Η δημιουργία του KKE Εσωτερικού. Στο ιδρυτικό συνέδριο κυμάτιζαν σφυροδρέπανα και ελληνικές σημαίες. Γιατί αντέδρασε ο κεντρώος Γεώργιος Μαύρος

Τον Φεβρουάριο του 1968, σχεδόν ένα χρόνο μετά την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών, ένα νέο κόμμα της Αριστεράς προέκυψε στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό λόγω της διάσπασης του ΚΚΕ.

Το νεοϊδρυθέν ΚΚΕ εσωτερικού μιλούσε για έναν «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο» και την ανανέωση της Αριστεράς στην εκδοχή του Ευρωκομουνισμού. Τα στελέχη της προέρχονταν από την αριστερή τάση που δυσφορούσε για την απόλυτη εξάρτηση του ΚΚΕ από τις επιλογές της σοβιετικής ηγεσίας και έβλεπε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Τσεχοσλοβακία και την «Άνοιξη της Πράγας».

Με τον όρο Άνοιξη της Πράγας χαρακτηρίζονται οι προσπάθειες του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας υπό την ηγεσία του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα φιλελευθεροποίησης και εκδημοκρατισμού στη χώρα το 1968. Το πείραμα της εγκαθίδρυσης ενός «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» στο μεταπολεμικό ανατολικό μπλοκ, καταπνίγηκε στις 21 Αυγούστου 1968 με την εισβολή των τανκς του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Αντιδικτατορικός αγώνας

Το ΚΚΕ Εσωτερικού κατά την διάρκεια της επταετίας είχε ενεργή αντιδικτατορική δράση μέσα από τις οργανώσεις Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ), Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο (ΑΕΜ), «Ρήγας Φεραίος» (οργάνωση νεολαίας) και Κομουνιστική Οργάνωση Σπουδαστών.

Την εποχή εκείνη ο ΚΚΕ Εσωτερικού εξέδιδε παράνομα την εφημερίδα «Μαχητής» που μετονομάστηκε σε «Ριζοσπάστη Μαχητή» για να παραπέμπει στην εφημερίδα του ενιαίου ΚΚΕ, «Ριζοσπάστης», η κυκλοφορία της οποίας είχε απαγορευτεί το 1947. Μετά τη μεταπολίτευση επανακυκλοφόρησε η εφημερίδα «Αυγή» που πριν από τη Χούντα εξέφραζε την ΕΔΑ και από το 1974 αποτέλεσε το όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Το 1^ο Συνέδριο

Το 1^ο Συνέδριο του ΚΚΕ Εσωτερικού ξεκίνησε την Κυριακή 6 Ιουνίου 1976. Ήταν το πρώτο νόμιμο συνέδριο αριστερού κόμματος στην Ελλάδα από το 1945. Τότε υπό την ηγεσία του Νίκου Ζαχαριάδη είχε γίνει το 7^ο Συνέδριο του ΚΚΕ και το σύνθημα ήταν «Με το όπλο παρά πόδα», καθώς οι κομμουνιστές ετοιμάζονταν για το αποκαλούμενο δεύτερο αντάρτικο.

Στο κατάμεστο γήπεδο του Σπόρτινγκ το κλίμα ήταν σχεδόν εορταστικό. Κόκκινες σημαίες με το σφυροδρέπανο αλλά και περισσότερες σε αριθμό ελληνικές ανέμιζαν στο χώρο.

Η έναρξη του Συνεδρίου έγινε με την ανάκρουση του ελληνικού εθνικού ύμνου και όχι με τον ύμνο της Διεθνούς που συνηθιζόταν μέχρι τότε στα Κομουνιστικά  «ορθόδοξα» κόμματα. Οι διοργανωτές με τον τρόπο αυτό υπογράμμιζαν τον «ελληνικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό».

Η απόσταση του ΚΚΕ Εσωτερικού από τη «μητέρα» Μόσχα είχε βεβαίως πολιτικό αντίκτυπο. Το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, παρά τον ευρωπαϊκό του προσανατολισμό και μη θέλοντας να διαρρήξει τις σχέσεις του με το ΚΚΕ και τον Χαρίλαο Φλωράκη δεν έστειλε επίσημη αντιπροσωπεία και έμεινε μόνο σε ένα χαιρετιστήριο μήνυμα.

Για λόγους πίστης προς το επίσημο Σοβιετικό Κομουνιστικό Κόμμα, που στην Ελλάδα εξέφραζε το ΚΚΕ, δεν παραβρέθηκαν αντιπροσωπείες από άλλες χώρες παρά το γεγονός ότι είχαν προσκληθεί. Αντιπροσωπείες έστειλαν μόνο τα Κ.Κ. Ρουμανίας, Γιουγκοσλαβίας, Ισπανίας, Νορβηγίας και Βόρειας Κορέας.

Ο χαιρετισμός του Τσάτσου και η αντίδραση του Γεωργίου Μαύρου

Στο συνέδριο καλεσμένοι ήταν και πολιτικοί από τα άλλα ελληνικά κόμματα. Έτσι ο Συνταγματολόγος, Δημήτρης Τσάτσος, τότε βουλευτής της ΕΔΗΚ, επικεφαλής αντιπροσωπείας της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρέθηκε στο βήμα για να απευθύνει χαιρετισμό.

Η εννεαμελής αντιπροσωπεία αποτελείτο από τους: Γ.Α. Μαγκάκη, Κ. Αλαβάνο, Α. Μήνη, Γ. Παπαδόπουλο, Χ. Πρωτόπαππα, Β. Τσουδερού, Α. Ντεντιδάκη, Β. Πεντάρη και τον Δημήτρη Τσάτσο.

«Οι θέσεις του ΚΚΕ Εσωτερικού αποτελούν τη βάση  για μία κοινή πορεία για να στηριχθεί μιας μορφής δημοκρατικής συνεργασίας για έναν ελληνικό δρόμο προς το σοσιαλισμό» είπε από το βήμα ο Τσάτσος και το στάδιο σείστηκε από χειροκροτήματα.

Η αποστροφή αυτή του λόγου του γνωστού συνταγματολόγου προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση του Προέδρου της ΕΔΗΚ, Γεωργίου Μαύρου, που γενικά ήταν γνωστός για τις ήπιες αντιδράσεις του.

Οι φήμες στην ελληνική πολιτική σκηνή ότι προετοιμαζόταν η δημιουργία ενός κεντροαριστερού φορέα που θα συμμετείχαν η ΕΔΑ και το ΚΚΕ Εσωτερικού και άλλες κεντρώες δυνάμεις ήταν αυτές που πυροδότησαν την αντίδραση του Μαύρου.

«Κάθε βουλευτής που διαφωνεί με τη γραμμή του κόμματος είναι ελεύθερος ή μάλλον έχει καθήκον να αποχωρήσει. Η ΕΔΗΚ απειλείται από δυνάμεις που επιδιώκουν τη διάσπασή της για ανομολόγητους σκοπούς» δήλωσε ο Γεώργιος Μαύρος που χαρακτήρισε «αιρετικό» τον βουλευτή Τσάτσο.

Ο Γενικός Γραμματέας στηρίζει Καραμανλή και επιτίθεται στο ΚΚΕ

Ούτε η εισήγηση του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Εσωτερικού Μπάμπη Δρακόπουλου δεν στάθηκε ικανή να κάμψει τις αντιδράσεις του Μαύρου. Ο Δρακόπουλος στην ομιλία του αναφέρθηκε στην  «εθνική αντιδικτατορική ενότητα από την οποία δεν εξαιρείται η κοινοβουλευτική Δεξιά».

Μάλιστα ο Δρακόπουλος στήριξε την Κυβέρνηση Καραμανλή αναφέροντας ότι «πρόκληση κυβερνητικής κρίσης στα τυφλά θα σήμαινε άνοιγμα του δρόμου προς το χειρότερο».

Ο Δρακόπουλος εξαπέλυσε δριμεία κριτική στο ΚΚΕ χαρακτηρίζοντάς το «θλιβερή οπισθοφυλακή του δογματισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη».

Το 1^ο Συνέδριο του ΚΚΕ Εσωτερικού ολοκληρώθηκε μια εβδομάδα μετά την έναρξή του, την Κυριακή 13 Ιουνίου, με την επανεκλογή του Μπάμπη Δρακόπουλου στη θέση του Γενικού Γραμματέα και την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής που αποτελείτο από  51 μέλη.

Οι εκλογές

Στις πρώτες εκλογές μετά την Μεταπολίτευση το ΚΚΕ Εσωτερικού συνεργάστηκε μέσω της ΕΔΑ, στην οποία συμμετείχε ακόμα, με το ΚΚΕ στη δημιουργία του συνασπισμού της Ενωμένης Αριστεράς. Η Ενωμένη Αριστερά απέσπασε 464.787 ψήφους και εξέλεξε 8 βουλευτές.

Η συνεργασία με το ΚΚΕ δεν συνεχίστηκε και στις επόμενες εκλογές του 1977 το ΚΚΕ Εσωτερικού σύναψε την «Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων» μαζί με την ΕΔΑ, τη Σοσιαλιστική Πορεία, τη Χριστιανική Δημοκρατία και τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, η οποία και απέσπασε 139.356 ψήφους και εξέλεξε δύο βουλευτές, τον Ηλία Ηλιού από την ΕΔΑ και τον Λεωνίδα Κύρκο από το ΚΚΕ Εσωτερικού.

Η αποτυχία της “Συμμαχίας” οδήγησε σε διαφωνίες και την διάσπαση της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος. Οι διαφωνούντες συγκρότησαν αυτοτελή οργάνωση με τον τίτλο ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος-Β’ Πανελλαδική, η οποία εκφραζόταν με το περιοδικό “Αγώνας” και έδρασε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, κυρίως στο φοιτητικό κίνημα.

Στις επόμενες εκλογές, το 1981, το ΚΚΕ Εσωτερικού πήρε μέρος αυτόνομο και έλαβε 76.404 ψήφους με ποσοστό μόλις 1.34% και δεν κατάφερε να εκλέξει βουλευτή στο κοινοβούλιο. Στις Ευρωεκλογές του ίδιου χρόνου τα ποσοστά ήταν αρκετά υψηλότερα (5,3%) και εκλέχτηκε ευρωβουλευτής ο Λ. Κύρκος. Κοινη διαπίστωση ήταν ότι η εκλογική βάση του κόμματος κινήθηκε προς το ΠΑΣΟΚ  και τον Ανδρέα Παπανδρέου που έδωσε έμφαση στο σύνθυημα «όχι ψήφος στη Δεξιά».

Ο επίλογος

Στο συνέδριο που έγινε τον Μάιος του 1986 υπερίσχυσαν οι προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου, μη κομμουνιστικού φορέα. Στη συνέχεια 29 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής από την τάση της «αναβάθμισης» του γραμματέα του κόμματος Γιάννη Μπανιά, δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στις διεργασίες για την ίδρυση του νέου φορέα και συγκρότησαν το ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά, κίνηση στην οποία συμμετείχε και η πλειοψηφία της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος. Τον Απρίλιο του 1987 έγινε το ιδρυτικό συνέδριο του νέου κόμματος που ονομάστηκε Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ.) με γραμματέα το Λεωνίδα Κύρκο.

^{Η αρχική φωτογραφία προέρχεται από το Φιλμ 8μμ του Χάρη Πολιτόπουλου.}

^{Πηγή άλλων φωτογραφιών:  «Ιστορικό Λεύκωμα» εφημερίδα Καθημερινή.}

Διαβάστε ακόμη: Η συγκλονιστική μαρτυρία του μηχανικού από την Καλαμαριά που συναντήθηκε με τον Ζαχαριάδη στο Νταχάου και του έσωσε τη ζωή…