Το 1899 ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν 25 ετών και είχε ήδη δείξει ότι ήταν ένας φιλόδοξος νεαρός που διψούσε για φήμη και δόξα. Από τότε είχε βάλει στόχο να γίνει πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, κάτι που πέτυχε τέσσερις δεκαετίες αργότερα. Το συμβάν που τον καθιέρωσε στην πολιτική ζωή της χώρας του συνδέεται με τον πόλεμο των Μπόερς και αρχικά ο ίδιος θεωρούσε ότι θα έβαζε τέλος στις φιλοδοξίες του

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ουίνστον Τσόρτσιλ: Ένας “αλά καρτ” στρατιωτικός

Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν επαγγελματίας στρατιωτικός και μάλιστα αξιωματικός του ιππικού. Όμως, εργαζόταν επίσης ως ανταποκριτής μεγάλων εφημερίδων του Λονδίνου στα μέτωπα στα τέλη του 19^ου αιώνα. Αυτό μπορούσε να το κάνει γιατί ως μέλος της αριστοκρατίας είχε τα μέσα να φεύγει και να επανέρχεται στο βρετανικό στράτευμα όποτε αυτός ήθελε!

Είναι ενδιαφέρον ότι όταν η Βρετανία εμπλεκόταν σε κάποιο πόλεμο, ο νεαρός Τσόρτσιλ χρησιμοποιούσε τις γνωριμίες του ώστε να σταλεί ως αξιωματικός στην πρώτη γραμμή απ’ όπου έστελνε τις ανταποκρίσεις του στον τύπο. Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι το έκανε αυτό γιατί του άρεσε ο κίνδυνος και η αδρεναλίνη.

Όμως στη μητέρα του και τους στενούς του φίλους εκμυστηρευόταν ότι το έκανε για να κερδίσει δόξα. Μόλις τα κατάφερνε θα έμπαινε στην πολιτική και θα εγκατέλειπε για πάντα το στράτευμα και τη δημοσιογραφία.

Μέχρι το 1899, όλες οι προσπάθειές του είχαν αποτύχει. Σε δύο χρόνια είχε συμμετάσχει σε τέσσερις πολέμους σε τρεις ηπείρους!

Εμπλοκή σε πολέμους και την πολιτική

Ενώ εργαζόταν ως ανταποκριτής εφημερίδας και στρατιωτικός παρατηρητής με τον ισπανικό στρατό, κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης στην Κούβα το 1897, μία σφαίρα πέρασε κοντά από το κεφάλι του και σκότωσε ένα άλογο που στεκόταν δίπλα του. Λίγο αργότερα, στη βρετανική Ινδία, επέζησε μιας αιματηρής μάχης με ντόπιους εξεγερθέντες, στην οποία κάποιοι φίλοι του σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. Τέλος, πήρε μέρος και σε στρατιωτική επιχείρηση των Βρετανών στο Σουδάν, όπου βρέθηκε στην πρώτη γραμμή σε μία από τις πιο φονικές μάχες εκείνου του πολέμου.

Προκειμένου να «διαφημίσει» τις περιπέτειές του στους παραπάνω πολέμους, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έγραψε τρία βιβλία. Αν και επαινέθηκαν από τους βιβλιοκριτικούς και ήταν εμπορικές επιτυχίες, η μεγάλη μάζα του βρετανικού λαού δεν έπαιρνε στα σοβαρά τον νεαρό περιπετειώδη αριστοκράτη.

Τον Ιούνιο του 1899 έφυγε για μία ακόμη φορά από το στρατό για να υποβάλλει υποψηφιότητα για βουλευτής με το κόμμα των Συντηρητικών. Μάλιστα, για πολλά χρόνια στη συγκεκριμένη περιφέρεια εκλέγονταν βουλευτές του κόμματος. Ο Τσόρτσιλ απέτυχε οικτρά και αντί γι’ αυτόν εκλέχθηκε ο αντίπαλος του που ανήκε στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Ήταν μία μεγάλη απογοήτευση για εκείνον. Όμως, μόλις έξι μήνες αργότερα, ένας νέος πόλεμος θα έκανε το Τσόρτσιλ όχι μόνο διάσημο αλλά θα έβαζε τις βάσεις για τη μεγάλη πολιτική του καριέρα.

Πόλεμος των Μπόερς

Στις 11 Οκτωβρίου 1899 ξέσπασε πόλεμος μεταξύ των Μπόερς, των λευκών αποίκων της Νότιας Αφρικής, και των Βρετανών (γνωστός ως “Β΄ Πόλεμος των Μπόερς”). Ο Τσόρτσιλ άδραξε αμέσως την ευκαιρία όχι μόνο για να αποκαταστήσει τη φήμη του, αλλά να κερδίσει επιτέλους την αναγνώριση από τους συμπατριώτες του.

Έσπευσε στο Κέιπ Τάουν μαζί με τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα. Αν και είχε προσκολληθεί στο βρετανικό στρατό, δεν ανήκε σε αυτό. Ενεργούσε αυτόνομα ως ανταποκριτής της εφημερίδας «Μόρνινγκ Ποστ» του Λονδίνου για τις εξελίξεις στα μέτωπα της Νοτίου Αφρικής. Παρά ταύτα, φορούσε πάντα τη στρατιωτική περιβολή ενός Βρετανού αξιωματικού.

Μαζί του είχε ένα υπηρέτη που εκτός από τις αποσκευές του κουβαλούσε και 18 μπουκάλια ακριβού σκωτσέζικου ουίσκι!

Αιχμάλωτος πολέμου

Λίγες εβδομάδες μετά την άφιξή του στη Νότιο Αφρική, ο Τσόρτσιλ επέβαινε σ’ ένα τρένο που μετέφερε βρετανικά στρατεύματα σε αποστολή αναγνώρισης. Το τρένο έπεσε σε ενέδρα των Μπόερς και χτυπήθηκε από σφαίρες και βλήματα. Οι περισσότεροι στρατιώτες και αξιωματικοί, ήταν απόλεμοι και πανικοβλήθηκαν.

Ο Τσόρτσιλ λόγω της πολεμικής του εμπειρίας ανέλαβε ουσιαστικά επικεφαλής των ανδρών μέσα στο τρένο. Για μία ώρα αντιστάθηκαν υπό τις διαταγές του. Όμως, οι Μπόερς τους περικύκλωσαν και τους αιχμαλώτισαν. Ο Τσόρτσιλ και οι Βρετανοί στρατιώτες μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στην πρωτεύουσα των αντιπάλων τους, την Πρετόρια.

Ήταν Νοέμβριος του 1899 και ο πόλεμος στην αρχή του. Οι δύο πλευρές ακόμη μεταχειρίζονταν τους αιχμαλώτους τους με ανθρωπιστικά κριτήρια. Αργότερα, έγιναν άσχημα έκτροπα σε βάρος των αιχμαλώτων, κυρίως από βρετανικής πλευράς.

Οι Μπόερς συμπεριφέρθηκαν καλά στον Τσόρτσιλ και στους υπόλοιπους αιχμαλώτους. Μάλιστα, τους επέτρεπαν να αγοράζουν εφημερίδες, τσιγάρα και μπύρα. Παρά ταύτα, ο Τσόρτσιλ αργότερα δήλωνε για την αιχμαλωσία του ότι ήταν η πιο μισητή εμπειρία της ζωής του. Αυτό που τον απογοήτευσε ακόμη περισσότερο από τη στέρηση της ελευθερίας του ήταν ότι έχανε περαιτέρω ευκαιρίες για δόξα.

Δραπετεύει και επικηρύσσεται

Το βράδυ της 12ης Δεκεμβρίου 1899, τέσσερις εβδομάδες αφότου είχε πιαστεί αιχμάλωτος, ο Τσόρτσιλ δραπέτευσε. Ενώ οι φρουροί δεν παρακολουθούσαν, σκαρφάλωσε το φράχτη του στρατοπέδου και εξαφανίστηκε μέσα στο σκοτάδι. Δεν είχε κάποιο χάρτη, και δεν γνώριζε τη γλώσσα των Μπόερς, την Αφρικαάνς. Μαζί του είχε μόνο «τέσσερα κομμάτια λιωμένης σοκολάτας και ένα θρυμματισμένο μπισκότο». Όμως, διατηρούσε ακόμη την ακραία αυτοπεποίθησή του ότι μπορούσε να κινηθεί με ασφάλεια στα 400 χιλιόμετρα εχθρικού εδάφους που τον χώριζαν μέχρι και την πορτογαλική Ανατολική Αφρική και τη ελευθερία.

Αμέσως οι Μπόερς ξεκίνησαν ένα τεράστιο ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψή του. Κυκλοφόρησαν αφίσες σε όλη την επικράτεια της Νοτίου Αφρικής που ελέγχαν, προσφέροντας 25 λίρες, ένα μεγάλο ποσό για εκείνη την εποχή, για τη σύλληψή του. Μάλιστα, οι αφίσες θύμιζαν εκείνες στην Άγρια Δύση, αφού η αμοιβή θα δινόταν για τον Τσόρτσιλ «νεκρό ή ζωντανό».

Το νέο της δραπέτευσης του Τσόρτσιλ και της επικήρυξής του από τους Μπόερς έφθασε στη Βρετανία. Κανονικά, θα έπρεπε να περάσει στα ψιλά των εφημερίδων. Όμως την ίδια ακριβώς εποχή, οι Βρετανοί είχαν ηττηθεί από τους Μπόερς σε μία μεγάλη μάχη και όλα έδειχναν ότι έχαναν τον πόλεμο.

Ο βρετανικός λαός χρειαζόταν έναν «ήρωα» για να τονώσει το πεσμένο ηθικό του. Το βρήκε στο πρόσωπο του νεαρού Ουίνστον Τσόρτσιλ. Όσο περνούσαν οι μέρες, και δεν πληροφορούνταν ότι οι Μπόερς τον είχαν πιάσει ή σκοτώσει, ο Τσόρτσιλ γινόταν όλο και περισσότερο γνωστός.

Αν και δεν γνώριζε τη νότια Αφρική, ο Τσόρτσιλ μπόρεσε να επιβιώσει και να διαφύγει από τους διώκτες του εφαρμόζοντας τεχνικές που είχε μάθει στη διάρκεια άλλων πολέμων που είχε συμμετάσχει στην Ινδία και το Σουδάν.

Τη μέρα κρυβόταν στο ύπαιθρο και κινούταν μόνο νύχτα. Τότε έκλεβε τρόφιμα από τα αγροκτήματα που συναντούσε στο δρόμο. Κάποια στιγμή όταν η πείνα είχε γίνει αφόρητη, αποφάσισε να χτυπήσει την πόρτα σε κάποιο απομονωμένο αγροτόσπιτο με την ελπίδα ότι οι ένοικοί του δεν θα καταλάβαιναν ποιος ήταν. Ο Τσόρτσιλ αποδείχθηκε πολύ τυχερός καθώς ο άνθρωπος που του άνοιξε ήταν ένας Άγγλος, ο Τζον Χάουαρντ, διευθυντής τοπικού ανθρακωρυχείου.

Μόλις συνειδητοποίησε ποιος ήταν ο περιπλανώμενος νεαρός, τον έκρυψε για μέρες στο ανθρακωρυχείο του. Εκεί ο Τσόρτσιλ είχε για παρέα πολλούς μεγάλους αρουραίους! Ο Χάουαρντ κανόνισε ο συμπατριώτης του να μεταφερθεί λαθραία με ένα φορτηγό τρένο μέχρι την πορτογαλική Ανατολική Αφρική.

Επιστροφή στη Νότιο Αφρική

Η σωτηρία του Τσόρτσιλ ήταν για πολλές μέρες πρώτη είδηση στη Βρετανία. Αν επέστρεφε τότε, θα είχε επιτύχει τελικά τη δόξα που πάντα αναζητούσε. Όμως, ο Τσόρτσιλ επέλεξε να την αυξήσει ακόμη περισσότερο.

Επέστρεψε στη Νότιο Αφρική για να συνεχίσει να καλύπτει δημοσιογραφικά τον πόλεμο. Τότε ζήτησε να πολεμήσει. Στις 24 Ιανουαρίου 1900 πήρε μέρος στη μάχη του Σπίον Κοπ που ήταν μία ακόμη βρετανική ήττα. Στη διάρκεια της μάχης μια σφαίρα έκοψε ένα φτερό στο καπέλο του Τσόρτσιλ. Όμως, στη συνέχεια, χάρη στη σημαντική τους ενίσχυση με μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις, οι Βρετανοί άρχισαν να επιβάλλονται στους Μπόερς.

Όταν η Πρετόρια κατελήφθη από τους Βρετανούς, τον Ιούνιο του 1900, ο Τσόρτσιλ μπήκε στην πόλη έφιππος και ηγήθηκε της απελευθέρωσης των 180 Βρετανών στρατιωτών που παρέμεναν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων όπου ήταν και εκείνος έγκλειστος. Με προσωπική του παρέμβαση, οι Μπόερς φύλακες του στρατοπέδου που αιχμαλωτίστηκαν είχαν ανθρωπιστική αντιμετώπιση από τους Βρετανούς, Αυτό συνέβη όταν είχε γίνει γνωστό ότι οι Βρετανοί συμπεριφέρονταν απάνθρωπα στους αιχμαλώτους και πολλοί πέθαιναν από τα βασανιστήρια, τις στερήσεις και τις ασθένειες.

Η αρχή της πολιτικής καρριέρας

Ο Τσόρτσιλ επέστρεψε στη Βρετανία το καλοκαίρι του 1900 ως ο «μεγάλος ήρωας» που πάντα ήλπιζε να γίνει. Έβαλε ξανά υποψηφιότητα για βουλευτής στις εκλογές του Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου και νίκησε.

Όπως δήλωσε την επόμενη των εκλογών: «Κέρδισα τις εκλογές αποκλειστικά και μόνο εξαιτίας της προσωπικής μου δημοτικότητας που προέκυψε από τον πρόσφατο πόλεμο της Νότιας Αφρικής». Ήταν η αφετηρία της πολιτικής καριέρας του Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Εκτός από σημαντική, υπήρξε και πολύχρονη αφού διήρκησε 64 χρόνια μέχρι και το 1964, όταν εξαιτίας ασθένειας αποσύρθηκε από την πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ 1900 και 1964 ήταν βουλευτής στη βρετανική βουλή για συνολικά 62 χρόνια, αφού δεν κατείχε βουλευτική έδρα μόνο την περίοδο 1922-1924.

Στοιχεία αντλήθηκαν από το άρθρο του Κρίστοφερ Κλάιν: “The Daring Escape that Forged Winston Churchill” στο www.history.com