Γνωρίζατε ότι η φιγούρα του αλόγου στο σκάκι αντιγράφει γλυπτό από τον Παρθενώνα; Ο δημιουργός το είδε στο Βρετανικό Μουσείο

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα που ο Τόμας Μπρους, ο 7ος κόμης του Έλγιν, λεηλάτησε στις αρχές του 19^ου αιώνα από το ναό της Αθηνάς στην Ακρόπολη αποτελούν διαχρονική πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες.

Όμως, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τη φιγούρα του αλόγου στο σύγχρονο σκάκι!

Το σκάκι «Στάουντον»

Μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα οι φιγούρες στο σκάκι δεν ήταν τυποποιημένες. Αν και τα διαφορετικά κομμάτια, όπως βασιλιάς, βασίλισσα, αξιωματικός, άλογο, πύργος και πιόνι, ήδη υπήρχαν για αιώνες, ο κάθε κατασκευαστής τα έφτιαχνε όπως ήθελε.  Έτσι υπήρχαν πολλά διαφορετικά στυλ στο σκάκι ακόμη και στην ίδια χώρα.

Το 1849 ο Ναθάνιελ Κούκ  (Nathaniel Cooke) κατέθεσε στο Λονδίνο πρότυπα σχέδια για όλες τις φιγούρες στο σκάκι. Ο Κουκ έδωσε στο σκάκι αυτό την ονομασία «Στάουντον» (Staunton) προς τιμή του Χάουρντ Στάουντον (1810-1874), τον καλύτερο σκακιστή στη Μεγάλη Βρετανία μεταξύ 1843-1851.

Το σκάκι «Στάουντον» έγινε γρήγορα δημοφιλές σε όλο το κόσμο λόγω της απλότητας και της κομψότητας του σχεδίου του. Υιοθετήθηκε από πολλούς κατασκευαστές κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα όταν το σκάκι είχε αρχίσει να διαδίδεται στις μάζες.

Σε αυτό συνέβαλε η βιομηχανική αναπαραγωγή των φιγούρων του, κάνοντας το παιχνίδι αρκετά πιο φθηνό σε σχέση με το κόστος που είχε πριν από το 1850, όταν τα κομμάτια στο σκάκι ήταν αποκλειστικά χειροποίητα. Επίσης, στους διεθνείς σκακιστικούς αγώνες που ξεκίνησαν στα τέλη του 19^ου αιώνα, χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά το σκάκι «Στάουντον».

Σήμερα τα σχέδια «Στάουντον» του Κουκ αποτελούν τα πρότυπα για το παιχνίδι σε όλο τον κόσμο.

Το άλογο της Σελήνης

Η φιγούρα του αλόγου είναι το κατεξοχήν σήμα κατατεθέν στο σκάκι «Στάουντον». Ο Ναθάνιελ Κουκ αντέγραψε το σχέδιο από ένα από τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο. Συγκεκριμένα είναι η κεφαλή αλόγου που βρισκόταν στην άκρα δεξιά γωνία του ανατολικού αετώματος του μνημείου.

Το άλογο ήταν μέρος συνόλου αλόγων που τραβούσαν το άρμα της θεάς Σελήνης. Τα άλογα αυτά απεικονίζονταν εξαντλημένα γιατί τραβούσαν όλη νύχτα το άρμα της Σελήνης!

Αυτό φαίνεται με τρόπο εξαιρετικά ρεαλιστικό στα φουσκωμένα ρουθούνια, τα διογκωμένα μάτια και το πεσμένο σαγόνι του κεφαλιού του αλόγου στο Βρετανικό Μουσείο.

Σύγχρονο σκάκι

Στα πρώτα σκάκια «Στάουντον» φαίνονται χαρακτηριστικές λεπτομέρειες στη σχεδίαση του αλόγου που αντιγράφουν πιστά αυτό της Σελήνης από τον Παρθενώνα.

Με την πάροδο του χρόνου, είτε λόγω των απαιτήσεων της αγοράς για μαζική παραγωγή φθηνών σετ σκάκι, της έλλειψης ικανότητας ή απλώς άγνοιας της πραγματικής προέλευσης του σχεδιασμού τους, τα άλογα σε πολλά σύγχρονα σετ σκάκι συχνά δεν έχουν αρκετές λεπτομέρειες ώστε να ταυτίζονται απόλυτα με την κεφαλή του αλόγου της Σελήνης.