Η χειραψία του Φιντέλ Κάστρο με τον Ρίτσαρντ Νίξον. Η συνάντηση, όπου ο Νίξον ήθελε να του “βάλει μυαλό”

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Η φωτογραφία της χειραψίας του Κάστρο και του Νίξον προκάλεσε αίσθηση καθώς ο πρώτος είναι ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα του κομμουνισμού σε όλο τον κόσμο ενώ ο δεύτερος ο πιο αντικομουνιστής και δολοπλόκος Πρόεδρος των ΗΠΑ και ο μόνος μέχρι σήμερα που υπέβαλε παραίτηση. Και όμως οι δύο τους είχαν συναντηθεί και μάλιστα συζήτησαν σε φιλικό κλίμα!

Φιντέλ Κάστρο

Την 1η Ιανουαρίου 1959, οι Κουβανοί αντάρτες υπό την ηγεσία του Φιντέλ Κάστρο ανέτρεψαν τον Κουβανό δικτάτορα Μπατίστα που ήταν άνθρωπος των Αμερικανών και απόλυτα διεφθαρμένος.

Όταν ο Κάστρο κατέλαβε την εξουσία οι Αμερικανοί δεν τον αντιμετώπισαν εχθρικά. Όμως η αντιαμερικανική ρητορική του Κάστρο, δηλώσεις του ότι θα εθνικοποιούσε τις ξένες ιδιοκτησίες στην Κούβα και η σχέση του με αυθεντικούς επαναστάτες και κομμουνιστές, όπως ο Τσε Γκεβάρα, άρχισε να ανησυχεί τους αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον.

Όμως αρχικά η αμερικανική κοινή γνώμη συνέχισε να είναι γοητευμένη με τη μορφή του Κάστρο και να τον θεωρεί μαχητή της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες

Τον Απρίλιο του 1959, ο Φιντέλ Κάστρο αποδέχτηκε μια πρόσκληση από την Αμερικανική Εταιρεία Συντακτών Εφημερίδων να επισκεφθεί τις ΗΠΑ. Μεταξύ 15-19 Απριλίου ο κουβανός ηγέτης επισκέφθηκε τη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον.

Όπου εμφανιζόταν, εκατοντάδες Αμερικανοί συγκεντρώνονταν για να τον δουν.

Στη Νέα Υόρκη ο Κάστρο παρακολούθησε ένα αγώνα μπέιζ-μπολ και έφαγε χοτ-ντογκ στο κέντρο της πόλης. Στη Ουάσιγκτον επισκέφθηκε μνημεία που συνδέονταν με τους αγώνες των Αμερικανών για ελευθερία και δημοκρατία.

Μάλιστα, κατέθεσε στεφάνι στον τάφο του Ουάσιγκτον στο όρος Βέρμον και το Μνημείο Λίνκολν στην Ουάσιγκτον.

Αϊζενχάουερ

Όμως ήδη από το ξεκίνημα της επίσκεψης υπήρξαν εντάσεις μεταξύ του Κάστρο και της αμερικανικής κυβέρνησης. Στο διάστημα που ο Κάστρο ήταν στην Ουάσιγκτον, ο Πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ κανόνισε να βρίσκεται σε ένα κέντρο γκολφ εκτός της αμερικανικής πρωτεύουσας προκειμένου να αποφύγει να συναντήσει τον Κάστρο ακόμη και τυχαία.

Στις ΗΠΑ ο Κάστρο έδωσε δημόσιες ομιλίες και συνεντεύξεις.

Σε αυτές δήλωνε την αγάπη του για τον αμερικανικό λαό και το θαυμασμό του για επαναστάτες, όπως ο Τζορτζ Ουάσιγκτον, χάρη στους οποίους κέρδισε την ελευθερία του. Ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι η Κούβα ήταν και αυτή ανεξάρτητη χώρα. Δεν επρόκειτο να παρακαλέσει την αμερικανική κυβέρνηση για οικονομική βοήθεια σε αντάλλαγμα να γίνει πάλι προτεκτοράτο της.

Ο Αϊζενχάουερ θεώρησε ότι είχε κάνει καλά που δεν συνάντησε τον Κάστρο. Όμως, ο αντιπρόεδρος του Ρίτσαρντ Νίξον θεώρησε ότι ίσως αν συναντούσε τον Κάστρο να του «έβαζε μυαλό», όπως έλεγε. Έτσι στις 19 Απριλίου 1959 λίγη ώρα πριν ο τελευταίος φύγει από τις ΗΠΑ κανόνισε να τον δει.

Συνάντηση με Νίξον

Μπροστά στους δημοσιογράφους Νίξον και Κάστρο αντάλλαξαν αστεία και έκαναν χειραψία.  Όμως, σύμφωνα με τον Νίξον στη συζήτηση που είχαν κατ’ ιδίαν ο Κάστρο απέρριψε κάθε σκέψη η Κούβα να εξαρτάται πολιτικά ή οικονομικά από τις ΗΠΑ.

Αν και οι Αμερικανοί δεν θεωρούσαν ακόμη κομμουνιστή τον Κάστρο μετά τη συνάντησή τους ο Νίξον συμπέρανε ότι είχε αρχίσει να ελκύεται απ’ αυτή την ιδεολογία. Έτσι ανέφερε στον Αϊζενχάουερ ότι ο Κάστρο ήταν «είτε απίστευτα αφελής σχετικά με τον κομμουνισμό είτε είναι ήδη κομμουνιστής η εικασία μου είναι ότι ισχύει το πρώτο». Πολλοί Αμερικανοί θεωρούν ότι ο Νίξον ήταν ο πρώτος πολιτικός τους, που αντιλήφθηκε ότι ο Κάστρο σκόπευε να επιβάλλει κομουνιστικό καθεστώς στην Κούβα.

Οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Κάστρο επιδεινώθηκαν ραγδαία μετά την επίσκεψη του Απριλίου.

Λίγους μήνες αργότερα, ο Πρόεδρος Αϊζενχάουερ διέταξε τη CIA να αρχίσει να εξοπλίζει και να εκπαιδεύει μια ομάδα Κουβανών εξόριστων για να επιτεθεί στην Κούβα. Επίσης, εκπονήθηκε το πρώτο σχέδιο για δολοφονία του Κάστρο. Αυτός με τη σειρά του επέβαλε κομουνιστικό καθεστώς και συμμάχησε με τη Σοβιετική Ένωση.

Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η Κούβα ήταν από τα πιο «θερμά» σημεία του πλανήτη.