλοφορούσαν παράνομα.

«Είμαι στο πλευρό της Charlie Hebdo, όπως πρέπει όλοι μας»

Ο Σαλμάν Ρούσντι, από το 1989 έζησε μια ζωή μέσα στον κίνδυνο και τη φυγή.

Ήταν 43 χρόνων. Μέχρι να αρθεί η «φετφά» το 1998 από το Ιρανικό κράτος, ο Σαλμάν μετακόμιζε συνέχεια, κρυβόταν, άλλαξε το ονοματεπώνυμο του αλλά αρνήθηκε να αλλάξει και τα φυσικά χαρακτηριστικά του.

Η γυναίκα του απομακρύνθηκε, καθώς δεν άντεξε την πίεση και ο Σαλμάν δεν ήταν σε θέση να δει τον γιο του.

Το 1990, ύστερα από συμβουλές της βρετανικής αστυνομίας, ο Σαλμάν υπέγραψε μια δήλωση μετάνοιας, εκφράζοντας τον σεβασμό του στο Ισλάμ.

Μάταια, καθώς ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός ήταν πολύ πιο ισχυρός και δεν ικανοποιούνταν με δηλώσεις μετανοίας.

Το 2012 ο Σαλμάν Ρούσντι, με το ψευδώνυμο Τζόζεφ Άντον, εξέδωσε το βιβλίο «Joseph Anton: A Memoir», όπου εξιστορεί τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την επικήρυξη του από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Από το 2000 ο Βρετανός συγγραφέας μένει μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Έχει παντρευτεί τέσσερις φορές και έχει αποκτήσει δύο παιδιά.

Θεωρείται ένας από τους 50 σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945 μέχρι σήμερα και έχει χριστεί ιππότης από τη Βασίλισσα Ελισάβετ για τη συμβολή του στη λογοτεχνία.

Μετά την τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι, τάχθηκε αλληλέγγυος στο περιοδικό και με θάρρος δήλωσε πως «η κριτική, η σάτιρα και ναι, η τολμηρή ασέβεια πρέπει να μπορούν να γίνονται και για τις θρησκείες»