Η αγρότισσα από την Ουκρανία που μετέτρεψε το σπίτι της σε έργο τέχνης, μετά από οικογενειακή τραγωδία

Σε ένα μικρό χωριό στην καρδιά της Ουκρανίας βρίσκεται ένα εξοχικό σπίτι, γεμάτο ζωγραφιές. Ανήκε στην αγρότισσα Πολίνα Ράικο, η οποία μετά από την τραγωδία που “χτύπησε” το σπιτικό της, αποφάσισε να μετατρέψει τη θλίψη της σε δημιουργία. 

Η Πολίνα και ο σύζυγός της, Νικόλας Ράικο, ζούσαν μια ταπεινή ζωή στο χωριό. Είχαν δύο παιδιά, την Έλενα και τον Σεργκέι, και έβγαζαν τα προς το ζην, πουλώντας φρούτα και λαχανικά από τον κήπο τους. Ενώ η οικογένεια απολάμβανε τη σχεδόν βουκολική ζωή της στους αγρούς, ο ξαφνικός θάνατος της κόρης της Έλενας σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ήρθε να σημάνει την έναρξη της πολύχρονης τραγωδίας, που θα ακολουθούσε.

Ένα χρόνο μετά, πέθανε ο πατέρας, Nikolas Rayko, ενώ δύο χρόνια αργότερα, ο γιος της Σεργκέι, φυλακίστηκε. Για την Πολίνα, η φυλάκιση του γιου της ήταν μάλλον ανακουφιστική, αφού το προηγούμενο διάστημα είχε καταστρέψει σχεδόν ολόκληρο το σπίτι και τα τιμαλφή της. Όσα γλίτωσαν, τα έκλεψε για να τα πουλήσει και να αγοράσει αλκοόλ. Πουλούσε ακόμη και ηλεκτρικά καλώδια.

Όταν βγήκε από τη φυλακή, τρία χρόνια μετά, ήταν ένα κανονικό αγρίμι. Εκτός των ζημιών που προκαλούσε, αυτή τη φορά επιτέθηκε και στην μητέρα του, μαχαιρώνοντάς την αρκετές φορές. Τα χτυπήματα, κατά τύχη, δεν ήταν θανάσιμα. Όταν ο Σεργκέι απεβίωσε από κίρρωση του ήπατος, η 69χρονη Πολίνα έμεινε μόνη. Η οικογένειά της είχε ξεκληριστεί.

Για να αντιμετωπίσει τη θλίψη και τη μοναξιά της, “ξέσπασε” στους τοίχους του σπιτιού.

Με την πενιχρή σύνταξη που έπαιρνε, αγόραζε φτηνά υλικά και χωρίς να έχει ιδιαίτερες καλλιτεχνικές γνώσεις, άρχισε να ζωγραφίζει. Ξεκίνησε από τους τοίχους και έφτασε στα ταβάνια, στις πόρτες και τους φράχτες γύρω από το σπίτι. Λέγεται πως για να αποφύγει την κριτική των γειτόνων, ζωγράφιζε το βράδυ, με τα παντζούρια κλειστά και με μοναδικό φως, τις λάμπες της. Είχε δηλώσει σε συνέντευξή της:

“Για να μην κλαίω, άρχισα να ζωγραφίζω και να τραγουδάω. Στεκόμουν πάνω σε ένα τραπέζι, ζωγράφιζα και τραγουδούσα. Το σπίτι ήταν άδειο.”

Σταδιακά, το σπίτι γέμισε με μοτίβα μεγάλης κλίμακας, εμπνευσμένα από την χλωρίδα και την πανίδα του χωριού, τη σλάβικη λαογραφία και τη χριστιανική εικονογραφία ενώ κάποια από τα σχέδια ήταν οράματα που είχε δει στον ύπνο της. Με τον καιρό, οι γείτονες κατάλαβαν ότι η ηλικιωμένη αγρότισσα είχε μετατρέψει τους τοίχους του σπιτιού της σε καμβά και άρχισαν να την επισκέπτονται και να θαυμάζουν τα έργα της.

Τα επόμενα χρόνια, το σπίτι της Πολίνα άρχισαν να επισκέπτονται δημοσιογράφοι, λάτρεις της τέχνης, τουρίστες και περαστικοί. 

Το 2003, η καλλιτεχνική ομάδα “Totem” της Χερσώνας συνάντησε την Πολίνα και αποφάσισαν να εκδοθεί ένα λεύκωμα αφιερωμένο στο έργο της. Η ηλικιωμένη καλλιτέχνιδα πέθανε πριν τη δημοσίευσή του, στις 15 Ιανουαρίου του 2004.

Σήμερα, το σπίτι της προστατεύεται από τον ομοσπονδιακό νόμο της Ουκρανίας για την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς θεωρείται  πολιτιστικό μνημείο της χώρας.