H τριήρης, η ολκάς, ο βυζαντινός Δρόμωνας και το τρεχαντήρι. Τα θρυλικά πλοία των ελληνικών θαλασσών “ζωντανεύουν” στην έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου

Ο άνθρωπος από την ύπαρξή του, μόλις ήρθε σε επαφή με το υγρό στοιχείο, τη θάλασσα, προσπάθησε με  διάφορους τρόπους  και πλωτά μέσα να την κατακτήσει και να την εξερευνήσει.  

Από την κατασκευή της παπυρέλλας, του υποτυπώδους σκάφους τύπου σχεδίας μέχρι τα σημερινά σύγχρονα πλοία, γράφτηκε στην πορεία χιλιάδων χρόνων η ιστορία της ναυπηγικής τέχνης, σημειώνοντας σημαντικούς σταθμούς προόδου και καινοτομίας. Μεσογειακοί λαοί που προόδευσαν στη ναυσιπλοΐα ήταν οι Φοίνικες, οι Έλληνες και οι Αιγύπτιοι.

Η ελληνική παραδοσιακή ναυπηγική τέχνη, σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, έχει αναδείξει σημαντικά σκαριά που έχουν γράψει ιστορία. Κάποιοι λάτρεις αυτής της τέχνης προσπαθούν να αποτυπώσουν πιστά αντίγραφα χρησιμοποιώντας τη μικροναυπηγική. Αυτές τις ημέρες στο περιστύλιο της Παλαιάς Βουλής το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο φιλοξενεί μια έκθεση ομοιωμάτων πλοίων παραδοσιακής ναυπηγικής του συνταξιούχου φιλολόγου καθηγητή Παναγιώτη Σοφικίτη με τίτλο «σαν καλοτάξιδο σκαρί…». 

                       

Ο μικροναυπηγός, ο οποίος κατάγεται από ναυτική οικογένεια της Σκοπέλου, εμπνεύστηκε από τα παιδικά του βιώματα, τις ιστορίες του πατέρα του και τους ταρσανάδες της πατρίδας του και κατασκευάζει ομοιώματα πλοίων βάσει σχεδίων με απόλυτη αναλογία και ακρίβεια. Όπως ανέφερε στη “Μηχανή του Χρόνου”, φιλοδοξεί να καταγράψει την ιστορία και την εξέλιξη της ελληνικής παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης.

Για την κατασκευή χρησιμοποιεί ξυλεία από πεύκο, οξιά, καρυδιά, ιρόκο και άλλα είδη. Όλα τα συνοδευτικά μέρη των πλοίων (κατάρτια, μπαστούνια, πανιά, μακαράδες, άγκυρες, θαλασσομάχοι, ακρόπρωρα, κανόνια) κατασκευάζονται στο χέρι από τον ίδιο.

Τα έργα που εκτίθενται στην έκθεση εκπροσωπούν σημαντικούς σταθμούς της ιστορίας της ναυπηγικής τέχνης από το 15^ο αιώνα π.Χ. μέχρι σήμερα. Το Κυκλαδικό-Μινωικό, ποντοπόρο πλοίο μικτής χρήσης της Μινωικής Κρήτης. Η Τριήρης, πολεμικό κωπήλατο πλοίο που αποτέλεσε το αριστούργημα της αρχαιοελληνικής ναυπηγικής τέχνης και το πλέον ένδοξο πολεμικό πλοίο κατά τους Περσικούς πολέμους. Η Ολκάς, ιστιοφόρο φορτηγό πλοίο, ή «Κυρήνεια», λόγω της θαλάσσιας περιοχής όπου βρέθηκε βυθισμένο σε άριστη κατάσταση ένα τέτοιο πλοίο.

Ο Βυζαντινός Δρόμων, ο επικρατέστερος τύπος πλοίου του Βυζαντινού πολεμικού ναυτικού. Η Γαλέρα, πλοίο της ρωμαϊκής και μεσαιωνικής εποχής. Το Σεμπέκ, χαρακτηριστικό πλοίο της δυτικής Μεσογείου. Ο Ατμομυοδρόμων, ελληνικό καραβόσκαρο, ατμοκίνητο ελικοφόρο και ιστιοφόρο. Το Κιρλαγκίτσι (χελιδονόψαρο) , σκάφος του 18^ου-19^ου αιώνα.

Πολλά, αλιευτικού τύπου σκάφη όπως η τράτα, το τρεχαντήρι, το καραβόσκαρο, ο μπότης, το πέραμα, η σαντάλα, ο υδραίικος  βαρκαλάς, η βάρκα. Επίσης, πλοία με ιστορική σημασία όπως ο Άρης του Υδραίου Αναστάσιου Τσαμαδού που ναυπηγήθηκε το 1807 στη Βενετία.

Η Καρτερία, ατμοκίνητο, ιστιοφόρο πολεμικό πλοίο. Η Βασίλισσα Όλγα, το μεγαλύτερο μέχρι τότε Ελληνικό πολεμικό πλοίο που ναυπηγήθηκε στη Τεργέστη και κατέπλευσε στην Ελλάδα το 1869. Η φρεγάτα Ελλάς (ημιτελές) και το Bellona, αγγλικό πολεμικό τρικάταρτο  σκάφος με μεγάλη δράση στους Ναπολεόντειους πολέμους.

Έργα του Παναγιώτη Σοφικίτη βρίσκονται στο Λαογραφικό Μουσείο Σκοπέλου, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά και σε ιδιωτικές συλλογές.

Η έκθεση «σαν καλοτάξιδο σκαρί…» θα διαρκέσει μέχρι το Σεπτέμβριο του 2017 με ελεύθερη είσοδο (ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή, 09.00-14.00).

Φωτογραφίες από τα ομοιώματα πλοίων ελληνικής  παραδοσιακής ναυπηγικής του Παναγιώτη Σοφικίτη.

Διαβάστε επίσης: Τριήρης, το πολεμικό σκάφος της αρχαίας Αθήνας που κυριάρχησε στη Μεσόγειο. Ποιος το κατασκεύασε και γιατί ήταν ανίκητο. Δείτε πως μπορείτε να κωπηλατήσετε με την βοήθεια του ΠΝ (βίντεο drone)