Η απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων για το ωράριο που οδήγησε στην πρώτη πολιτική επιστράτευση. Οι απειλές, οι εκβιασμοί και η απεργία που κράτησε 39 ημέρες με νίκη των τραπεζικών

Στις 11 Ιουλίου 1979 έγινε η πρώτη πολιτική επιστράτευση στην Ελλάδα από την κυβέρνηση Καραμανλή. Η απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων ενάντια στην επέκταση του ωραρίου είχε παραλύσει το τραπεζικό σύστημα της χώρας για επτά ημέρες. Η κυβέρνηση προχώρησε σε μια σειρά από απεργοσπαστικά μέτρα χωρίς επιτυχία.

Τελικά μπροστά στο αδιέξοδο επιστράτευσε τους απεργούς.

Τον Ιανουάριο του 1980 οι τραπεζικοί επανήλθαν με την περίφημη απεργία των 39 ημερών. Οι απεργοί διεκδικούσαν την διατήρηση του ωραρίου τους και την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στις 20 Φεβρουαρίου το παλιό ωράριο εργασίας ανακτήθηκε και σε λίγες μέρες η απεργία έληξε νικηφόρα.

Η απεργία του 1979

Στις 3 Ιουλίου 1979, η κυβέρνηση Καραμανλή ανακοίνωσε την αλλαγή του ωραρίου των εργαζομένων στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες. Το καθιερωμένο ωράριο ήταν από τις

7.45 π.μ. έως τις 3.30 μ.μ, Δευτέρα έως Παρασκευή, ενώ το νέο που μεθοδευόταν ήταν από τις

9 π.μ. μέχρι τις 5.30 μ.μ., με μία ώρα μεσημβρινή διακοπή. Το ωράριο αυτό θα ίσχυε από την 1η Αυγούστου 1979.

Σε ορισμένα υποκαταστήματα, προβλεπόταν η δυνατότητα να αντικατασταθεί η αργία του Σαββάτου με την αργία της Δευτέρας. Αυτό θα σήμαινε πως το προσωπικό θα ήταν μειωμένο κατά 50% την πρώτη μέρα της εβδομάδας. Μαζί με την αλλαγή του ωραρίου και την αναστολή των προσλήψεων, το συνδικάτο των τραπεζικών έβλεπε την εντατικοποίηση της εργασίας.

Οι κυβερνητικές αποφάσεις ήρθαν σε μια περίοδο που η Ελλάδα προετοίμαζε την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), ενώ η παγκόσμια ενεργειακή κρίση του ’79 είχε αρχίσει να επηρεάζει την οικονομία. Υπήρξαν, άλλωστε, δηλώσεις στον Τύπο της εποχής που κυβερνητικοί εκπρόσωποι παραδέχονταν ότι στόχος των νέων μέτρων ήταν εναρμόνιση των ελληνικών με τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Διαβάστε ακόμη: Η απεργία που οι οικοδόμοι χτυπήθηκαν άγρια με την αστυνομία και διεκδίκησαν ασφάλιση, καλά μεροκάματα και πενθήμερο. Οι πυροβολισμοί και τα πρώτα χημικά (βίντεο)

Στις 4 Ιουλίου 1979 οι τραπεζοϋπάλληλοι κήρυξαν απεργία. Η συμμετοχή ήδη από την πρώτη μέρα ήταν μαζική, με τα ποσοστά να φτάνουν μέχρι και το 95% σε σύνολο τριάντα χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων.

Τη δεύτερη μέρα της απεργίας, περίπου 2.500 εργαζόμενοι στις ασφαλιστικές εταιρείες μπήκαν στον απεργιακό αγώνα. Οι πολιτικοί αρχηγοί της αντιπολίτευσης τάχθηκαν υπέρ των απεργών, κάνοντας λόγο για “απαράδεκτες αποφάσεις” και για μέτρα που δεν “σέβονται τις ελληνικές και ιδιαίτερες συνθήκες”.

Η προσπάθεια της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τους απεργούς

Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση παρέμενε πιστή στην απόφασή της, με τον Υπουργό Συντονισμού

Κ. Μητσοτάκη να δηλώνει πως “δεν πρόκειται να επανασυζητηθεί η απόφαση που ελήφθη”. Την ίδια στιγμή, η απεργία των τραπεζικών είχε προκαλέσει σοβαρά κωλύματα. Από τις συναλλαγές ιδιωτών, επιχειρήσεων και τουριστών, μέχρι την καταβολή μισθών και συντάξεων.

Στις 9 Ιουλίου 1979, ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ Επαμεινώνδας Μαρουλίδης κλήθηκε στη Γενική Ασφάλεια για προανακριτική εξέταση, ύστερα από εντολή της Εισαγγελίας Αθηνών, να διερευνηθεί αν η απεργία είναι νόμιμη ή όχι. Την ίδια ώρα οι διοικήσεις των τραπεζών απειλούσαν με απολύσεις, κυρίως τους συμβασιούχους.

Η αναμέτρηση μεταξύ κυβέρνησης και απεργών είχε δημιουργήσει ένα τεταμένο κλίμα στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας. Στην προσπάθειά της να σταματήσει την απεργία στις τράπεζες, η κυβέρνηση ζήτησε από τους διοικητές των τραπεζών να δώσουν κατάλογο που να αναφέρει το 20% των υπαλλήλων, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως απεργοσπαστικός μηχανισμός.

Ταυτόχρονα, επέτρεψε στις τράπεζες να προσλάβουν συμβασιούχους και συνταξιούχους για να δουλέψουν, ενώ αδειοδότησε αγροτικούς συνεταιρισμούς και ταχυδρομικά ταμιευτήρια για να πραγματοποιήσουν μια σειρά από τραπεζικές εργασίες.

Η πολιτική επιστράτευση

11 Ιουλίου 1979. Η απεργία συνεχιζόταν για έβδομη συνεχόμενη μέρα και στα κυβερνητικά γραφεία επικρατούσε σύγχυση. Η κυβέρνηση έπρεπε να αναδειχθεί νικήτρια στην αναμέτρηση με τους τραπεζικούς, προκειμένου οι οικονομικές επιπτώσεις της απεργίας να μην προκαλέσουν και διάλυση στην κυβέρνηση.

Στις 11 Ιουλίου, ο Υπουργός Συντονισμού εισηγήθηκε και προχώρησε στην πολιτική επιστράτευση των απεργών. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη, η επιστράτευση “είναι αόριστης διάρκειας και αφορά 5.000 υπαλλήλους, το 15% περίπου των 30.000 τραπεζοϋπαλλήλων”. Τα αιτήματα των απεργών δεν ικανοποιήθηκαν και το ωράριο που διαμορφώθηκε ήταν Δευτέρα έως Πέμπτη 9 π.μ. έως 3.45 μ.μ. και Παρασκευή 8.45 π.μ. έως 4.45 μ.μ.

Η απεργία των 39 ημερών

Στις 16 Ιανουαρίου του 1980 η ΟΤΟΕ εξήγγειλε και πάλι απεργία διαρκείας. Εκτός από το ζήτημα της αποκατάστασης του ωραρίου, οι απεργοί διεκδικούσαν αυξήσεις 30% στους μισθούς, συνδικαλιστικές ελευθερίες και συλλογικές συμβάσεις εργασίες. Η συμμετοχή ήταν και πάλι μαζική.

Ο Υπουργός Εργασίας, Κωνσταντίνος Λάσκαρης προέβη σε δηλώσεις χαρακτηρίζοντας τους τραπεζικούς ως “προνομιούχους” υπαλλήλους, ενώ ισχυρίστηκε πως η απεργία οφειλόταν σε “εξωτραπεζικές κινήσεις με αποκλειστικούς στόχους πολιτικές και μόνο επιδιώξεις“. Για υποκινητές μιλούσαν και οι διοικητές των τραπεζών. Σε εσωτερική εγκύκλιο της Εμπορικής Τράπεζας σημειωνόταν χαρακτηριστικά πως “μερικοί απεργείτε γιατί τέτοιες οδηγίες έχετε πάρει από δυνάμεις εξωτραπεζικές, που σας κατευθύνουν”.

Στις 20 Φεβρουαρίου το παλιό ωράριο εργασίας ανακτήθηκε, αλλά ο κλάδος αποφάσισε την συνέχεια της απεργίας και για τα υπόλοιπα αιτήματα. Οι διοικήσεις των τραπεζών έδωσαν εντολή στους διευθυντές να τηλεφωνούν στους υπαλλήλους για να μάθουν αν θα απεργήσουν ή όχι, με την απειλή ότι προετοιμάζονται απολύσεις. Λίγες μέρες νωρίτερα, κυκλοφόρησε καταγγελία ότι η Χωροφυλακή καλούσε τους απεργούς να επιστρέψουν στη δουλειά, με την απειλή της σύλληψης.

Η Εισαγγελία Αθηνών, άσκησε δίωξη κατά του προεδρείου της ΟΤΟΕ, επειδή η απεργία συνεχίστηκε, παρά την παραπομπή σε διαιτησία. Η απεργία που είχε ξεκινήσει στις 17 Ιανουαρίου του 1980, έληξε στις 24 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, μετά τη σύσκεψη των τραπεζικών που διήρκησε 16 ώρες! Με τη λήξη της οριστικοποιήθηκε η εφαρμογή της πενθήμερης εβδομάδας εργασίας. Ήταν η εποχή των μεγάλων συνδικαλιστικών διεκδικήσεων, με δυναμικές απεργίες και δικαιώματα, που κατακτήθηκαν με σκληρούς αγώνες.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας:

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Η πρώτη απεργία στην Αθήνα της Κατοχής. Οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι διαδήλωσαν για την πείνα και κατοχικός υπουργός Γκοτζαμάνης απειλούσε με θανατικές ποινές