Η αληθινή ιστορία του μίστερ «Q» που προμήθευε κατασκοπικά γκάτζετ τον James Bond. Γιατί λογόκριναν τη βιογραφία του

του συνεργάτη μας και ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

«Ο Στρατιώτης που το σκάει είναι χρήσιμος για μια φορά ακόμα» έγραφε κατά την διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μια πινακίδα που βρισκόταν στην είσοδο  του βρετανικού υπουργείου άμυνας.

Αλλά η παρότρυνση αυτή δεν ήταν γραμμένη μόνο στην πινακίδα, αλλά αποτελούσε αξίωμα για όλους του βρετανούς στρατιώτες κατά την διάρκεια του Πολέμου.

Λίγο πριν την έναρξη του πολέμου το βρετανικό υπουργείο άμυνας και η Ιντέλιτζεντ Σέρβις εγκαινίασαν ειδικό γραφείο στην υπηρεσία κατασκοπίας της Αγγλίας, την MI9, με σκοπό την έρευνα, μελέτη και αξιοποίηση βετεράνων στρατιωτών αλλά και τις νέες τεχνολογικές ώστε να επιτύχουν της αποστολής που είχε ανατεθεί που ήταν η βοήθεια δραπέτευσης Βρετανών αιχμαλώτων από εχθρικά στρατόπεδα.

Η διεύθυνση του τομέα εφευρέσεων, που αποτελούσε το τεχνικό μέρος μιας δραπέτευσης ανατέθηκε στον πρώην δημοσιογράφο, διαφημιστή και έφεδρο Ταγματάρχη Κλαίητον Χάττον (Clayton Hutton) που αποτελούσε μια αστείρευτη πηγή επινοήσεων. Ο Χάττον όταν ανέλαβε αυτή τη θέση ήταν 67 ετών αλλά φαίνεται πως γνώριζε εξαρχής τι έπρεπε να κάνει. Ιεράρχησε τις ανάγκες και άρχισε με την επίλυση του βασικού προβλήματος ενός δραπέτη που ήταν ο προσανατολισμός για τον οποίο απαραίτητη ήταν μια πυξίδα.

Κατασκεύασε ένα μικροσκοπικό τύπο πυξίδας που μπορούσε να κρυφτεί ακόμα και σε απόκρυφα σημεία του σώματος. Αμέσως μετά καταπιάστηκε με τους χάρτες που όφειλαν να είναι κι αυτοί μικροσκοπικοί, αλλά να μπορούν να διαβαστούν. Ο χάρτης του Χάττον κατασκευάστηκε από τόσο λεπτό μετάξι ώστε αναδιπλούμενος διαρκώς μπορούσε να τεθεί ακόμα και εντός σάπιου δοντιού.

Το Τρίτο Πρόβλημα

Τρίτο πρόβλημα που ο Χάττον όφειλε να επιλύσει ήταν να βρει ποιοι στρατιωτικοί ήταν οι πλέον πολύτιμοι ώστε να τους βοηθήσει να διαφύγουν τη σύλληψη. Ο Χάττον κατέληξε ότι οι πλέον πολύτιμοι ήταν οι Βρετανοί πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών που η Βρετανία τους είχε ανάγκη και είχε κάθε συμφέρον να δραπετεύσουν. Για το σκοπό αυτό ο Χάττον σχεδίασε τη στολή και τα υποδήματά τους ως εξής.

Αφού πρώτα η ενδυμασία τους θα κάλυπτε τις ανάγκες μιας αεροπορικής στολής, μετά την κατάρριψη του αεροπλάνου και την διαφυγή του αεροπόρου με αλεξίπτωτο ή συνεπεία αναγκαστικής προσγείωσης, ο πιλότος με ένα τράβηγμα του ανωτέρου μέρους της μπότας του μπορούσε να τη μετατρέψει σε κοινό παπούτσι, ενώ όταν φορούσε τη στολή του ανάποδα μεταμορφωνόταν αυτή σε ένα απλό πολιτικό κοστούμι.

Έτσι ο πιλότος θα μπορούσε να αναμιχθεί με τους απλούς πολίτες και να μη ξεχωρίζει από την αμφίεσή του. Με το ρυθμό αυτό ο Χάττον καταπιάστηκε με όλα τα «άλυτα» προβλήματα που αφορούσαν δραπέτευση ανδρών των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων από εχθρικά στρατόπεδα.

Υπολογίστηκε μέχρι το τέλος του πολέμου, πως με τα διάφορα τεχνάσματα του Χάττον, τριάντα πέντε χιλιάδες βρετανοί στρατιωτικοί κατάφεραν να δραπετεύσουν από όλα τα μέτωπα. Συχνότερο μέσο δραπέτευσης από τις επινοήσεις του Χάττον ήταν τα κορδόνια παπουτσιών που στο εσωτερικό τους περιείχαν μεταλλική ίνα που λειτουργούσε ως σιδεροπρίονο με το οποίο έκοβαν οι αιχμάλωτοι τα κάγκελα των κρατητηρίων. Την παραγωγή αυτού του οδοντωτού σύρματος, που ξεπέρασε τα δέκα χιλιάδες τεμάχια, ανέλαβε εργοστάσιο στο Μπέρμιγχαμ που ήταν η γενέθλια πόλη του Χάττον.

Οι εφεύρεσεις του

Ανάρπαστες εφευρέσεις του ήταν επίσης οι τρόμπες ποδηλάτου που μετατρέπονταν σε φακούς για τη σήμανση λωρίδων προσγείωσης αεροπλάνων. Επίσης καλάμια φυσητήρες που εκτόξευαν αντί για βέλη, βελόνες γραμμοφώνου στα πρόσωπα του εχθρού. Καθώς υπήρχε λανθασμένη φημολογία ότι επρόκειτο για δηλητηριασμένα βελάκια, οι σκοποί εγκατέλειπαν τρέχοντας τις σκοπιές σπεύδοντας στα ιατρεία των στρατοπέδων, δίνοντας έτσι τον απαραίτητο χρόνο σε εκείνους που ήθελαν να μπουν σε ένα εχθρικό στρατόπεδο.

Η τελευταία αυτή επινόηση ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στα μέλη της γαλλικής αντίστασης που ανακατεύονταν στο πλήθος και πέταγαν βελάκια στα πρόσωπα των Γάλλων που συνεργάζονταν με τους γερμανούς.

Ακόμα χρησιμοποιήθηκε και το θρυλικό παιχνίδι MONOPOLY. Καθώς σε πολλά στρατόπεδα αιχμαλώτων γίνονταν δεκτά πακέτα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και άλλων ομοειδών οργανώσεων, ο Χάττον δημιούργησε εικονικές φιλανθρωπικές οργανώσεις που έστελναν κουτιά MONOPOLY στους τρόφιμους. Οι βρετανοί είχαν εντολή όταν συλλαμβάνονται να ζητούν την αποστολή τέτοιων πακέτων.

Έτσι όταν στις εικονικές φιλανθρωπικές οργανώσεις του Χάττον σε Ελβετία ή Σουηδία κατέφταναν αιτήματα από διάφορα στρατόπεδα για αποστολή MONOPOLY, η MI9 γνώριζε αυτομάτως ότι εκεί υπήρχαν βρετανοί αιχμάλωτοι.

Έτσι μέσω αιτημάτων για αποστολή του παιχνιδιού MONOPOLY οι βρετανοί γνώριζαν ότι έδιναν στίγμα για τη θέση τους, ενώ γνώριζαν πως θα έπρεπε να αναζητήσουν χάρτες και κιτ διαφυγής στα παιχνίδια αυτά.

Το γραφείο το Χάττον λειτούργησε μεταπολεμικά στα χνάρια του, με τον ίδιο πυρετώδη ρυθμό, καθώς ακολούθησε η περίοδος του Ψυχρού πολέμου με την κατασκοπεία και αντικατασκοπεία να ανταγωνίζονται με πραγματικό παροξυσμό. Ως τμήμα της MΙ9 είχε ανατεθεί επίσης η εκπαίδευση στρατιωτικών για το πώς θα αποφύγουν τη σύλληψη και τους τρόπους διαφυγής από εχθρικές γραμμές.

Τσιμπούκια που γίνονται μαχαίρια, αθώα αντικείμενα που μετατρέπονται σε φωτογραφική μηχανή, φονικά στυλό και πολλά ακόμα, που κάποια ξεπεράστηκαν και είδαν το φως της δημοσιότητας, ενώ άλλα διατηρούνται ακόμα σε απόρρητη κατάσταση για να αποκαλυφθούν.

Ο πραγματικός “Q”

Στις ταινίες τύπου James Bond, ο γνωστός «Q» είναι στην ουσία μια κινηματογραφική εκδοχή του Κλαίητον Χάττον. Ο πραγματικός «Q», ο Χάττον, ήταν γεννημένος στο Μπέρμιγχαμ και είχε αποκτήσει πολλαπλές εμπειρίες από τα επαγγέλματα που κατά καιρούς είχε ασκήσει.

Ο Χάττον προς το τέλος του βίου του επιχείρησε να συγγράψει βιβλίο με όλες τις επινοήσεις του και τις επιχειρήσεις στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν. Όμως απαγορεύθηκε η δημοσιοποίηση των γραπτών του τόσο στις Η.Π.Α. όσο και στην Μεγάλη Βρετανία.

Ο Χάττον επιχείρησε το 1953 να μεταβεί στις Η.Π.Α. αλλά δεν του χορηγήθηκε βίζα. Τελικά το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας ενέκρινε το 1955 την έκδοση βιβλίου αφαιρώντας όμως το 66 τοις εκατό των επινοήσεων. Επίσης προτάθηκε άλλος συγγραφέας για να μη φανεί η ταυτότητα του πραγματικού, ενώ ο Χάττον αναφέρεται σε αυτό ως «Κύριος Χ».

Τέλος προστέθηκαν φράσεις μέσα στο βιβλίο όπως «ανορθόδοξες συμπεριφορές», «ισχυρισμοί» κ.ο.κ. θέτοντας τους αναγνώστες τη σκέψη ότι πρόκειται περί αφηγήματος, περί αναληθών δηλαδή γεγονότων και όχι πραγματικά γεγονότα.

Ο Χάττον προσέφυγε τότε δικαστικά για να του παραχωρηθούν τα πνευματικά δικαιώματα, αλλά και για να αφαιρεθούν τέτοιες εκφράσεις που ανήγαγαν το έργο του σε προϊόν φαντασίας. Μετά από οκτώ χρόνια επίσημης παρεμπόδισης, η αυτοβιογραφία του Χάττον δημοσιεύθηκε το 1960 με τίτλο «Επίσημο μυστικό».

Ο Χάττον έστω και την τελευταία στιγμή δικαιώθηκε για το πολύτιμο έργο που είχε προσφέρει εν καιρώ πολέμου.

Πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1965 ενώ πολλές από τις επινοήσεις του πωλούνται σήμερα στις διάφορες δημοπρασίες χωρίς οι αγοραστές να γνωρίζουν τον κατασκευαστή τους.

(Πηγή αρχικής φωτογραφίας:   )