Γνωρίζετε πόσοι συμμετείχαν στη δραματική Συνθήκη των Βερσαλλιών, που τσάκισε τη Γερμανία; Και όμως υπήρχαν αντιπρόσωποι από τη Βολιβία, την Κούβα, την Ονδούρα, και δεκάδες άλλες χώρες

Η συνθήκη των Βερσαλλιών σφράγισε τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Πολλοί πιστεύουν ότι το μόνο που έκανε ήταν να ορίσει τις βαριές αποζημιώσεις της Γερμανίας που οδήγησαν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Λάθος. Η συνθήκη των Βερσαλλιών ξαναμοίρασε την Ευρώπη και ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Γι αυτό είναι εκπληκτικός ο αριθμός των αντιπροσώπων από κάθε γωνιά της γης.

Η μηχανή του χρόνου θα αφιερώσει μια σειρά άρθρων στη συνθήκη, που τις συνέπειές της πληρώνει η ανθρωπότητα ακόμη και σήμερα. Ξεκινάμε από τα μέλη των αντιπροσωπειών που εκπλήσσουν τον ανυποψίαστο αναγνώστη της ιστορίας.

Πηγή: Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ, του David A. Andelman, Εκδόσεις Γκοβόστη

…Πίσω από τα πελώρια, ύψους έξι μέτρων, παράθυρα της αίθουσας Salle de la Paix, οι εργάτες είχαν κατασκευάσει ένα θηριώδες τραπέζι, σε σχήμα πετάλου, με θέσεις που προορίζονταν για τον καθένα από τα μέλη των αποστολών. Στην κεφαλή του τραπεζιού θα κάθονταν ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο Georges Clemenceau, και ο Πρόεδρος της χώρας, ο Raymond Poincaré.

Δεξιά τους θα βρίσκονταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Woodrow Wilson, με την αμερικανική αποστολή και αριστερά τους ο Βρετανός Πρωθυπουργός, ο David Lloyod George, με την αποστολή της Μεγάλης Βρετανίας.

Γύρω στο απόγευμα, οι ηγέτες του κόσμου άρχισαν να καταφτάνουν με μαύρες λιμουζίνες.

Ο ανταποκριτής του Associated Press, ο Charles Thompson, παρατήρησε κάτι πολύ ενδιαφέρον: «Ανάμεσα στους συμμετέχοντες υπήρχαν δυο Πρόεδροι –ο Poincaré και ο Wilson-, εννέα Πρωθυπουργοί και αμέτρητοι Υπουργοί Εξωτερικών. Σε αντίθεση με το Συνέδριο της Βιέννης –όπου τότε την τύχη της Ευρώπης είχαν διαμορφώσει αυτοκράτορες, βασιλιάδες, πρίγκιπες και λόρδοι- σήμερα υπάρχει πληθώρα Ευρωπαίων πολιτικών, αλλά ούτε ένας ευγενής – με μοναδική εξαίρεση τον Βαρόνο Sonnino [της Ιαπωνίας]».

Αντιπροσωπεύοντας έναν κόσμο που είχε αλλάξει ριζικά, οι αποστολές που γέμισαν τη μεγάλη αίθουσα αποτελούσαν την πιο ποικιλόμορφη ομάδα που είχε συγκεντρωθεί ποτέ για ένα τέτοιο διεθνές εγχείρημα- Σιαμαίοι, Κινέζοι, Ιάπωνες, ένας εμίρης από την Αραβία, ένας μαχαραγιάς από την Ινδία. Στην εναρκτήρια αγόρευσή του ο Αμερικάνος Πρόεδρος αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη φύση αυτής της ομάδας: «Κατά μία έννοια, αυτή είναι η σημαντικότερη συνδιάσκεψη στη ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς εκπροσωπούνται περισσότερα έθνη από ποτέ και εμπλέκονται οι τύχες ολόκληρου του κόσμου».

Για καλό ή για κακό, ο Wilson είχε δίκιο. Στους μήνες που θα ακολουθούσαν, οι παρευρισκόμενες αποστολές θα όριζαν πραγματικά τις τύχες του κόσμου. Ήδη όμως, προτού καν αρχίσουν οι εργασίες της συνδιάσκεψης και τα μεγάλα λόγια των ηγετών, είχαν υπάρξει μερικά πολύ κακά προηγούμενα.

[…]Όπως ήταν φυσικό τα μικρότερα έθνη αναγκάστηκαν να στριμωχτούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, γεγονός που οδήγησε τη Σερβία και το Βέλγιο να διαμαρτυρηθούν έντονα σχετικά με τον αριθμό των αντιπροσώπων που τους αντιστοιχούσε.

Όταν καταλάγιασε η ένταση οι Μεγάλες Δυνάμεις –ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία και Ιαπωνία- είχαν από πέντε έδρες η καθεμία.

Το Βέλγιο, η Βραζιλία και η Σερβία από τρείς.

Η Κίνα, η Ελλάδα, η Αραβία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, το Σιάμ (η σημερινή Ταϊλάνδη δηλαδή) και η Τσεχοσλοβακία είχαν από δυο αντιπροσώπους η καθεμία.

Από έναν αντιπρόσωπο θα είχε καθεμιά από τις υπόλοιπες χώρες που είχαν καταφτάσει στο Παρίσι και είχαν αναγνωριστεί ως έθνη: η Βολιβία, η Κούβα, ο Ισημερινός, η Γουατεμάλα, η Αϊτή, η Ονδούρα, η Λιβερία, η Νικαράγουα, ο Παναμάς, το Περού και η Ουρουγουάη.

Το γεγονός ότι οι αποικίες τις Βρετανίας έλαβαν ξεχωριστές έδρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων –από δυο είχαν η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νότια Αφρική και η Ινδία, ενώ μια έδρα δόθηκε στη Νέα Ζηλανδία- δυσαρέστησε κάποιες αποστολές καθώς με αυτήν τη κατανομή η Βρετανική Αυτοκρατορία είχε βρεθεί να έχει στη διάθεσή της συνολικά δεκατέσσερις έδρες. 

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τι προέβλεπε η περίφημη Συνθήκη των Βερσαλλιών για τους ηττημένους Γερμανούς στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γιατί την αποκάλεσαν «δυσχερή συμβιβασμό» και άνοιξε το δρόμο στον Χίτλερ και τον Β’ Παγκόσμιο