Η αδέσποτη γάτα που “πρωταγωνίστησε” στο Νονό 1 δίπλα στον Μάρλον Μπράντο. Γιατί ο Κόπολα την έβαλε στην ταινία αν και δεν προβλεπόταν στο σενάριο;

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο «Νονός 1» θεωρείται μία από τις καλύτερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής της είναι ο Μάρλον Μπράντο ως Βίτο Κορλεόνε. Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μάριο Πούζο. Πρόκειται για την ιστορία ενός φανταστικού αφεντικού της ιταλικής μαφίας και της οικογένειάς του στην Αμερική αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο ξεκίνημα της ταινίας τις εντυπώσεις δεν κερδίζει μόνο ο Μάρλον Μπράντο, αλλά και ένα παιχνιδιάρικο αδέσποτο γατάκι που «απογειώνει» την εναρκτήρια σκηνή της ταινίας!

Ο Μπονασέρα και ο Δον

Ήδη από την αρχή του «Νονού 1», οι θεατές έρχονται σε επαφή με τον χαρακτήρα του Νονού μέσω του Αμέριγκο Μπονασέρα, ενός ιταλοαμερικανού συμπατριώτη του. Στο ρόλο είναι ο Ιταλός ηθοποιός Σαλβατόρε Κορσίτο. Αυτός επισκέπτεται τον Δον Κορλεόνε στο σπίτι του στη διάρκεια του γάμου της κόρης του για να του ζητήσει μία χάρη:

Να σκοτώσει δύο νεαρούς που χτύπησαν αλύπητα και επιχείρησαν να βιάσουν την κόρη του.

Στο διάλογο που έχει με τον Δον Κορλεόνε, αποκαλύπτεται ότι ο Μπονασέρα προσπάθησε να ζήσει σαν νομοταγής Αμερικανός πολίτης. Απέφευγε να έχει σχέσεις με τη μαφία και τον Νονό. Έτσι κατέφυγε στην αμερικανική αστυνομία και δικαιοσύνη για να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για την επίθεση στην κόρη του.

Όμως, το δικαστήριο τους καταδίκασε σε μικρή ποινή και αυτή με αναστολή. Ο Μπονασέρα τότε κατέφυγε στον Νονό για να τους τιμωρήσει. Του μιλά με σεβασμό και φόβο γιατί είναι ένα από τα αφεντικά της μαφίας, αλλά και ντροπή γιατί όλα τα προηγούμενα χρόνια τον απέφευγε.

Η “στεναχώρια” του Νονού

Ο Δον Κορλεόνε ξέρει ότι έχει στο χέρι έναν από τους λίγους από τον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο που αψηφούσε την εξουσία του. Αντί να κατσαδιάσει τον Μπονασέρα για την προηγούμενη συμπεριφορά του, μιλά με παράπονο και ήρεμα. Λέει με λύπη στον συμπατριώτη του ότι τον στεναχωρούσε το γεγονός ότι δεν τον είχε καλέσει ποτέ στο σπίτι του για καφέ.

Δεν ήλθε να ζητήσει τη βοήθειά του όταν η κόρη του δέχτηκε την επίθεση, παρά πήγε στις αρχές. Ακόμη και τώρα, το κάνει με έλλειψη σεβασμού στο πρόσωπό του αφού του προσφέρει χρήματα. Αυτό είναι κάτι που «στεναχωρεί» τον Νονό.

“Έλα στο Νονό”

Όταν ο Μπονασέρα τον παρακαλεί να σκοτώσει τους δύο που βιαιοπράγησαν εναντίον της κόρης του, ο Νονός «αγανακτεί» με το αίτημά του. Είναι βέβαια ειρωνικό για ένα άνθρωπο που οι δολοφονίες ήταν η ρουτίνα του! Στο τέλος, ο Νονός καταφέρνει να κάνει τον Μπονασέρα να του δηλώσει υποταγή αποκαλώντας τον «Νονό» και φιλώντας το χέρι του.

Ο  διάλογος του Μπονασέρα και του Δον Κορλεόνε είναι ένας ευφυής τρόπος για να περάσει ήδη από την αρχή της ταινίας ο τρόπος που ο Νονός χειρίζεται αυτούς γύρω του. Κάτω από τον καλοσυνάτο μεσήλικα που μιλά με γλυκύτητα, ο θεατής διαισθάνεται, μέσα από το φόβο του Μπονασέρα, ότι απέναντί του έχει ένα ψυχρό και χειριστικό άτομο που δεν θα διστάσει μπροστά σε τίποτα για να πάρει αυτό που θέλει.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η πλήρης υποταγή του ηθικού Μπονασέρα.

Η αδέσποτη γάτα

Στη σκηνή ο σκηνοθέτης Φράνσις Φορντ Κόπολα προσέθεσε μία λεπτομέρεια που δεν υπήρχε στο αρχικό σενάριο της ταινίας. Είναι η γάτα που ο Μάρλον Μπράντο χαϊδεύει στη μεγαλύτερη διάρκεια του διαλόγου του ως Δον Κορλεόνε με τον Κορσίτο-Μπονασέρα.

Όπως ανέφερε αργότερα ο Κόπολα, ήταν ένα αδέσποτο που έτυχε να δει να τριγυρνά στα στούντιο της Πάραμουαντ τη μέρα που έκανε το τελικό γύρισμα της συγκεκριμένης σκηνής. Έπιασε τη γάτα και την έβαλε στα χέρια του Μπράντο, που λάτρευε τις γάτες. Έτσι ξεκίνησε αμέσως να τη χαϊδεύει και να παίζει μαζί της.

Η ιδέα του Κόπολα αποδείχτηκε εξαιρετική αφού η αδέσποτη γάτα έκανε πιο δυνατή τη σκηνή.

Χωρίς τη γάτα, ο Δον Κορλεόνε θα φαινόταν άκαμπτος πίσω από το γραφείο του. Όμως χάρη σε αυτή, ο Κόπολα μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα στοιχεία για τον περίπλοκο χαρακτήρα του Νονού.

Ο συμβολισμός

Η γάτα στα χέρια του είναι σύμβολο του τρόπου με τον οποίο ασκεί την εξουσία του. Παίζει με τη γάτα και της δίνει αυτό που θέλει μέχρι να αποφασίσει ότι ο χρόνος του παιχνιδιού έχει τελειώσει και την παρατά πάνω στο γραφείο του.

Εκτός από το ότι κάνει τον Νονό ανθρώπινο, μαζί με το παραπονιάρικο ύφος και τα γλυκόλογά του, η γάτα είναι το μέσο αποκάλυψης της στρατηγικής του ως αρχηγός της μαφιόζικης οικογένειας των Κορλεόνε. Ενώ ο Δον Κορλεόνε παίζει με τη γάτα, παράλληλα παίζει με τον Μπονασέρα και την απελπισία του για την αμερικανική δικαιοσύνη.

Η γάτα έχει γίνει σύμβολο της προσωπικότητας και του τρόπου σκέψης του Κορλεόνε. Ειδικά για το πως θα αποκτήσει πιστούς «υπηκόους». Αντί να εκφοβίσει τον Μπονασέρα να υποταχθεί σε αυτόν, συμπάσχει μαζί του για την αδικία που υπέστη από το “κράτος”.

Αλλά σε καμία περίπτωση ο Κορλεόνε δεν σταματά να υπενθυμίζει στον συνομιλητή του ότι αυτός έχει τον απόλυτο έλεγχο.

Έτσι κάποια στιγμή, ο Δον Κορλεόνε πετά από την αγκαλιά του τη γάτα που μόλις χάιδευε, όπως ακριβώς κάνει με τον Μπονασέρα απορρίπτοντας το αίτημά του για δικαιοσύνη. Το κάνει αποδεκτό μόνο όταν τον αποκαλεί «Νονό» και σκύβει το κεφάλι του μπροστά του για να φιλήσει το χέρι του.

Ο γατόφιλος Μάρλον Μπράντο

Αν και ο Μάρλον Μπράντο ξεκίνησε να χαϊδεύει τη γάτα λίγα  λεπτά πριν αρχίσουν τα γυρίσματα της συγκεκριμένης σκηνής, υπήρξε αμέσως χημεία μεταξύ τους. Η γάτα άρχισε να παίζει μαζί του, να γουργουρίζει και να νιαουρίζει από χαρά. Τα γουργουρητά και τα νιαουρίσματα έγιναν τόσο δυνατά που κάλυψαν κάποια από τα λόγια του ηθοποιού. Έτσι αυτά προστέθηκαν αργότερα στο μοντάζ από ηχογραφήσεις που είχε κάνει ο Μπράντο.

Ακόμη και η παιχνιδιάρικη διάθεση της γάτας είναι ένα επιπλέον ατού για τη σκηνή. Έρχεται σε χτυπητή αντίθεση με τη σοβαρότητα της σκηνής, ιδιαίτερα με το φόβο του Μπονασέρα μπροστά στον Νονό. Όπως και η γάτα, έτσι και αυτός κάτω από το παιχνιδιάρικο και γλυκό προσωπείο του έχει αιχμηρά νύχια!

Δείτε εδώ την ενακτήρια σκηνή του Νονού 1