Η δίκη των κατοχικών κυβερνήσεων. Ποιοι ήταν οι συνεργάτες των Γερμανών και γιατί δεν τιμωρήθηκαν. Νέα εκπομπή

Τους δοσίλογους πολιτικούς και τη δίκη των κατοχικών κυβερνήσεων παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή εστιάζει στην περίοδο μετά το τέλος του πολέμου, όταν όσοι συνεργάστηκαν με τους κατακτητές έπρεπε να λογοδοτήσουν ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης, όπως ήταν και η λαϊκή απαίτηση.

Η έρευνα παρουσιάζει αναλυτικά τα όσα διαδραματίστηκαν στην αίθουσα του δικαστηρίου και τις ποινές που  επιβλήθηκαν. Κάποιοι από αυτούς αθωώθηκαν.

Την τιμωρία των δοσίλογων της Ελλάδας υποσχέθηκε και ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της πρώτης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, όταν στις 18 Οκτωβρίου 1944, απηύθυνε τον «Λόγο της Απελευθέρωσης», μπροστά σε πλήθος κόσμου στην πλατεία Συντάγματος.

Πρώτοι που έπρεπε να δώσουν λόγο στην ελληνική δικαιοσύνη ήταν οι τρεις κατοχικοί Πρωθυπουργοί, ο στρατιωτικός Γεώργιος Τσολάκογλου, ο καθηγητής Ιατρικής Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος και ο πολιτικός Ιωάννης Ράλλης, που συνέδεσε το όνομά του με τα Τάγματα Ασφαλείας.

Μαζί με τους κατοχικούς πρωθυπουργούς κατηγορούμενοι για δοσιλογισμό ήταν τριάντα ακόμη πολιτικοί και στρατιωτικοί που στελέχωσαν τις τρεις κατοχικές κυβερνήσεις της κατοχής.

Η εκπομπή περιγράφει πως έγιναν οι συλλήψεις των κατηγορούμενων. Η αρχή έγινε στις 13 Οκτωβρίου 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση των Αθηνών. Όσοι συνελήφθησαν, μεταφέρθηκαν στις φυλακές Αβέρωφ και προφυλακίστηκαν μέχρι τη δίκη.

Ωστόσο, η καθυστέρηση της έναρξης της ακροαματικής διαδικασίας προκάλεσε λαϊκή δυσαρέσκεια και είχε ως αποτέλεσμα την ένοπλη επίθεση του ΕΛΑΣ στις φυλακές Αβέρωφ. Η “Μηχανή του Χρόνου” περιγράφει τις δραματικές ώρες και την πολιορκία των φυλακών.

Η δίκη των κατοχικών κυβερνήσεων τελικά άρχισε μετά τα Δεκεμβριανά, στις 21 Φεβρουαρίου 1945.

Μέσα από τον Τύπο της εποχής και αρχειακό υλικό η «Μηχανή του Χρόνου» φωτίζει την τεταμένη ατμόσφαιρα που επικράτησε μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου και την  εξαιρετική συμπεριφορά των παραγόντων της δίκης προς τα πρόσωπα των κατηγορουμένων.

Παρόλα αυτά τα επεισόδια και οι εντάσεις δεν έλειψαν. Ειδικότερα, ο Ιωάννης Ράλλης επιτέθηκε με ύβρεις κατά των δικαστών και κατήγγειλε ότι η παραπομπή του στην ελληνική δικαιοσύνη ήταν αντισυνταγματική.

Ιστορικοί και ερευνητές αναλύουν τον τρόπο με τον οποίο εξετάστηκαν οι μάρτυρες κατηγορίας και ποιοι υπερασπίστηκαν τις Κατοχικές Κυβερνήσεις, δικαιολογώντας τον σχηματισμό κυβέρνησης ως αναγκαία για την προστασία του ελληνικού λαού.

Μετά από 100 ημέρες, βγήκε η ετυμηγορία του δικαστηρίου, που καταδίκασε σε θάνατο τρεις από τους τους 33 κατηγορούμενους. Πέντε πολιτικοί καταδικάστηκαν σε ισόβια, 13 κατηγορούμενοι σε διάφορες ποινές φυλάκισης, ενώ 9 απαλλάχτηκαν.

Οι ποινές για μεγάλη μερίδα του κόσμου θεωρήθηκαν επιεικείς, μετά από 3,5 χρόνια κατοχής και ο ελληνικός λαός αντέδρασε. Η εκπομπή παρουσιάζει τις αντιδράσεις μέσα από τα πρωτοσέλιδα της εποχής, που έγραφαν για την ανικανότητα της δικαιοσύνης να τιμωρήσει παραδειγματικά όσους συνεργάστηκαν με τον κατακτητή.

Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 6 Οκτωβρίου στις 17:00. Τα επεισόδια είναι διαθέσιμα μετά την προβολή του On Demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS.

Στην εκπομπή μιλούν: 

Δημήτρης Αποστολόπουλος, Ιστορικός ερευνητής στην Ακαδημία των Αθηνών,

Δημήτρης Κουσουρής, Ιστορικός – επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βιέννης,

Μενέλαος Χαραλαμπίδης Δρ. Ιστορίας,

Βασιλική Λάζου, Δρ. ιστορίας στο τμήμα πολιτικών επιστήμων – ΑΠΘ,

Πολυμέρης Βόγλης, καθηγητής ιστορίας – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,

Τάσος Κοντογιαννίδης, Δημοσιογράφος – συγγραφέας,

Κώστας Μαραγκουδάκης, μέλος του ΕΛΑΣ,

Ταξιάρχης Γαγάνας, Μέλος του ΕΛΑΣ Θεσσαλίας,

Αρτέμης Ψαρομήλιγκος, Δημοσιογράφος.