H παγωμένη κοιλάδα με τους θερμοπίδακες στην Ισλανδία. Δείτε από ψηλά το εντυπωσιακό φαινόμενο και πώς ερμηνεύεται επιστημονικά. Πότε το νερό εκτινάχθηκε στα 122 μέτρα ύψος (drone)

Υδάτινες εκρήξεις ύψους δεκάδων μέτρων. Το νερό, σε θερμοκρασία βρασμού, κοχλάζει, αφήνοντας πίσω του νέφη από ατμούς. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό φαινόμενο, το οποίο δεν παρατηρείται σε κάποια υποσαχάρια έρημο με πύρινες θερμοκρασίες, αλλά στην ευρωπαϊκή “χώρα των πάγων”.

Οι λεγόμενοι θερμοπίδακες εντοπίζονται σε αρκετά μέρη της Ισλανδίας. Ο μεγαλύτερος όλων βρίσκεται στην πεδιάδα Haukadalur, στα νοτιοδυτικά της χώρας και ονομάζεται Great Geysir. Είναι μάλιστα, ο πρώτος καταγεγραμμένος θερμοπίδακας σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι γεωλόγοι υπολογίζουν ότι η ηλικία του ξεπερνά τα 10.000 έτη. H δραστηριότητά του ποικίλει, ανάλογα με τις σεισμικές δονήσεις και την μετατόπιση των τεκτονικών πλακών στην περιοχή.

Την ερμηνεία του φαινομένου των θερμοπιδάκων έχει δώσει ο χημικός Μπούφσεν. Σύμφωνα με τη θεωρία του, το θερμό νερό που ανέρχεται από τα έγκατα της Γης διαμοιράζεται εντός του σωλήνα του πίδακα και της υπόγειας λεκάνης του. Λόγω της φύσεως του υπόγειου σωλήνα, η θερμοκρασία και η πίεση της μάζας του νερού δεν είναι ομοιόμορφη σε όλα τα σημεία του.

Αυτό έχει ως συνέπεια στα κατώτερα στρώματα να παρουσιάζονται μεγαλύτερες τιμές απ΄ ότι στα ανώτερα. Έτσι όταν η θερμοκρασία βρασμού ανέλθει στο κατώτερο σημείο του σωλήνα, τα κατώτερα στρώματα αναβράζουν. Από τον βρασμό τους παράγονται ατμοί που αυξάνουν την πίεση των υπερκειμένων στρωμάτων νερού. Τέλος, αυτή πολλαπλασιάζεται συνδράμοντας στην εκτίναξη του νερού από την υπόγεια λεκάνη σε μεγάλο ύψος.

Στην ισλανδική πεδιάδα, το κυκλικό άνοιγμα όπου λιμνάζουν τα κοχλάζοντα νερά του Great Geysir έχει διάμετρο 18 μέτρα και βάθος 1,2 μέτρα. Μία τυπική έκρηξη συνήθως φτάνει τα 60 μέτρα ύψος.

Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε ημιενεργή κατάσταση, οπότε οι εντυπωσιακές εκρήξεις είναι αρκετά σπανιότερες. Ωστόσο, μία ενδεχόμενη επαγρύπνηση δεν είναι απίθανη. Ενδεικτικά, το 1910, ο θερμοπίδακας εκρήγνυτο κάθε 30 λεπτά, μερικά χρόνια αργότερα κάθε 6 ώρες, ενώ από το 1916 μέχρι και το 1980 οι εκρήξεις είχαν πάψει σχεδόν εξ ολοκλήρου. Τη δεκαετία του ’80 τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή μία μεγάλη επιχείρηση καθαρισμού του.

Διαβάστε ακόμα: Δείτε από ψηλά τους διάσημους καταρράκτες της Ισλανδίας που έγιναν σκηνικό στο πιο διάσημο φιλί στο Games of Throne. Ποια είναι η διαφορά με την πραγματικότητα (drone)

Το κατακάθι που είχε συσσωρευτεί επί χιλιάδες έτη στον πάτο του αφαιρέθηκε, ενώ με τη βοήθεια της τεχνολογίας μπορούσαν πλέον να γίνονται και ελεγχόμενες εκρήξεις. Έτσι, μία μεγάλη τεχνητή έκρηξη καθιερώθηκε να διενεργείται κάθε χρόνο την ισλανδική Ημέρα Εθνικής Ανεξαρτησίας. Μέχρι το ’90 προστίθετο και σαπούνι στο κοχλάζον νερό. Έπειτα η πρακτική αυτή ανακλήθηκε γιατί επιβάρυνε το περιβάλλον.

Το 2000 ένας ισχυρός σεισμός “ξύπνησε” για τα καλά τον μεγάλο θερμοπίδακα. Για δύο συνεχόμενες ημέρες, το νερό από τις εκρήξεις έφτανε τα 122 μέτρα ύψος. Για τα επόμενα 2-3 χρόνια, η συχνότητα των εκρήξεων παρέμεινε σταθερή. Από το 2003 και μετά άρχισε και πάλι να μειώνεται, πέφτοντας στις τρεις ημερησίως. Η έκρηξη-ρεκόρ στην ιστορία του μεγάλου θερμοπίδακα καταγράφηκε το 1845. Τα αναβλύζοντα ύδατα έφτασαν τα 170 μέτρα ύψος.

Σήμερα, οι εκρήξεις του Geysir είναι λιγοστές και συμβαίνουν πολύ σπανιότερα. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί μικρότεροι θερμοπίδακες τριγύρω που “αποζημιώνουν” τον επισκέπτη με τακτικές εκρήξεις. Οι ατμοί που αναβλύζουν από την απέραντη παγωμένη κοιλάδα θυμίζουν σκηνικό από ταινία. Ενώ κάθε φορά που σημειώνεται μία υδάτινη έκρηξη, μοιάζει με εξωπραγματικό “εφέ”.

Δείτε τις εικόνες από το μαγευτικό τοπίο, όπως τις κατέγραψε ο συνεργάτης μας Μαρίνος Χαραλαμπόπουλος:

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Θίνκβετλιρ, η γη που κινείται. Γιατί οι Ισλανδοί έστησαν εκεί το πρώτο τους κοινοβούλιο. Δείτε από ψηλά το ρήγμα των τεκτονικών πλακών (drone)