Γκέοργκ Χέντελ. Ο συνθέτης που δόξασε τον Θεό και εξιστόρησε τη ζωή Του. Οι διπλωματικοί χειρισμοί με τις σοπράνο που “ξεμαλλιάζονταν” επί σκηνής

Ο πατέρας του Χέντελ ήταν ένας σεβαστός πρακτικός χειρουργός που θεωρούσε τη μουσική ενασχόληση αβέβαιη κι αναξιοπρεπή.

Προς μεγάλη του θλίψη, ο Γκέοργκ έδειξε τόσο πρώιμο κι έντονο ενδιαφέρον γι’ αυτήν, ώστε ο Χέντελ πατήρ έφτασε να απαγορεύσει όλα τα μουσικά όργανα στο σπίτι.

Μα η γυναίκα του, που πίστευε στο ταλέντο του γιου της, κατάφερε να κρύψει ένα μικρό αρπίχορδο, έναν “πρόγονο” του πιάνου, στη σοφίτα.

Κάποια χρονιά ο πατέρας του Χέντελ πήρε τον Γκέοργκ σ’ ένα ταξίδι στην αυλή του Δούκα του Σαξ-Βάιζενφελς.

Μετά τη λειτουργία, το αγόρι χώθηκε στον εξώστη κι άρχισε να παίζει το εκκλησιαστικό όργανο.

Ο δούκας ρώτησε ποιος έπαιζε κι όταν έμαθε ότι ήταν το παιδί του γιατρού, ζήτησε να γνωρίσει και τους δύο.

Ο γιατρός έσπευσε να αποκηρύξει το ενδιαφέρον του γιου του για τη μουσική και δήλωσε ότι σκόπευε να τον κάνει δικηγόρο.

Ο δούκας όμως απάντησε ότι θα ήταν κρίμα να καταπνίξει το θείο δώρο του.

Έτσι, υποκύπτοντας στην πίεση, ο Χέντελ πατήρ του επέτρεψε να λάβει μουσική εκπαίδευση.

Εξακολουθούσε ωστόσο να τον επηρεάζει.

Το 1702, ο 17χρονος Γκέοργκ γράφτηκε στο πανεπιστήμιο του Χάλε για να σπουδάσει νομικά.

Τον επόμενο χρόνο όμωςο πατέρας του πέθανε και ο Γκέοργκ πήγε στο Αμβούργο, όπου έπαιζε αρπίχορδο στην όπερα.

Αυτό του άνοιξε νέους ορίζοντες.

Ανέβασε τις δύο πρώτες του όπερες το 1705 στο Αμβούργο με μεγαλη επιτυχία και το 1706 έφυγε για την Ιταλία.

Το 1707, όταν ο Πάπας απαγόρευσε για λίγο καιρό τις όπερες, ο Χέντελ κατέφυγε στη θρησκευτική μουσική, στρατηγική που θα ακολουθούσε κι αργότερα.

Πώς να κατευνάζετε βασιλείς και να κουμαντάρετε τραγουδιστές

Καθώς η φήμη του μεγάλωνε, ο Χέντελ κίνησε το ενδιαφέρον του Γεωργίου, του εκλέκτορα από το Ανόβερο, ο οποίος το 1710 τον προσέλαβε ως διευθυντή χορωδίας.

Ο συνθέτης όμως δεν είχε όρεξη να μείνει στο αποπνικτικό, επαρχιακό Ανόβερο.

Εκμεταλλεύτηκε ένα παραθυράκι στο συμβόλαιό του και λίγες μέρες μετά έφυγε για την κοσμοπολίτικη Αγγλία, η οποία λάτρευε την όπερα.

Στο Λονδίνο ανέβασε περίτεχνες, εξεζητημένες όπερες.

Από τις πλέον πλούσιες παραγωγές του ήταν το έργο Ρινάλντο, που περιλάμβανε κεραυνούς, αστραπές, πυροτεχνήματα, ακόμη και ζωντανά σπουργίτια επί σκηνής.

Τελικά ο Χέντελ επέστρεψε στη Γερμανία για να κατευνάσει τον ενοχλημένο εργοδότη του, αλλά σ’ ένα χρόνο ήταν πάλι πίσω στην Αγγλία.

Ο εκλέκτορας έγινε ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ της Αγγλίας και αντί να τιμωρήσει τον ανυπάκουο συνθέτη, του παρήγγειλε πολλά έργα.

Οι σοπράνο μαλλιοτραβιούνται επί σκηνής

Ο μεγάλος μπελάς του Χέντελ ήταν οι σοπράνοι που διαφωνούσαν συνεχώς μαζί του.

Όταν κάποια αρνήθηκε να τραγουδήσει ένα κομμάτι, ο Χέντελ τη σήκωσε στον αέρα κι απείλησε να την πετάξει απ’ το παράθυρο.

Στην ιστορία έμεινε το θέμα με τις δύο αντίπαλες σοπράνο που ζήλευαν η μία την άλλη. Ο Χέντελ, για να τις ηρεμήσει, συνέθεσε δύο άριες ίσης διάρκειας, με ισάριθμες νότες!

Στη διένεξη συμμετείχε και το κοινό. Σε μια παράσταση το 1727, τα σφυρίγματα και οι φωνές του κόσμου άγγιξαν τη χυδαιότητα. Η βραδιά τελείωσε με τις δύο ερμηνεύτριες να μαλλιοτραβιούνται επί σκηνής.

Ο ερχομός του “Μεσσία”

Μετά το 1730, οι μουσικές προτιμήσεις των Άγγλων είχαν αρχίσει να αλλάζουν.

Το χειρότερο για τον Χέντελ ήταν ότι το κοινό βαρέθηκε να ακούει όπερες σε ξένες γλώσσες.

Εκείνος επέμεινε, αλλά η σεζόν του 1737 κατέληξε σε φιάσκο και ο ίδιος κατέρρευσε σωματικά.

Η ασθένειά του ήταν τόσο σοβαρή που οι φίλοι του φοβόταν ότι δεν θα ανάρρωνε.

Τελικά έγινε καλά, όμως παρέμενε το θέμα της εππαγελματικής του αποτυχίας.

Ίσως τότε να θυμήθηκε τις παλιές μέρες στη Ρώμη, όταν η παπική απαγορευσή τον ώθησε να συνθέση θρησκευτική μουσική.

Το ορατόριο είναι ένα θρησκευτικό χορωδιακό έργο

Τον 18ο αιώνα τα ορατότρια είχαν την ίδια μορφή με τις όπερες, αλλά χωρίς σκηνικά, κοστούμια και θεατρικότητα.

Ο Χέντελ έγραψε τα ορατόρια “Σαούλ”, “Σαμψών” και “Ιησούς του Ναυή” με μεγάλη επιτυχία, παρ’ ότι κάποιοι θρησκευόμενοι θεώρησαν ότι μετέτρεπε τα ιερά κείμενα σε ψυχαγωγία.

Ο Χέντελ, πιστός λουθηρανός σε όλη του τη ζωή, δήλωνε ότι δεν επιζητούσε τη διασκέδαση αλλά τη χριστιανική εκπαίδευση κι έλεγε για το κοινό του: “Θα με έθλιβε αν απλώς τους ψυχαγωγούσα. Θα ήθελα να τους κάνω καλύτερους”.

Το γνωστότερο έργο του Χέντελ ξεκίνησε το 1741, όταν ο Ανώτατος Διοικητής της Ιρλανδίας ζήτησε ένα ορατόριο για να παιχτεί στο Δουβλίνο για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ο Χέντελ έγραψε τον “Μεσσία”, που αφηγείται τη ζωή του Χριστού από τη Γέννηση μέχρι τη Σταύρωση και την Ανάσταση.

Η φήμη του συνθέτη ήταν μεγάλη στο Δουβλίνο και η ζήτηση για εισιτήρια ήταν τέτοια που οι οργανωτές ζήτησαν από τις γυναίκες να μη φορούν κρινολίνα για να χωράει περισσότερος κόσμος στην αίθουσα.

Μεσσιανικοί Μύθοι

Πολλά θρυλούνται σχετικά με τη σύνθεση του “Μεσσία”.

Κατ’ αρχάς, είναι αλήθεια ότι ο Χέντελ συνέθεσε το ορατόριο σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, αλλά είναι λάθος να νομίζουμε ότι εργαζόταν πυρετωδώς υπό το κράτος της θείας έμπνευσης, όπως είχε ειπωθεί.

Ο Χέντελ πάντα δούλευε γρήγορα.

Επίσης, η ιστορία ότι ένας υπηρέτης τον βρήκε λουσμένο στα δάκρυα να γράφει και να λέει: “Μου φάνηκε πως είδα μπροστά στα μάτια μου τον Παράδεισο και τον ίδιο τον Θεό” δεν έχει απολύτως καμία βάση και δεν ταιριάζει διόλου στον απότομο χαρακτήρα του συνθέτη.

Τέλος, έχει γίνει παράδοση να σηκώνεται όρθιο το κοινό κατά την επωδό “Αλληλούια”, επειδή υποτίθεται ότι το ίδιο έκανε ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ την πρώτη φορά που το άκουσε.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες γι’ αυτό.

Άλλες βαθυστόχαστες, ότι τιμούσε τον Χριστό ως Βασιλέα των Βασιλέων, άλλες ιατριές, ότι τον έπιασε αρθρίτιδα και σηκώθηκε για να ανακουφιστεί κι άλλες απλώς γελοίες, ότι είχε αποκοιμηθεί και πετάχτηκε από της ηχηρές νότες.

ΠΗΓΗ: “Η Μυστική Ζωή των Μεγάλων Μουσουργών” από τις εκδόσεις “ΑΙΩΡΑ”.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Ο συνθέτης που δολοφόνησε τη γυναίκα του και τον εραστή της όταν τους έπιασε στο κρεβάτι. Τους έσφαξε και έβγαλε τα πτώματα σε κοινή θέα. Το έγκλημα έμεινε ατιμώρητο επειδή ήταν ευγενής…