Η δικαίωση του εξόριστου Οβίδιου μετά από 2000 χρόνια. Έγραφε συμβουλές για τις ερωτικές και τις εξωσυζυγικές σχέσεις

Ο Πόπλιος Οβίδιος Νάσων, μαζί με τον Βιργίλιο και τον Οράτιο, ανήκει στους επικούς ποιητές της λατινικής λογοτεχνίας. Εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Οκταβιανό Αύγουστο για «ένα ποίημα και ένα λάθος» (carmen et error).

Ο Οβίδιος γεννήθηκε σε επαρχία ανατολικά της Ρώμης από πλούσια οικογένεια. Ο πατέρας του τον έστειλε με τον αδερφό του στη Ρώμη, για να λάβει καλύτερη μόρφωση. Ξεκίνησε τις σπουδές στη ρητορική, την οποία εγκατέλειψε γρήγορα, καθώς ασχολήθηκε με τη συγγραφή στίχων. Ταξίδεψε στην Αθήνα, το υψηλότερο κέντρο μόρφωσης για άνδρες ανώτερης τάξης.

Παντρεύτηκε τρεις φορές. Οι δύο πρώτοι γάμοι έληξαν γρήγορα, σε αντίθεση με τον τρίτο που διήρκησε μέχρι το θάνατό του.

Οι άγνωστοι λόγοι της εξορίας του Οβίδιου

Το 8 μ.Χ, ο Αύγουστος τον εξόρισε στον Τόμις, σε μια περιοχή στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, στη σημερινή Ρουμανία. Μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει γνωστά τα αίτια της εξορίας του.

Ο Οβίδιος στην «Τρίστια», μία από τις συλλογές ποιητικών επιστολών, έγραψε ότι εξορίστηκε εξαιτίας «ενός ποιήματος και ενός λάθους» (carmen et error).

Οι ιστορικοί υποθέτουν ότι το ποίημα (carmen) στο οποίο αναφέρεται είναι το «Ars Amatoria» (Η Τέχνη της Αγάπης).

Το έργο του Οβίδιου αποτελεί ένα εγχειρίδιο σχετικά με τον έρωτα και τις σχέσεις. Τα δύο πρώτα βιβλία απευθύνονται σε άνδρες, δίνοντάς τους συμβουλές για τα θέματα που πρέπει να συζητούν με μία γυναίκα και πώς να δημιουργούν ένα όμορφο κλίμα μεταξύ τους. Περιέγραφε και τρόπους για το πώς να «νικήσουν» τον αντίζηλό τους.

Το τρίτο αφορά τις γυναίκες στις οποίες δίνει οδηγίες για το πώς να συμπεριφέρονται, έτσι ώστε οι άνδρες να μην έχουν μάτια για άλλες.

Στο έργο του, αναφέρθηκε και σε σεξουαλικά ζητήματα. Συμβούλευε με λεπτομέρειες τους άνδρες για το τι πρέπει να κάνουν στη διάρκεια της ερωτικής επαφής. Ανέφερε ότι τα αφροδισιακά φαγητά μπορούν να βοηθήσουν την κατάσταση, ενώ έγραψε και για τις τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα ζευγάρι, για να φτάσει ταυτόχρονα στην ερωτική κορύφωση.

Επιπλέον, δίνει οδηγίες στις γυναίκες στο πώς να συμπεριφερθούν στην σεξουαλική πράξη, ανάλογα με το σωματότυπό τους, έτσι ώστε ο εραστής να την ερωτευθεί χωρίς όρια. Μάλιστα, συμβούλευε τους αναγνώστες πώς να διατηρήσουν παράνομες σχέσεις στη Ρώμη.

Κάτι απόλυτα συνηθισμένο.

Στο μεταξύ, ο Αύγουστος είχε επιβάλλει νόμους που προωθούσαν τις αξίες της μονογαμίας και της οικογένειας. Ο αυτοκράτορας παρουσίαζε τον εαυτό του ως θεματοφύλακα της ρωμαϊκής ηθικής. Έτσι, έκρινε ότι το έργο του ήταν άσεμνο, ανήθικο και προσβλητικό.

Όσον αφορά το λάθος (error), οι ιστορικοί υποθέτουν ότι ο Οβίδιος μπορεί να διέπραξε μοιχεία ή να σύχναζε σε κύκλους που αντιτάχθηκαν πολιτικά στον αυτοκράτορα. Ο ποιητής στην «Τρίστια» είχε γράψει: «Αν και δύο κατηγορίες, ένα ποίημα και ένα λάθος με κατέστρεψε, πρέπει να σιωπήσω για το δεύτερο σφάλμα».

Επειδή η επίσημη ποινή του ήταν αυτή του υποβιβασμού, ο ποιητής δεν έχασε την υπηκοότητά του και ως εκ τούτου διατήρησε τα δικαιώματα στην περιουσία και στην καταγωγή του. Όμως, η εξορία δεν ήταν μια ήπια τιμωρία.

Η ανάκληση της εξορίας… 2.000 χρόνια μετά!

Τον Δεκέμβριο του 2017, το συμβούλιο της Ρώμης, προς τιμήν του μεγάλου ποιητή, προχώρησε σε συμβολική πράξη: ανακάλεσε την εξορία του μετά από 2.000 χρόνια.

Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ενέκρινε ομόφωνα την πρόταση που κατέθεσε η παράταξη M5S, για να «διορθώσει τη σοβαρή αδικίας» που υπέστη ο Οβίδιος. «Πρόκειται για το θεμελιώδες δικαίωμα των καλλιτεχνών να εκφράζονται ελεύθερα σε κοινωνίες στις οποίες, σε όλο τον κόσμο, η ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης περιορίζεται όλο και περισσότερο», είπε ο τότε αντιδήμαρχος της πρωτεύουσας, Λούκα Μπέργκαμο. Η σύγκριση μάλλον είναι αυθαίρετη αφού δεν είναι βέβαιο ότι εξορίστηκε για την καλλιτεχνική του δράση. Απλά είναι μια υπόθεση, αλλά μάλλον και στην πολιτική, “δεν αφήνουν την αλήθεια να καταστρέψει μια καλή ιστορία”.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikipedia