Η Αγγλοκρατία στην Κύπρο. Πώς οι Βρετανοί “νοίκιασαν” το νησί από τους Οθωμανούς και το μετέτρεψαν σε αποικία τους. Νέα εκπομπή από την Μηχανή του Χρόνου

Την Αγγλοκρατία στην Κύπρο παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY. Μια μεγάλη έρευνα για τις δοκιμασίες του ελληνισμού της μεγαλονήσου. Σε επανάληψη Κυριακή 4 Οκτωβρίου στις πέντε το απόγευμα.

Η Κύπρος υπήρξε πάντοτε αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνισμού. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 και παρά τις τεράστιες δυσκολίες μετακίνησης, δεκάδες Κύπριοι ταξίδεψαν στην Ελλάδα και συμμετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα. Σκοπός πάντα ήταν και η απελευθέρωση του νησιού και η ενσωμάτωσή του στον εθνικό κορμό.

Η «Μηχανή του Χρόνου», παρουσιάζει την περίοδο που η Κύπρος ήταν υπό αγγλική κατοχή.

Ιστορικοί και ερευνητές εξιστορούν στον Χρίστο Βασιλόπουλο, πώς η Κύπρος το 1878 που ανήκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ενοικιάστηκε από τη Μεγάλη Βρετανία καθώς η στρατηγική σημασία του νησιού ήταν τεράστια και έτσι οι Βρετανοί έλεγχαν τις αποικίες της στη δυτική Ασία, αλλά και στη Μέση Ανατολή. Σύντομα η ενοικίαση έγινε μόνιμη κατοχή και το νησί μετατράπηκε σε αποικία.

Ο Κυπριακός λαός καλωσόρισε αρχικά τη βρετανική αποικιοκρατία, καθώς πίστευε ότι η διοίκηση των Άγγλων θα είχε μικρή διάρκεια και η Ένωση με τη μητροπολιτική Ελλάδα θα ήταν θέμα λίγων χρόνων.

Όταν οι Άγγλοι απέκτησαν πλήρη έλεγχο στην Αίγυπτο, η Κύπρος έχασε τη στρατηγική της σημασία. Πλέον, το νησί δεν μπορούσε να προσφέρει τίποτα στους Άγγλους, που το χαρακτήριζαν «λευκό ελέφαντα». Έτσι, το 1915, η Αγγλία πρότεινε την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα η δεύτερη να συμμετάσχει στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.

Την περίοδο εκείνη είχε ξεσπάσει ο εθνικός διχασμός και ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε οδηγηθεί σε παραίτηση από την πρωθυπουργία. Τότε η νέα κυβέρνηση του Ζαΐμη που επηρεαζόταν από τον βασιλιά Κωνσταντίνο απέρριψε την πρόταση.

Ιστορικοί εξηγούν στον Χρίστο Βασιλόπουλο τη μεγάλη χαμένη ευκαιρία για τον Κυπριακό Ελληνισμό. Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που η Αγγλία θα προσέφερε την Κύπρο στην Ελλάδα.

Παρά την αρχική απογοήτευση, οι Κύπριοι, ως γνήσιοι πατριώτες συμμετείχαν σε όλους του απελευθερωτικούς αγώνες της Ελλάδας. Ειδικότερα, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος. Η θυσία του δημάρχου  Λεμεσού, Χριστόδουλου Σώζου, εξέφρασε έμπρακτα το αίσθημα των Κυπρίων να ενωθούν με την Ελλάδα. Ο Χριστόδουλος Σώζος ταξίδεψε κρυφά από την Κύπρο και έχασε τη ζωή του, πολεμώντας στο μέτωπο της Ηπείρου.

Η πρώτη εξέγερση

Η «Μηχανή του Χρόνου», ταξιδεύει τους τηλεθεατές στο μακρινό 1930, όταν ο μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνάς, με αφορμή την εξοντωτική φορολογία που επέβαλε ο Κυβερνήτης Ρόναλντ Στρος, ηγήθηκε της μεγάλης εξέγερσης κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας.

Η εξέγερση που έμεινε γνωστή ως «Οκτωβριανά», άλλαξε για πάντα τις σχέσεις των Κυπριών με τη Βρετανία. Μετά από ημέρες ταραχών, επεισοδίων και νεκρούς Κυπρίους, η Αγγλία κατέστειλε την εξέγερση. Στην Κύπρο ξεκίνησε μια νέα περίοδος, γνωστή ως Παλμεροκρατία.

Οι Άγγλοι προσπάθησαν να καταστείλουν την εθνική συνείδηση και το θρησκευτικό αίσθημα των Κυπρίων.

Στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ υποσχέθηκε στους Κυπρίους την Ένωση με την Ελλάδα, αν πολεμούσαν στο πλευρό τους.

Έτσι, εκατοντάδες Κύπριοι κατατάχθηκαν στο κυπριακό Σώμα του Βρετανικού  στρατού και πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα. Ακόμη και στη Δουνκέρκη.

Ο Τσώρτσιλ αθέτησε την υπόσχεσή του.

Κύπριοι που έζησαν τα γεγονότα, αφηγούνται στον Χρίστο Βασιλόπουλο το κλίμα που επικρατούσε το 1950, όταν διενεργήθηκε το μεγάλο ενωτικό δημοψήφισμα. Το 96% υπέγραψε υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα, όμως για ακόμη μια φορά η Κυβέρνηση της Αθήνας δεν ήταν σε θέση να πιέσει την Αγγλία για το Κυπριακό.

Η εκπομπή ερευνά τη μεταστροφή των Κυπρίων σε μια περισσότερο δυναμική διεκδίκησής της ένωσης με την Ελλάδα. Πλέον, ο ένοπλος αγώνας ήταν μονόδρομος. Η «Μηχανή του Χρόνου» αποκαλύπτει τη στροφή αυτή των Κυπρίων με την εκλογή του 37χρονου τότε Χαράλαμπου Μούσκου, ως νέου Αρχιεπίσκοπου της Κύπρου. Ο Μακάριος Γ΄ υποσχέθηκε στον Κυπριακό λαό την Ένωση με την Ελλάδα.

Το 1953, σε ένα ταξίδι στην Αθήνα στον σπίτι του καθηγητή θεολογίας, Γεράσιμου Κονιδάρη, ο Μακάριος και 11 ακόμη προσωπικότητας υπέγραψαν τον «Όρκο των 12», τον όρκο για την έναρξη του Ένοπλου Αγώνα.

Στην εκπομπή μιλούν:

Τάκης Χατζηδημητρίου – Ιστορικός – Ιδρυτικό μέλος της ΕΔΕΚ

Σταύρος Καρκαλέτσης – Ιστορικός – Συγγραφέας

Πέτρος Παπαπολυβίου – Ιστορικός

Θάσος Σοφοκλέους – Πρόεδρος Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ

Δρ. Ανδρέας Κάρυος – Επιστημονικός Συνεργάτης του Μουσείο Αγώνος ΕΟΚΑ

Γιαννάκης Μάτσης – Πρώην Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού

Οι αγωνιστές ΕΟΚΑ:

Αιμίλιος Χαραλάμπους –  Μιχάλης Παπαντωνίου – Γεώργιος Παλαιολόγου

Από το Αρχείο της «Μηχανής του Χρόνου», στην εκπομπή μιλούν:

Μιχάλης Πουμπουρής – Ηγετικό Στέλεχος ΑΚΕΛ

Ιάκωβος Κωνσταντινίδης – Ανιψιός Μακαρίου Γ’

Κλεόβουλος Παπακώστας – γιος του αγωνιστή Κώστα Λεωνίδα

Και οι αγωνιστές ΕΟΚΑ:

Ανδρέας Αζίνας, Βάσος Λυσσαρίδης – Πρώην Πρόεδρος της ΕΔΕΛ και της Βουλής της Κύπρου, Λεύκιος Ροδοσθένους, Λάμπρος Καυκαλίδης, Νικόλας Μαυρονικόλας.

Η εκπομπή προβάλλεται κάθε Δευτέρα στις 21.00 και σε επανάληψη κάθε Κυριακή στις 17.00, στο COSMOTE HISTORY HD. Όλα τα επεισόδια της σειράς είναι διαθέσιμα δωρεάν on demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: 

Πότε οι Βρετανοί προσέφεραν την Κύπρο στην Ελλάδα, αλλά η ελληνική κυβέρνηση την απέρριψε. Με ποιο σκεπτικό ο βασιλιάς Κωνσταντίνος το αρνήθηκε διά του Ζαΐμη 

Οι βόμβες που ξύπνησαν τους Βρετανούς στην Κύπρο δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα. Πώς ξεκίνησε ο αγώνας της ΕΟΚΑ κατά της Βρετανικής κατοχής και Ένωση με την Ελλάδα