H αρχαία πόλη που αναδύθηκε από τα νερά του ποταμού Τίγρη λόγω ξηρασίας. Ποια ήταν η μυστηριώδης αυτοκρατορία των Μιτάνι

Η υποχώρηση της στάθμης στον ταμιευτήρα υδάτων του φράγματος της Μοσούλης στο βόρειο Ιράκ συνέβαλε σε μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην περιοχή.

Tα ερείπια ενός παλατιού ηλικίας 3.400 ετών που ανήκε στην μυστηριώδη αυτοκρατορία των Μιτάνι, ήρθαν στην επιφάνεια.

Μερικοί από τους τοίχους του είχαν πάχος σχεδόν 2 μέτρα και ύψος 6,70 μέτρα. Πολλοί τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες που είχαν διατηρηθεί αρκετά καλά σε φωτεινές αποχρώσεις του κόκκινου και του γαλάζιου. 

Το παλάτι, το οποίο κατασκευάστηκε σε δύο  στάδια και ήταν σε χρήση για μεγάλο χρονικό διάστημα,  περιείχε πολλά δείγματα της πανίσχυρης αυτοκρατορίας των Μιτάνι. Ωστόσο, η στάθμη των νερών ανέβηκε και το παλάτι και η υπόλοιπη πόλη βυθίστηκαν στον ποταμό Ευφράτη, πριν προλάβουν οι ερευνητές να αξιολογήσουν περαιτέρω τα ευρήματα.  

Το 2022 Ιράκ είχε για άλλη μια φορά μια από τις χειρότερες ξηρασίες. Η δεξαμενή υδάτων σχεδόν αποστραγγίστηκε και η βυθισμένη πόλη αποκαλύφθηκε. Κούρδοι και Γερμανοί αρχαιολόγοι από το γερμανικό  Πανεπιστήμιο του Tübingen μπόρεσαν να χαρτογραφήουν πολλά από τα μεγάλα κτίρια και να αποκαλύψουν εκατοντάδες διαφορετικά τεχνουργήματα. 

Τα ευρύματα της αρχαίας πόλης 

Το βασίλειο του Μιτάνι, που οι Ασσύριοι αποκαλούσαν “Χανιγκαλμπάτ”, άκμασε μεταξύ του 1500 π.Χ. και του 1365 π.Χ. και διατηρούσε καλές σχέσεις με την Αίγυπτο, οι οποίες ενισχύονταν και με επιγαμίες.

Η πιο σημαντική πόλη  ήταν η Zakhiku που βρισκόταν  κάτω από τον ποταμό Ευφράτη. Από το 1600 περίπου π.Χ. έως το 1260 π.Χ., αυτή η αρχαία αυτοκρατορία ήταν εξίσου ισχυρή με άλλα σημαντικά έθνη όπως η Βαβυλωνία και η Αίγυπτος. Ωστόσο, οι Ασσύριοι ανέλαβαν τον έλεγχο όταν η αυτοκρατορία άρχισε να καταρρέει και οι Μιτάνι ξεχάστηκαν.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν μια μεγάλη οχύρωση με πύργους, ένα βιομηχανικό συγκρότημα και μια τεράστια εγκατάσταση αποθήκευσης με πολλά επίπεδα. Η τεράστια κλίμακα  αποθήκευσης υποδηλώνει ότι αρχικά στέγαζε μεγάλο αριθμό αντικειμένων, υποδεικνύοντας το πιθανό μέγεθος και την κατάσταση της αρχαίας πόλης και των κατοίκων της.

Οι αρχαιολόγοι επίσης ανακάλυψαν μεγάλο αριθμό κεραμικών αγγείων και περισσότερες από 100 πήλινες πλάκες με σφηνοειδή γραφή, η οποία είναι η παλαιότερη μορφή γραφής στον κόσμο. Μερικές απ’αυτές έχουν διατηρηθεί πολύ καλά, είναι ευανάγνωστες και έδωσαν στοιχεία για τους κατοίκους  της αρχαίας πόλης.

Τα κείμενα

Η Αυτοκρατορία των Μιτάνι, που ήταν ένα από τα ισχυρότερα κράτη της εποχής της, ιδρύθηκε στη Μεσοποταμία και τη Συρία κάπου μεταξύ 1500 και 1600 π.Χ. Ξεκίνησε στο βόρειο Ιράκ, ταξίδεψε στη Συρία και κατέληξε στην Τουρκία. 

Οι Χετταίοι αναφέρονταν στο βασίλειο ως «η γη των Χούρι» επειδή οι κάτοικοι ήταν Χουριάνοι. Η αυτοκρατορία άκμασε εταξύ 1500 και 1240 π.Χ. και κυβέρνησε την περιοχή του βόρειου Ευφράτη – Τίγρη. 

H πλειονότητα των πόλεων, οι αρχαιότητες και τα κείμενά τους καταστράφηκαν όταν οι Ασσύριοι κατέκτησαν την Αυτοκρατορία. Τρεις είναι οι κύριες πηγές της ιστορίας των Μιτάνι από την πρόσφατη ανακάλυψη:

Τα Γράμματα της Αμάρνας, ένα σύμφωνο μεταξύ των Χετταίων και της αυτοκρατορίας και ένα εγχειρίδιο για άλογα.

Εκτιμάται ότι είναι το παλαιότερο εγχειρίδιο εκπαίδευσης αλόγων που ανακαλύφθηκε, ιδιαίτερα εμπεριστατωμένο, που καλύπτει κάθε πτυχή της εκπαίδευσης, από τις τροφές που πρέπει να τρώνε, μέχρι τον τρόπο άσκησης.

Τα ευρύματα έδειξαν ότι οι κάτοικοι της αυτοκρατορίας των Μιτάνι ήταν εξαιρετικοί αναβάτες. Είχαν δημιουργήσει μια καινούρια κατηγορία άρματος με ακτινωτούς τροχούς. Σε σύγκριση με τα άρματα με τροχούς από μασίφ ξύλο, ήταν πολύ πιο γρήγορα και πιο απλά στην οδήγηση.

Η πτώση της αυτοκρατορίας

Όπως πολλοί άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί, η αυτοκρατορία των Μιτάνι σχηματίστηκε από ποικίλες επιρροές, οι οποίες τελικά  προκάλεσαν και την πτώση.  Η σταθερότητα της αυτοκρατορίας διαταράσσοταν από τις διαμάχες μεταξύ των πολλών βασιλιάδων και φατριών. Περιβαλλόταν επίσης από πολλούς ισχυρούς  εχθρούς. Η αυτοκρατορία δέχτηκε συχνά επιθέσεις από Ασσύριους, Χετταίους και Κασσίτες που ζούσαν εκεί κοντά.

Σταδιακά η οικονομία της αποδυναμώθηκε  από  τις επαναλαμβανόμενες εισβολές, οι οποίες συχνά διέκοπταν τις εμπορικές οδούς. Οι επιδρομές των Ασσυρίων συνεχίστηκαν μέχρι τον δέκατο τέταρτο αιώνα π.Χ.,  οπότε τελικά απέκτησαν τον απόλυτο έλεγχο.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: The Archaeologist