Η απάτη στην Ελλάδα του 1895 με τα πλαστά αρχαία νομίσματα, που έγιναν περιζήτητα. Γιατί τα ονόμαζαν γουρουνομίσματα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Μία αρχαία παράδοση των Ελλήνων, καθώς και άλλων ευρωπαϊκών λαών, αναφέρεται σε μία μεγάλη λευκή γουρούνα με τα γουρουνάκια της, που όποιος την εύρισκε θα γινόταν εξαιρετικά πλούσιος.

Στα τέλη του 19^ου αιώνα ένας άγνωστος απατεώνας εκμεταλλεύτηκε αυτό το μύθο για να βγάλει χρήματα από αφελείς κάθε τάξης και μορφωτικού επιπέδου.

Η Γουρούνα και τα γουρουνάκια

Ένας θρύλος που ήταν διαδεδομένος στους αρχαίους Έλληνες καθώς και σε άλλους λαούς όπως Ρωμαίοι, Κέλτες, Πέρσες κ.ά. ήταν για μία γουρούνα με τα γουρουνάκια της που οδηγούσαν σε ένα μεγάλο θησαυρό.

Η λευκή γουρούνα είχε γεννήσει επτά γουρουνάκια σε μια ερημική περιοχή, τα οποία και βύζαινε. Όποιος τα εύρισκε, είτε θα αποκτούσε τύχη και θα γινόταν πολύ πλούσιος, είτε θα ανακάλυπτε έναν θησαυρό.

Για τους Ρωμαίους ο μύθος της γουρούνας με τα γουρουνάκια ήταν ακόμη πιο σημαντικός. Ο Αινείας, ιδρυτής της Ρώμης, επέλεξε την περιοχή όπου χτίστηκε η πόλη αφού έλαβε προφητεία ότι θα εύρισκε μία τεράστια λευκή γουρούνα να βυζαίνει κάτω από μία βελανιδιά τριάντα γουρουνάκια.

Ο θρύλος εδράζεται στο γεγονός ότι στην αρχαιότητα η γουρούνα με τα γουρουνάκια ήταν σύμβολο πλούτου και καλής τύχης.

Ακόμη και μετά τον εκχριστιανισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ο θρύλος επιβίωσε σε πολλούς λαούς της. Έτσι ο Μπράνοκ, ένας από τους πρώτους αγίους της Αγγλικής Εκκλησίας, που έζησε τον 6^ο αιώνα μ. Χ., έκτισε την εκκλησία του σε μία θέση όπου είχε βρει μία λευκή γουρούνα να βυζαίνει επτά γουρουνάκια.

Ο θησαυρός της Γουρούνας

Στους Έλληνες η παράδοση της γουρούνας με τα γουρουνάκια ως πηγή αμύθητου πλούτου επιβίωσε μαζί με τις ιστορίες για το «δράκο» ή τον «μαύρο» που φυλάγαν σε μεγάλα καζάνια το χρυσό τους.

Μετά το τέλος της Επανάστασης του 1821, στις ιστορίες αυτές προστέθηκαν και οι λεγόμενοι θησαυροί του Αλή Πασά στην Ήπειρο και του Κιαμήλ Μπέη στην Πελοπόννησο. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε τους «τενεκέδες με τις λίρες που τα εγγλέζικα αεροπλάνα έριχναν στους αντάρτες»…

Στην Ελλάδα, γύρω στο 1895, κάποιοι επιτήδειοι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το μύθο για τη γουρούνα με τα επτά γουρουνάκια για να κερδίσουν χρήματα από τους αφελείς που υπήρχαν.

Άρχισαν να διαδίδουν τη φήμη ότι ο “γουρουνο-θησαυρός” είχε βρεθεί επιτέλους! Αποτελούνταν από χρυσά νομίσματα του βασιλιά “Σέλβ(υ) ε(κ)ρου” που έδειχνε το κεφάλι του στη μια όψη και στην άλλη την περίφημη μεγάλη γουρούνα και τα επτά γουρουνάκια της.

Βασιλιάς με το όνομα “Σέλβυκος”, “Σέλβυρος”, “Σέλβερος” ή “Σέλβεκος” δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία ή ακόμη και τη μυθολογία!

Όμως, μοιάζει με το «Σέλευκος», όνομα πολλών βασιλέων της ελληνιστικής δυναστείας των Σελευκιδών στη Συρία.  Αυτό έκανε την απάτη ακόμα πιο πιστευτή από τους αφελείς.

Τα “γουρουνομίσματα” του θησαυρού

Οι απατεώνες κατασκεύασαν στρογγυλά αντικείμενα που έμοιαζαν με νομίσματα και είχαν αυτούς τους τύπους.

Ήταν από ορείχαλκο και τα είχαν γυαλίσει με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζουν χρυσά.

Στη συνέχεια τα πωλούσαν «κρυφά και εμπιστευτικά» σε αφελείς ισχυριζόμενοι ότι αποτελούσαν τμήμα του «θησαυρού της γουρούνας». Το κάθε «νόμισμα» όχι μόνο άξιζε πολλά λεφτά, αλλά είχε και μαγικές δυνάμεις που έφερνε καλή τύχη στον ιδιοκτήτη του!

Υπολογίζεται ότι η απάτη διήρκησε περίπου μία δεκαετία μεταξύ 1895-1905.

Λίγο μετά το 1900 κάποιοι από τους αγοραστές των «νομισμάτων της γουρούνας» αποφάσισαν να τα πουλήσουν στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας ζητώντας ένα τεράστιο χρηματικό ποσό. Ο τότε διευθυντής του μουσείου, Ιωάννης Σβορώνος, ένας από τους πρώτους Έλληνες νομισματολόγους, κατάλαβε αμέσως ότι επρόκειτο για απάτη.

Άνθρακες ο “θησαυρός”

Τα λεγόμενα «νομίσματα» δεν ήταν καν αντίγραφα πραγματικών αρχαίων νομισμάτων, αλλά δημιούργημα απατεώνων. Επιπλέον, ήταν χυτά, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των αρχαίων νομισμάτων κόβονταν σε μεταλλικούς δίσκους στα οποία αποτυπώνονταν οι τύποι τους. Ποτέ δεν χυτεύονταν.

Το 1905 ο Σβορώνος αποκάλυψε την απάτη στέλνοντας ανακοίνωση τις εφημερίδες.

Επιπλέον, σε άρθρο του την ίδια χρονιά στη «Διεθνή εφημερίδα Νομισματικής Αρχαιολογίας» αποκάλυπτε ότι θύματα είχαν πέσει Έλληνες κάθε κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου από πολλές περιοχές του τότε ελληνικού βασιλείου αλλά και ομογενείς!

Οι περισσότεροι από αυτούς έφευγαν θυμωμένοι από το Νομισματικό Μουσείο πεπεισμένοι ότι ο Σβορώνος τους κορόιδεψε για να πάρει τζάμπα τα «γουρουνομίσματά» τους που άξιζαν μία περιουσία.

«Δεν παρέρχεται μήν καθόν οι εν το Εθνικώ Νομισματικώ Μουσείω των Αθηνών να μην λάβωσιν περι των νομισμάτων τούτων επισκέψεις απλοϊκών ενίοτε δε και ανεπτυγμένων συμπατριωτών, ημών, προερχομένων εκ πάσης γωνίας γης υπο Ελλήνων Οικουμένης…Νομίζοντες ότι κατέχουσι κειμήλια ανυπολογίστου αξίας, ζητούσι τιμάς τεραστίας σπανίως δε πείθονται εις τους λόγους ημών ότι άνθρακες ο θησαυρός αυτών…».

Η απάτη συνεχίζεται….

Παρά την αποκάλυψη της απάτης, τα κατασκευάσματα αυτά συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται για να κοροϊδεύουν τους αφελείς.

Πολλοί χωρικοί που τα είχαν αγοράσει και είχαν ανακαλύψει ότι δεν άξιζαν τίποτα, τα πετούσαν σε κάποιο χωράφι που ήθελαν να πουλήσουν. Καθώς το έδειχναν σε κάποιο υποψήφιο αγοραστή φρόντιζαν να περάσουν από το σημείο όπου υπήρχαν τα «γουρουνομίσματα» ώστε να τα βρει αυτός.

Ο πωλητής έκανε τα «στραβά μάτια» και είχε πάντα γυρισμένη την πλάτη του όταν ο υποψήφιος αγοραστής έσκυβε και τα μάζευε. Έτσι τάχα δεν γνώριζε ότι τα είχε βρει!

Ο αγοραστής νομίζοντας ότι είχε εντοπίσει το σημείο με το θησαυρό της γουρούνας με τα γουρουνάκια πλήρωνε το υπέρογκο ποσό που του γύρευε ο χωρικός για να του πουλήσει το χωράφι

Σήμερα τα «νομίσματα» με τη γουρούνα και τα γουρουνάκια αξίζουν ελάχιστα ευρώ. Η πραγματική τους αξία είναι η ιστορία που κρύβουν ως αντικείμενα απάτης!

Στην Ελλάδα έχει καθυστερήσει πολλές δεκαετίες τώρα η ίδρυση ενός μουσείου «Απατεωνιάς και Λαμογιάς» το οποίο είναι σίγουρο ότι θα έχει μεγάλη επισκεψιμότητα. Όταν αυτό συμβεί, τα «γουρουνομίσματα» θα έχουν μια περίοπτη θέση ανάμεσα στα πολλά και ενδιαφέροντα εκθέματα του μουσείου!