Η άγνωστη “Δίκη των Γιατρών” και ο Κώδικας της Νυρεμβέργης. Τα απάνθρωπα πειράματα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Η Δίκη της Νυρεμβέργης δεν ήταν η τελευταία που κατέγραψε τις ναζιστικές θηριωδίες.

Μετά την κύρια δίκη ακολούθησαν αρκετές και μία από τις πιο ενδιαφέρουσες, από άποψης κατηγορουμένων και κατηγορητηρίου, αλλά και λιγότερο γνωστή, ήταν  η Δίκη των Ιατρών.

Οι δικαστές ήταν όλοι Αμερικανοί και επίσημα αποκάλεσαν τη δίκη «Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής κατά Karl Brandt κ.ά.»

Ξεκίνησε στις  9 Δεκεμβρίου του 1946 στο Δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης και ολοκληρώθηκε στις 20 Αυγούστου 1947.

Ήταν τόσο φρικτές οι περιγραφές των μαρτύρων, που κάποιοι από τους παρόντες στη δίκη, έκλειναν με αποστροφή τα μάτια. Πολλοί δεν άντεξαν και έφυγαν άρρωστοι από την αίθουσα με συμπτώματα ναυτίας.

Κατέθεσαν 85 μάρτυρες και παρουσιάστηκαν σχεδόν 1.500 αποδεικτικά έγγραφα.  Κατηγορούμενοι ήταν 20 κορυφαίοι γιατροί των Ναζί και τρεις υψηλόβαθμοι Γερμανοί αξιωματούχοι.

Οι κατηγορούμενοι εξετάστηκαν εάν ενέχονταν σε δολοφονίες, βασανιστήρια και άλλες θηριωδίες που διαπράχθηκαν στο όνομα της ιατρικής επιστήμης. Από τους γιατρούς που κατηγορήθηκαν οι 16 κρίθηκαν ένοχοι και επτά από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν.

Απαγχονίστηκαν στις 2 Ιουνίου 1948 στη φυλακή Landsberg του γερμανικού κρατιδίου της Βαυαρίας.

Tο Δικαστήριο απαρτίσθηκε από τους: Γουόλτερ Β. Μπίλς (Walter B. Beals), Προεδρεύων Χάρολντ Λ. Σέμπρινγκ (Harold L. Sebring), μέλος Τζόνσον Ταλ Κρόφορντ (Johnson Tal Crawford), μέλος Βίκτορ Σ. Σουέρινγκεν (Victor C. Swearingen), αναπληρωματικό μέλος Δημόσιος Κατήγορος ήταν ο Ταξίαρχος Τέλφορντ Τέιλορ (Telford Taylor)

Το βασικό κατηγορητήριο ήταν:

1.Συνωμοσία προς διάπραξη εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας.

2. Εγκλήματα πολέμου: Διεξαγωγή ιατρικών πειραμάτων, χωρίς τη συναίνεση του υποκειμένου, σε αιχμαλώτους πολέμου και πολίτες κατεχομένων χωρών και συμμετοχή σε μαζικές δολοφονίες κρατουμένων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

3. Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.

4. Συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση SS.

“Πρόγραμμα Ευθανασίας Τ4”

Οι κατηγορούμενοι  συμμετείχαν στο “Πρόγραμμα Ευθανασίας” της ναζιστικής Γερμανίας για την ευθανασία ανθρώπων που θεωρούνταν «ανάξιοι ζωής» (διανοητικά άρρωστοι, διανοητικά καθυστερημένοι, ή σωματικά ανάπηροι).

Επιπλέον, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πραγματοποίησαν ψευδοεπιστημονικά πειράματα χρησιμοποιώντας χιλιάδες φυλακισμένους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

Τα περισσότερα θύματα των πειραμάτων ήταν Εβραίοι, Ρομά, Πολωνοί και Ρώσοι

Επίσης οι γιατροί κατηγορήθηκαν και για διάπραξη εγκλημάτων σε Γερμανούς υπηκόους, όπως και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, τα SS.

Τα θύματα αυτών των εγκληματιών ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες. Ελάχιστοι από τους άτυχους που έπεσαν στα χέρια των αυτών επιστημόνων γλύτωσαν. Οι περισσότεροι από όσους δεν πέθαναν στη διάρκεια των απάνθρωπων πειραμάτων, έζησαν την υπόλοιπη ζωή τους με μόνιμες βλάβες.

Κάποια από τα απάνθρωπα πειράματα που υπέβαλλαν οι γιατροί – δήμιοι τα πειραματόζωά τους ήταν: επιβίωση σε μεγάλο υψόμετρο, σε κατάψυξη, σε θαλασσινό νερό, μετά τη ρίψη εμπρηστικών βομβών, από εισπνοή αερίου μουστάρδας.

Επίσης διενεργούσαν πειράματα αναγέννησης οστών και μεταμόσχευσης μελών, μυών και νευρώνων. Βομβάρδιζαν τα θύματά τους με βακτήρια, με ιούς και ισχυρά μικρόβια για να παρακολουθήσουν τις αντιδράσεις του οργανισμού τους. Τα στείρωναν με διάφορες μεθόδους, η πιο ανώδυνη ήταν ο βομβαρδισμός με ακτίνες Ρέντγκεν επί πολλές ώρες.

Οι φρικαλεότητες των γιατρών του Χίτλερ

Ο πιο γνωστός από τους εγκληματίες Γερμανούς γιατρούς των ναζί ήταν ο Γιόζεφ Μένγκελε ο διαβόητος « άγγελος του θανάτου» του Άουσβιτς.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρει κανείς χαρακτηρισμό για έναν άνθρωπο, ο οποίος άνοιγε τα κεφάλια των κρατούμενων στο Άουσβιτς, ενώ αυτοί ήταν ζωντανοί, για να δει πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος.

Ο Μέγκελε όμως δεν δικάστηκε ποτέ για τα εγκλήματα του. Κατάφερε να διαφύγει και να ζήσει με πλαστά έγγραφα κυρίως στη λατινική Αμερική. Πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1979 στη Βερτιόγκα. Καθώς κολυμπούσε, έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και πνίγηκε.

Το 2004 δημοσιεύτηκαν στη Βραζιλία επιστολές και το ημερολόγιο του Μένγκελε. Βάσει αυτών, ο Μένγκελε δεν μετάνιωσε ποτέ για τις πράξεις του ως γιατρού του Άουσβιτς και εξακολουθούσε   μέχρι τέλους να υποστηρίζει τις “διαφορές μεταξύ των φυλών”.

Ο γιατρός Καρλ Γκέμπχαρτ – ένας από τους 7 που εκτελέστηκαν – διέθετε πλούσια συλλογή ανθρώπινων σκελετών από τρόφιμους στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Μάλιστα ο ίδιος γιατρός πρόσφερε στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου 112 σκελετούς Εβραίων. Τα θύματα είχαν επιλεγεί ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό: τους φωτογράφισαν, τους υπέβαλαν σε ανθρωπολογικές μετρήσεις και έπειτα τους σκότωσαν και τους έγδαραν για να κρατήσουν μόνο τα οστά τους.

Ο Κώδικας της Νυρεμβέργης

Η δίκη των γιατρών στη Νυρεμβέργη, εκτός από την τιμωρία των περισσότερων υπεύθυνων για τα ιατρικά εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί, είχε κι ένα άλλο πολύ σημαντικό αποτέλεσμα.

Στην ετυμηγορία του Δικαστηρίου, έπειτα από εισήγηση των Andrew Ivy και Lea Alexander, αναδείχθηκαν 10 αρχές για τη νομιμοποίηση της ιατρικής έρευνας σε ανθρώπους.

Το σύνολο αυτών των αρχών, είναι γνωστό ως «Κώδικας της Νυρεμβέργης» (Numberger Kodex). Θεωρείται ότι βασίστηκε κυρίως στις αρχές του Όρκου του Ιπποκράτη, ο οποίος θεωρήθηκε ότι πρεσβεύει την πειραματική προσέγγισης της ιατρικής, αλλά παράλληλα την προστασία του ασθενή.

Οι δέκα κανόνες του κώδικα δηλώθηκαν στο τμήμα της ετυμηγορίας με τίτλο “Επιτρεπόμενα Ιατρικά Πειράματα”: 

1. Η εθελοντική συναίνεση του εξεταζόμενου είναι απολύτως απαραίτητη.

2. Το πείραμα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να παράγει καρποφόρα αποτελέσματα για το καλό της κοινωνίας, απροσέγγιστο μέσω άλλων μεθόδων ή μέσον μελέτης και όχι τυχαίο και περιττό.

3. Το πείραμα θα πρέπει να σχεδιαστεί και να βασίζεται σε αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα, στην γνώση του φυσικού ιστορικού της νόσου ή άλλον προβλημάτων υπό μελέτη για να διασφαλιστεί ότι τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα δικαιολογήσουν την εκτέλεση του πειράματος.

4. Το πείραμα πρέπει να διεξάγεται έτσι ώστε να αποφεύγεται κάθε περιττή σωματική και ψυχική οδύνη και τραυματισμός.

5. Δεν πρέπει να διεξάγεται πείραμα όταν υπάρχει εκ των προτέρων υποψία θανάτου ή τραυματισμού ως αποτέλεσμα. Εκτός, ίσως, σε εκείνα τα πειράματα όπου οι πειραματικοί γιατροί χρησιμεύουν επίσης ως υποκείμενα.

6. Ο βαθμός κινδύνου, δεν πρέπει να υπερβαίνει εκείνον που καθορίζεται από την ανθρωπιστική σημασία του προβλήματος που καλείται να επιλυθεί από το πείραμα.

7. Θα πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες προετοιμασίες και να παρεχθούν οι κατάλληλες εγκαταστάσεις για την προστασία του εξεταζόμενου, ακόμη και από τις ελάχιστες πιθανότητες τραυματισμού, αναπηρίας ή θανάτου.

8. Το πείραμα πρέπει να διεξάγεται μόνο από επιστημονικά εγκεκριμένα πρόσωπα. Ο υψηλότερος βαθμός εμπειρίας και φροντίδας θα πρέπει να απαιτείται σε όλα τα στάδια του πειράματος από εκείνους που διεξάγουν ή συμμετέχουν σε αυτό.

9. Κατά τη διάρκεια του πειράματος ο εξεταζόμενος είναι ελεύθερος να τερματίσει το πείραμα εάν έχει φτάσει στη φυσική ή ψυχική κατάσταση όπου η συνέχιση του πειράματος του φαίνεται αδύνατη.

10. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, ο υπεύθυνος επιστήμονας πρέπει να είναι προετοιμασμένος να τερματίσει το πείραμα σε οποιοδήποτε στάδιο, εάν έχει πιθανό λόγο να πιστεύει κατά την άσκηση της καλής πίστης, την ανώτερη ικανότητα και την προσεκτική κρίση που απαιτείται από αυτόν, ότι η συνέχιση του πειράματος είναι πιθανό να οδηγήσει σε τραυματισμό, αναπηρία ή θάνατο του εξεταζόμενου.

Αν και δεν έχει επίσημα δεκτός ως νόμος ή ως επίσημη οδηγία ηθικής ιατρικής δεοντολογίας, από κανένα διεθνή οργανισμό ή κράτος, θεωρείται το σημαντικότερο έγγραφο στην ιστορία της ηθικής δεοντολογίας της κλινικής έρευνας.

Ο Κώδικας της Νυρεμβέργης, είναι μέχρι σήμερα στις Η.Π.Α., το έγγραφο που έχει τη σημαντικότερη επιρροή στο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την ιατρική έρευνα. Ο Δυτικός κόσμος, τον έχει απορρίψει, με το επιχείρημα ότι πρόκειται για “Κώδικα για Βαρβάρους”.