Νησάκι Κλείσοβα. Η επική μάχη 131 Ελλήνων κόντρα σε χιλιάδες τουρκοαιγυπτίους του Ιμπραήμ. Πως νίκησαν

Το Μεσολόγγι τον Απρίλιο του 1826, σχεδόν ένα χρόνο μετά την έναρξη της τρίτης πολιορκίας από τον Κιουταχή, άντεχε ακόμη.

Ο εκνευρισμός του σουλτάνου για την αδυναμία του πολυάριθμου στρατού του Κιουταχή να εκπορθήσει την πόλη τον οδήγησε στην απόφαση να στείλει τον Δεκέμβριο του 1825 και τον Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου, για να κυριεύσει τους ανυπότακτους Έλληνες.

Η αλαζονεία του πασά όμως ισοπεδώθηκε στα τείχη του Μεσολογγίου που, όταν τα αντίκρισε πρώτη φορά, είπε περιφρονητικά στον Κιουταχή: “αυτόν τον φράχτη δεν μπορείς να ρίξεις;”.

Τρεις μήνες μετά τη σύμπραξη Ιμπραήμ και Κιουταχή, οι Μεσολογγίτες έφεραν σε αδιέξοδο το εκστρατευτικό σώμα των Οθωμανών, οι οποίοι αποφάσισαν να καταστρώσουν άλλο σχέδιο. Συμφώνησαν ότι θα έπρεπε να αποκλείσουν την πόλη τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα.

Εμπόδιο όμως στα σχέδιά τους στέκονταν τα οχυρωμένα νησάκια που προστάτευαν το Μεσολόγγι και εξασφάλιζαν τον στοιχειώδη ανεφοδιασμό του.

Το πιο κοντινό, σε απόσταση μικρότερη των δύο χιλιομέτρων, ήταν η Κλείσοβα, άγρυπνος φρουρός στην είσοδο της λιμνοθάλασσας.

Η νησίδα είχε περίμετρο περί τα 300 βήματα και περιβαλλόταν από πρόχωμα ύψους περίπου δύο μέτρων, για να μην μπαίνει η θάλασσα και την πλημμυρίζει.

Την εκπόρθηση του οχυρού ανέλαβε προσωπικά ο Κιουταχής, με δύναμη 3.000 ανδρών. Η μάχη που έγινε την 25η Μαρτίου 1826 είναι παραγνωρισμένη διότι παρά τη νίκη δεν μπόρεσε να αλλάξει την τύχη του Μεσολογγίου. Κι όμως, από τους ειδικούς θεωρείται μία από τις θρυλικές μάχες της παγκόσμιας ιστορίας.

Η συντριβή του Κιουταχή

Η επίθεση του Κιουταχή έγινε αιφνιδιαστικά με το πρώτο φως της ημέρας. Στα παραπλανητικά πυρά προς την πόλη απάντησαν τα παραλιακά κανονιοστάσια του Μεσολογγίου. Ο στόλος των Τούρκων όμως άλλαξε ξαφνικά κατεύθυνση και στράφηκε με ορμή κατά της Κλείσοβας, με σφοδρό και συνεχή βομβαρδισμό.

Τότε ο Σουλιώτης οπλαρχηγός Κίτσος Τζαβέλας έκανε μια παράτολμη καταδρομική επιχείρηση: έφυγε από το Μεσολόγγι με οκτώ άνδρες, πέρασε μέσα από τον εχθρικό στόλο και με τα πλοιάριά του έφτασε στο νησί για να μοιραστεί τον σχεδόν σίγουρα θάνατο με τους υπερασπιστές του.

Ήταν αποφασισμένος για όλα και το απέδειξε με κάθε τρόπο τις ώρες που ακολούθησαν.

Η φρουρά του νησιού αποτελούνταν πλέον από 131 άνδρες, κυρίως Μεσολογγίτες, τους Σουλιώτες, αλλά και ψαράδες της ευρύτερης περιοχής.

Ο Κιουταχής επιχείρησε ανεπιτυχώς έξι επιθέσεις, τη μία μετά την άλλη. Οι Τούρκοι όμως έπεφταν πάνω στα εύστοχα και καταιγιστικά πυρά των Ελλήνων που είχαν οχυρωθεί στη στέγη της εκκλησίας.

Το τέχνασμα με τους πασσάλους είχε πιάσει, καθώς εμπόδιζαν τις αποβατικές λέμβους και οι εισβολείς για να φτάσουν σε θέση βολής, αναγκάζονταν να προχωρήσουν με τα πόδια μέσα στα ρηχά νερά.

Στην τελευταία έφοδο επικεφαλής τέθηκε ο ίδιος ο Κιουταχής, για να εμψυχώσει τους άνδρες του, αλλά χτυπήθηκε στην κνήμη και τραυματισμένος αποσύρθηκε από τη μάχη. Η αποχώρηση του τούρκου αρχιστράτηγου προκάλεσε πανικό στον στρατό του κι έτσι άρχισε η άτακτη φυγή.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν περισσότεροι από 1.500 Τούρκοι.

Η ήττα του Ιμπραήμ

Οι τρομακτικές απώλειες και η αποτυχία του Κιουταχή να καταλάβει μια νησίδα που υπερασπίζονταν ελάχιστοι μαχητές έκαναν έξαλλο τον Ιμπραήμ, ο οποίος αποφάσισε να σβήσει από τον χάρτη την κουκίδα με το όνομα Κλείσοβα.

Διέθεσε τρία τάγματα, αποτελούμενα από 3.000 άνδρες, με επικεφαλής τον γαμπρό του, Χουσεϊν μπέη. Τα αιγυπτιακά πλοιάρια κύκλωσαν το νησί και λογχοφόροι στρατιώτες εφόρμησαν κατά του μοναδικού οχυρώματος της Αγίας Τριάδας.

Ο Κίτσος Τζαβέλας όμως είχε σχεδιάσει να χτυπήσει όταν ο εχθρός θα αισθανόταν πολύ σίγουρος ότι είχε φτάσει κοντά. “Καμία βολή χαμένη” ήταν η εντολή του. Όταν διέταξε “πυρ ομαδόν”, η πρώτη αιγυπτιακή γραμμή σωριάστηκε.

Το θέαμα ήταν τόσο σοκαριστικό που οι επιτιθέμενοι σάστισαν. Ακολούθησαν νέα πυρά και η διάλυση του μετώπου των Τουρκοαιγυπτίων.

Ο Χουσεϊν έκανε πέντε αλλεπάλληλες εφόδους χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Οι βολές των Ελλήνων ήταν τόσο εύστοχες, που οι μαχητές είχαν αναθαρρήσει.

Έτσι εξόντωναν όλους όσους προσέγγιζαν.

Όταν η θάλασσα γέμισε πτώματα, ο Χουσεΐν σηκώθηκε όρθιος στη βάρκα του για να εμψυχώσει τους στρατιώτες του. Δεν πρόλαβε όμως να δώσει νέες εντολές, γιατί ο Σωτηρόπουλος τον εντόπισε πιθανότατα από την χρυποίκιλτη στολή του, τον πυροβόλησε και τον έριξε νεκρό.

Ο θάνατος του γαμπρού του Ιμπραήμ εξαφάνισε κάθε ίχνος πειθαρχίας που είχε απομείνει στους άντρες του.

Ακολούθησε ηρωική έφοδος της ελληνικής φρουράς με επικεφαλής τον Τζαβέλα, που καταδίωξε τους αντιπάλους μέσα στη λιμνοθάλασσα και τους εξόντωσε μαζικά.

Η εικόνα της υποχώρησης του τουρκοαιγυπτιακού στρατού κινητοποίησε και άλλες δυνάμεις Μεσολογγιτών από τη στεριά, που κατάφεραν να μπουν στη μάχη και να κυνηγήσουν τον εχθρό μέχρι τέλους. Έτσι βγήκε ο θρύλος ότι “τις νύχτες βογκά το αίμα των Αιγυπτίων” στην Κλείσοβα.

Εκείνο το βράδυ χάθηκαν χιλιάδες στρατιώτες του Ιμπραήμ. Ο τελικός απολογισμός της πολιορκίας της Κλείσοβας ήταν δραματικός για τους Τούρκους.

Άλλοι υπολογίζουν τις απώλειες τους σε 2.500 και άλλοι σε 3.500. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί του μεγέθους της μάχης.

131 Έλληνες μαχητές υπερασπίστηκαν επιτυχώς μια νησίδα 300 μέτρων απέναντι σε δύο στρατούς συνολικής δύναμης 6.000 ανδρών. Απέκρουσαν έντεκα αλλεπάλληλες επιθέσεις και έγραψαν ιστορία.

Η μεγαλειώδης νίκη όμως έμεινε ανεκμετάλλευτη και γρήγορα ξεχάστηκε υπό το βάρος της αιματοβαμμένης Εξόδου και της πτώσης του Μεσολογγίου που ακολούθησε. Όπως ειπώθηκε αργότερα, εάν οι πολιορκημένοι αποφάσιζαν εκείνο το βράδυ να κάνουν την Έξοδο, “όλοι θα εσώζοντο και κανείς δεν θα έπιπτε”.

ΠΗΓΗ: ‘Ενοχοι και αθώοι.23 Ιστορίες από τη Μηχανή του Χρόνου” Συγγραφείς: Χρίστος Βασιλόπουλος, Δημήτρης Πετρόπουλος.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο άγνωστος Λαγουμιτζής της Επανάστασης του ’21, που αρνήθηκε το χρυσάφι του Κιουταχή. Υπερασπίστηκε το Μεσολόγγι και τον ιερό βράχο της Ακρόπολης