Ο Πολωνός δημοσιογράφος που μετά τον πόλεμο καταδικάστηκε σε θάνατο και έμεινε στο ίδιο κελί με δύο εγκληματίες των SS. Ο ένας είχε υπηρετήσει στην Ελλάδα

Τον άνθρωπο που θεωρείται υπεύθυνος για τον θάνατο περίπου 20.000 ανθρώπων στο γκέτο της Βαρσοβίας. Ο Πολωνός δημοσιογράφος, όχι απλώς άντεξε μέχρι τέλους την εξοντωτική κράτησή του, αλλά κατάφερε να εκμαιεύσει πληροφορίες που αποτελούν από τα πιο αποκαλυπτικά ντοκουμέντα της ναζιστικής θηριωδίας και τεκμήρια της σταλινικής καταστολής.

Ο δημοσιογράφος της αντίστασης

O Kαζίμιερτζ Μοτσάρσκι γεννήθηκε στις 21 Ιουλίου 1907 στην Βαρσοβία. Σπούδασε Νομική στην γενέτειρά του και στο Παρίσι. Το 1935 επέστρεψε στην πολωνική πρωτεύουσα και έγινε σύμβουλος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, με εξειδίκευση στην πολωνική και διεθνή νομοθεσία. To 1937 συμμετείχε στην ίδρυση του Δημοκρατικού Κόμματος Βαρσοβίας, η ιδρυτική συνέλευση του οποίου πραγματοποιήθηκε στο διαμέρισμά του.

Διαβάστε ακόμα: Η γυναίκα που έσωσε 2.500 παιδιά από το γκέτο της Βαρσοβίας. Τα έκρυβε σε σακιά, εργαλειοθήκες ακόμη και φέρετρα. Η Ιρένα Σέντλερ γλύτωσε την εκτέλεση απο τους Γερμανούς με δωροδοκία

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 1939, ο Μοτσάρσκι βρέθηκε στις γραμμές του πολωνικού στρατού και έζησε “από πρώτο χέρι” τις αιματηρές μάχες με τους Γερμανούς, οι οποίες κατέληξαν στην πολιορκία της Βαρσοβίας. Μετά την παράδοσή της χώρας στους Ναζί, ο Μοτσάρσκι παρέμεινε ενεργό μέλος του παράνομου πλέον Δημοκρατικού Κόμματος και συντάχτηκε στον αντιστασιακό “Στρατό της Πατρίδας” (Armia Krajowa) με το ψευδώνυμο “Ραφάλ” (Rafal).

O Πολωνός δημοσιογράφος Καζίμιερ Μοτσάρσκι

Μέχρι και το φθινόπωρο του 1943, υπηρέτησε στο Γραφείο Πληροφοριών και Προπαγάνδας του αντιστασιακού στρατού, ως υπεύθυνος των έντυπων και ραδιοφωνικών μέσων. Τον Μάιο του 1944, απέκτησε το νέο ψευδώνυμο “Maurycy”, ως “Προϊστάμενος των Σαμποτάζ”. Κατά τη διάρκεια της θητείας του δολοφόνησε αρκετά μέλη, συνεργάτες και πληροφοριοδότες της Γκεστάπο.

Η φυλάκιση από τους Σοβιετικούς

Μετά το τέλος του πολέμου και την κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους της Πολωνίας από τον Κόκκινο Στρατό, ο αντιστασιακός δημοσιογράφος Μοτσάρσκι συνελήφθη από το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας και οδηγήθηκε σε δίκη, όπως αρκετοί αντιφρονούντες αντιστασιακοί της Armia Krajowa. Στις 18 Ιανουαρίου 1946 καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια φυλάκισης.

Από τις 9 Ιανουαρίου 1949 έως τις 6 Ιουνίου 1951 υπέστη 49 διαφορετικές εκδοχές βασανιστηρίων κατά ανακρίσεων. Ξυλοδαρμοί σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως στη μύτη, στο πηγούνι, στα δάχτυλα των ποδιών και στις φτέρνες, εγκαύματα με τσιγάρο στα χείλη και στα βλέφαρα, στέρηση ύπνου με αναγκαστική πολυήμερη ορθοστασία και χτυπήματα στο πρόσωπο, αποτελούσαν την καθημερινότητα του Πολωνού δημοσιογράφου για περίπου δύο χρόνια.

Από θανάσιμοι εχθροί, συγκρατούμενοι 

Η χειρότερη δοκιμασία, όμως, ήταν όταν αναγκάστηκε να συμβιώσει στο ίδιο κελί με δύο στρατιώτες των Ναζί. Στις 2 Μαρτίου 1949, ο Μοτσάρσκι υποδέχτηκε στο κελί του τον υπεύθυνο για την “εκκαθάριση” του Γκέτο της Βαρσοβίας, Γιούργκεν Στρόοπ και τον χαμηλόβαθμο, Γκούσταβ Σίλκε.

Ο Στρατηγός των Ένοπλων SS, Γιούργκεν Στρόοπ, επιβλέπει την εκκαθάριση του γκέτου της Βαρσοβίας (Πηγή: Wikipedia)

Ο Πολωνός αντιστασιακός αναγνώρισε αμέσως την όψη του Στρόοπ, αφού είχε σχεδιάσει ανεπιτυχώς την δολοφονία του κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Παρά την προφανή δυσκολία συμβίωσης δύο θανάσιμων εχθρών, ο Μοτσάρσκι αποφάσισε να αντιμετωπίσει το ψυχολογικό βασανιστήριο ως ευκαιρία μελέτης ενός εγκληματία ναζιστή. Συζητούσε καθημερινά μαζί τους και προσπαθούσε να αποτυπώσει στο μυαλό του κάθε λεπτομέρεια που λάμβανε. Από τις συναισθηματικές εξάρσεις του Στρόοπ όταν περιέγραφε τις ναζιστικές θηριωδίες μέχρι τις επικριτικές σκέψεις του Σίλκε για τους ανώτερούς του.

Το 1952  ξεκίνησε νέα δίκη εναντίον του Μοτσάρσκι. Χαρακτηρίστηκε “εχθρός του κράτους” και καταδικάστηκε σε θάνατο. Τους επόμενους μήνες, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια, αλλά δεν το έμαθε ποτέ. Μέχρι την αποφυλάκισή του, το 1956, περίμενε την εκτέλεσή του.

Μετά την απελευθέρωσή του ξεκίνησε να καταγράφει όλες τις αναμνήσεις του, οι οποίες κατέληξαν στο βιβλίο “Συνομιλίες με ένα δήμιο”. Η κυκλοφορία του βιβλίου δεν επετράπη αμέσως, καθώς θα αποκάλυπτε τη σταλινική καταστολή. Ωστόσο, ο ίδιος το διάστημα 1972-74 άρχισε να δημοσιεύει στον Τύπο τις αναφορές από τις επίμαχες συζητήσεις. Το 1975 άφησε την τελευταία του πνοή, χωρίς να έχει προλάβει να δει το βιβλίο του τυπωμένο.

Το βιβλίο του Καζίμιερ Μοτσάρσκι “Συνομιλίες με ένα δήμιο”

Παρ’όλα αυτά, η συμβολή του στη μελέτη του ψυχισμού των ναζί καθώς και τα ντοκουμέντα που παρείχε στην ιστοριογραφία παραμένουν αναντικατάστατα. Σήμερα, οι αναφορές του, όπως επιθυμούσε ο ίδιος να τις χαρακτηρίζει προκειμένου να αποφευχθεί κάθε λογοτεχνική χροιά του έργου του, διδάσκονται στα σχολεία της Πολωνίας.