Η διαμαρτυρία των Σέρβων φοιτητών μετά το δυστύχημα με 15 νεκρούς στο σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ

Στις 31 Ιανουαρίου του 2025 εκατοντάδες Σέρβοι φοιτητές ολοκλήρωσαν μια διήμερη πορεία διαμαρτυρίας 80 χιλιομέτρων από το Βελιγράδι έως το  Νόβι Σαντ, κατά της διαφθοράς. Ήταν το αποκορύφωμα  διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά τη θανατηφόρα κατάρρευση της οροφής του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ, όπου  σκοτώθηκαν 15 άτομα.

Μετά το δυστύχημα, φοιτητές τεσσάρων δημόσιων Πανεπιστημίων της Σερβίας, κατασκήνωσαν στις σχολές τους και οργάνωναν καθημερινές διαμαρτυρίες. Σε μερικές από τις συγκεντρώσεις συμμετείχαν  δεκάδες χιλιάδες πολίτες και ήταν από τα μεγαλύτερα συλλαλητήρια των τελευταίων ετών.

Οι διαδηλωτές υποστηρίζουν ότι η κατάρρευση του στεγάστρου στον σιδηροδρομικό σταθμό οφείλεται σε προχειρότητα κατά την ανακατασκευή, ανεπαρκή έλεγχο και παραβίαση κανονισμών ασφαλείας, όλα απόρροια διαφθοράς σε έργα υποδομής που εκτελούνται με κινεζικές εταιρείες.

Οι φοιτητές απαιτούσαν διαφάνεια και να αποδοθούν πολιτικές και ποινικές ευθύνες για την τραγωδία.

Ακολούθησε μια εκστρατεία συλλήψεων και επιθέσεων με στόχο τους διαδηλωτές. Οι φοιτητές συνέχισαν τις κινητοποιήσεις, με αποκορύφωμα τη διήμερη πορεία. Εφοδιάστηκαν με τρόφιμα, νερό και σκηνές και ξεκίνησαν για το Νόβι Σαντ.

Η πορεία και η υποδοχή του κόσμου

“Αυτή η πορεία είναι ο τρόπος μας να δείξουμε την υποστήριξή μας στους συναδέλφους μας από το Νόβι Σαντ. Θέλουμε επίσης να δείξουμε πόσο επίμονοι είμαστε και ότι δεν σκοπεύουμε να σταματήσουμε σύντομα αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά μας”, είχε δηλώσει η Τατιάνα Γκόγκιτς, φοιτήτρια βιολογίας.

“Ζητάμε δικαιοσύνη και ελευθερία σκέψης. Δεν πρόκειται να σταματήσουμε και θα το συνεχίσουμε μέχρι τέλους. Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να λειτουργεί το κράτος” , είχε πει ο Βασίλιε Μιλάνοβιτς, φοιτητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Βελιγραδίου

Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν εντυπωσιακή. Κατά μήκος της διαδρομής πολίτες  ζητωκραύγαζαν, τους αγκάλιαζαν, κόρναραν τα αυτοκίνητά τους και έβγαιναν από τα σπίτια τους για να προσφέρουν τρόφιμα στους φοιτητές.

Πολλοί από τους διαδηλωτές που συμμετείχαν έφταναν οργανωμένα, όπως οι μοτοσικλετιστές, οι ταξιτζήδες, οι αγρότες με τρακτέρ, απόστρατοι και βετεράνοι πολέμου.

Οι διαδηλωτές έγιναν δεκτοί από συμφοιτητές και κατοίκους της περιοχής. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν το μεσημέρι μπροστά από τον σιδηροδρομικό σταθμό για να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα της τραγωδίας τηρώντας σιγή 15 λεπτών, ένα λεπτό για κάθε θύμα.

Στην συνέχεια ξεκίνησε πορεία, στην κεφαλή της οποίας ήταν οι φοιτητές, με προορισμό τις τρεις γέφυρες στον ποταμό Δούναβη οι οποίες αποκλείστηκαν. Η μία από αυτές τις γέφυρες αποκλείστηκε για 24 ώρες και οι άλλες για τρεις ώρες.

Στις 15 Φεβρουαρίου χιλιάδες φοιτητές έφτασαν στην πόλη Κραγκούγεβατς της κεντρικής Σερβίας και την απέκλεισαν για 15 ώρες, μία για κάθε θύμα του δυστυχήματος στο Νόβι Σαντ.

Την 1η Νοεμβρίου 2024, γύρω στις 11:50, η στέγη πάνω από την κύρια είσοδο του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ κατέρρευσε. Στο δυστύχημα σκοτώθηκαν 15 άτομα, συμπεριλαμβανομένου ενός εξάχρονου παιδιού, ενώ 3 άτομα τραυματίστηκαν.

Ο πολιτικός μηχανικός Ντάνιελ Ντάσιτς δήλωσε ότι η στέγη κατέρρευσε λόγω πρόσθετων χάλκινων κατασκευών με γυαλί, οι οποίες είχαν τοποθετηθεί κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης.

Ο σταθμός είχε ανακαινιστεί δύο φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η δεύτερη ανακαίνιση ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024. Την ανακαίνιση πραγματοποίησε κοινοπραξία κινεζικών εταιριών η οποία, όπως καταγγέλθηκε τότε από την αντιπολίτευση, έλαβε το έργο κάτω από αδιαφανείς συνθήκες.

Η κυβέρνηση της Σερβίας κήρυξε την 2α Νοεμβρίου 2024 ως ημέρα εθνικού πένθους, ενώ στο Νόβι Σαντ κηρύχθηκε τριήμερο πένθος. Στη Σερβική Δημοκρατία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης κηρύχθηκε επίσης ημέρα πένθους.

Μετά το δυστύχημα, ο υπουργός Μεταφορών, Κατασκευών και Υποδομών Γκόραν Βέσιτς, ο υπουργός Εμπορίου Τόμισλαβ Μομίροβιτς και ο επικεφαλής των κρατικών Σερβικών Σιδηροδρόμων παραιτήθηκαν.

Στις 30 Δεκεμβρίου οι εισαγγελικές αρχές άσκησαν δίωξη σε 13 άτομα, ανάμεσά τους και στον υπουργό Μεταφορών ο οποίος είχε παραιτηθεί.

Στις 28 Ιανουαρίου 2025 παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς, ενώ στη συνέντευξη Τύπου ανήγγειλε και την παραίτηση του δημάρχου του Νόβι Σαντ,  Μίλαν Τζούριτς.

Το τραγικό γεγονός στο Νόβι Σαντ  εξελίχθηκε σε σύμβολο ευρύτερης δυσαρέσκειας στη Σερβία απέναντι στη διακυβέρνηση του  προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Αυτό που ξεκίνησε ως διαμαρτυρία κατά της υποψίας διαφθοράς σε συμβάσεις κατασκευής, έχει εξελιχθεί στην πιο σοβαρή πρόκληση των τελευταίων ετών για τον πρόεδρο της χώρας.

Εκτός από την παραίτηση του πρωθυπουργού της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς, υπό το βάρος των μαζικών διαδηλώσεων, οι αρχές προχώρησαν σε  διάφορες παραχωρήσεις  που δεν έχουν συνηθίσει να τις κάνουν.

Από τη μεριά του, ο Βούτσιτς σε περιοδεία που πραγματοποίησε στην κεντρική Σερβία δήλωσε ότι “η χώρα δέχεται επίθεση από το εσωτερικό και το εξωτερικό” και χαρακτήρισε ξενοκίνητες τις κινητοποιήσεις.