Η Α’ Σταυροφορία και η αιματοβαμμένη κατάληψη της Ιερουσαλήμ. Η υπόσχεση στους σταυροφόρους για άφεση αμαρτιών και αιώνια δόξα

Η Α’ Σταυροφορία, κατά την οποία χριστιανοί ιππότες από την Ευρώπη κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ, χαρακτηρίστηκε από αιματοκύλισμα στην Μέση Ανατολή. 

Η πολιορκία της ιερής πόλης διήρκησε πέντε εβδομάδες και χαρακτηρίστηκε από τη Δύση ως αξιοσημείωτη επιτυχία.

Το κήρυγμα του πάπα Ουρβανού Β’ και η αρχή των σταυροφοριών

Από τον 11ο αιώνα, οι χριστιανοί της Ιερουσαλήμ διώκονταν όλο και περισσότερο από τους ισλαμιστές ηγεμόνες της πόλης. Το φαινόμενο εντάθηκε το 1071, όταν ο έλεγχός της πέρασε από τα χέρια των Φατιμίδων Αιγυπτίων στους Σελτζούκους Τούρκους.

Στα τέλη του αιώνα, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας, Αλέξιος ο Κομνηνός, ζήτησε βοήθεια από τη Δύση, γιατί οι Σελτζούκοι είχαν αρχίσει να απειλούν την αυτοκρατορία.

Ο πάπας Ουρβανός Β’, από τη μεριά του, το Νοέμβριο του 1095, από το Κλερμόν Φεράν της Γαλλίας, έκανε δημόσια έκκληση για προσφορά αρωγής στους χριστιανούς της Ανατολής.

Οι περισσότεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το κύρηγμα του Πάπα αποτέλεσε τη σπίθα, που πυροδότησε ένα κύμα στρατιωτικών εκστρατειών, με στόχο την απομάκρυνση των Αγίων Τόπων από τον έλεγχο των μουσουλμάνων.

Οι εκστρατείες εκείνη την εποχή θεωρήθηκαν ως «θεϊκές κυρώσεις»

Οι εκστρατείες χαρακτηρίστηκαν από αιματοβαμμένες και ανελέητες μάχες και ονομάστηκαν «σταυροφορίες». Επιθυμούσαν την πρόσβαση των Ευρωπαίων στους ιερούς τόπους, όπου έζησε, δίδαξε και μαρτύρησε ο Ιησούς. Ήθελαν να αποκτήσουν με κάθε κόστος τον Πανάγιο Τάφο.

Στους σταυροφόρους υποσχέθηκαν απαλλαγή από την αμαρτία μαζί με αιώνια δόξα και τιμή. Ήλπιζαν ότι, με την εκστρατεία στην Ανατολή, θα αποκτούσαν γη και πλούτο.

Ο στρατός των σταυροφόρων ήταν κυρίως Δυτικοευρωπαίοι, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Ουρβανού Β’ και διέσχισαν όλη την Ευρώπη έως την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Οι πρώτοι σταυροφόροι ήταν απείθαρχες ομάδες Γάλλων και Γερμανών, των οποίων οι δράσεις δεν είχαν ιδιαίτερη επιτυχία. Μια μικρή ομάδα, οι αποκαλούμενοι  «Σταυροφόροι του Λαού», κατάφερε να προχωρήσει περισσότερο, αλλά αφανίστηκαν από τους Σελτζούκους.

Το 1096 συγκροτήθηκε η κύρια σταυροφορική δύναμη, την οποία αποτελούσαν 4.000 έφιπποι ιππότες και 25.000 πεζικάριοι. Κατευθύνθηκαν προς τα ανατολικά, με επικεφαλής τον Ρεϋμόνδο του Σαιν Ζιλ,τον Γοδεφρείδο του Μπουιγιόν και τον Βοϊμόνδο Α’ της Αντιόχειας. Έτσι πέρασαν στη Μικρά Ασία.

Από την κατάληψη της Αντιόχειας στην κατάληψη της Ιερουσαλήμ

Τον Μάιο του 1097, οι σταυροφόροι μαζί με τους βυζαντινούς συμμάχους τους, επιτέθηκαν στην πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην Ανατολή, τη Νικαία, την οποία ανακατέλαβαν.

Αν και προέκυψαν εντάσεις μεταξύ των συμμάχων, τελικά τον Ιούνιο του 1098 κατέλαβαν την πόλη της Αντιόχειας. Οι χριστιανοί έσφαξαν χιλιάδες στρατιώτες και πολίτες.

Για έξι μήνες, οι σταυροφόροι σχεδίαζαν τα επόμενά τους βήματα. Ο απώτερος σκοπός των εκστρατειών ήταν η κατάκτηση της Ιερουσαλήμ.

Παρά τις συνεχόμενες νίκες, ο στρατός είχε πληγεί. Είχαν απομείνει στο πεδίο της μάχης 1.200 ιππείς και 12.000 πεζοί. Μέχρι να φτάσουν στην ιερή πόλη, οι Φατιμίδες Σιίτες Μουσουλμάνοι είχαν πάρει τον έλεγχό της.

Στον τελικό τους προορισμό οι σταυροφόροι έφτασαν στις 7 Ιουνίου του 1099. Η Ιερουσαλήμ ήταν πολύ καλά οχυρωμένη. Προκειμένου να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση που παρουσιάστηκε μπροστά τους, κατασκεύασαν πολιορκητικούς πύργους, οι οποίοι αποδείχθηκαν αποτελεσματικοί.

Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ διήρκησε πέντε εβδομάδες. Τελικά, οι σταυροφόροι την κατέλαβαν στις 15 Ιουλίου. Οι ιππότες του Γοδεφρείδου εισέβαλαν πρώτοι στην πόλη, ανοίγοντας την Πύλη.

Οι υπόλοιποι σταυροφόροι ξεχύθηκαν στους δρόμους της Ιερουσαλήμ, σφάζοντας όλους όσοι βρίσκονταν στο πέρασμά τους. Τα θύματα υπολογίζονται σε εκατοντάδες μουσουλμάνους και εβραίους.

Ο ιερέας Ραλφ της Κάεν, αντικρίζοντας τη μάχη από το Όρος Ελαιών, είπε πως έβλεπε: «τους ανθρώπους που έτρεχαν, τους οχυρωμένους πύργους, την ξεσηκωμένη φρουρά, τους άντρες να ορμούν στα όπλα, τις γυναίκες να κλαίνε, τους ιερείς να στρέφονται στις προσευχές τους, στους δρόμους να υπάρχει θόρυβος από κραυγές, συντριβή, κλαγγή και χλιμίντρισμα».

Ο πάπας Ουρβανός Β’ πέθανε στις 29 Ιουλίου του 1099, χωρίς να μάθει για την ανθρωποσφαγή των σταυροφοριών που είχε ξεκινήσει

Η άμυνα των πολιορκημένων

Ο υπεύθυνος της άμυνας ήταν ο Iftikhar ad-Dawla και διοικούσε μια μεγάλη φρουρά, η οποία όμως δεν ήταν επαρκής, για να επανδρώσει όλα τα τμήματα των τειχών. Στη διάθεσή της είχε μερικούς καταπέλτες που πετούσαν πέτρες.

Μέσα στα τείχη της πόλης, δεν υπήρχε κάποια πηγή νερού, αλλά μεγάλες δεξαμενές. Με τις κατάλληλες προμήθειες, οι πολιορκημένοι ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στην επίθεση, μέχρι να έρθει η πολυπόθητη βοήθεια από την Αίγυπτο.

Ο κυβερνήτης των Φατιμίδων απομάκρυνε τα ζώα από την Ιερουσαλήμ, καθώς είχε δηλητηριάσει όλες τις πηγές έξω από την πόλη. Στόχος ήταν οι εχθροί να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν το νερό για όφελός τους.

Για την προφύλαξη της πόλης, εκδίωξαν τους χριστιανούς της Ιερουσαλήμ, φοβούμενοι ότι ως ομόθρησκοι θα έπαιρναν το μέρος των σταυροφόρων. Στους εβραίους επέτρεψαν την παραμονή στην πόλη.

Η Ιερουσαλήμ μετά την Α’ Σταυροφορία

Οι σταυροφόροι, αφού κατέκτησαν το κύριο «τρόπαιό» τους, συνέχισαν την πολιορκία και σε άλλες Μεσογειακές πόλεις. Ταυτόχρονα άρχισαν να χτίζουν μεγάλο αριθμό οχυρωμένων κάστρων στους Αγίους Τόπους. Ακόμη, ίδρυσαν αρκετές εκκλησίες πιστές στη Ρώμη.

Για τους σταυροφόρους, ο Θόλος του Βράχου βρισκόταν ήταν ο Ναός του Σολομώντα. Έτσι, το τέμενος Αλ-Άκσα μετατράπηκε σε παλάτι και σε χώρο για το ιππικό.

Το Λατινικό Βασίλειο της Ιερουσαλήμ ιδρύθηκε από τους σταυροφόρους, οι οποίοι έχτισαν 15 καθεδρικούς ναούς. Ο Ναός Γεννήσεως στη Βηθλεέμ αποτέλεσε την έδρα δυτικού χριστιανικού επισκόπου, το 1110.

Η μεταλλοτεχνία, που αναπτύχθηκε στην περιοχή, εκείνη την περίοδο, απέκτησε δικό της χαρακτήρα. Στην Ιερουσαλήμ, συναντήθηκαν καλλιτέχνες διαφορετικών παραδόσεων. Στην αγορά, κοντά στον Πανάγιο Τάφο, στα δεξιά υπήρχαν Σύριοι χρυσοχόοι και στα αριστερά Λατίνοι.

Τα εργά τους είχαν ισλαμική αισθητική, με χριστιανική θεματολογία. Οι επιγραφές ορισμένων από αυτά έγραφαν ότι είχαν κατασκευαστεί από ισλαμιστές χρυσοχόους για χριστιανούς.

Η διατήρη της Λατινικής Ανατολής, όπως ονομάστηκε, δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση για τους Σταυροφόρους, καθιστώντας για αυτούς αναγκαία μια δεύτερη Σταυροφορία.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikipedia