Γιατί τα τατουάζ στην αρχαία Ελλάδα ήταν δείγμα ντροπής και εξευτελισμού; Σε ποιους τα έκαναν και πως τα αφαιρούσαν

Σε πολλούς αρχαίους λαούς, τα τατουάζ θεωρούνταν ιερά και αποτελούσαν ένδειξη ανδρείας και δυναμισμού. Όμως, στην αρχαία Ελλάδα, δερματοστιξία έκαναν μόνο οι αιχμάλωτοι, οι δούλοι, οι εγκληματίες και οι λιποτάκτες, για να γίνονται αντιληπτοί από όλους και να ταπεινώνονται. 

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Έλληνες έμαθαν την τεχνική ως μέθοδο ποινής τον 6ο αιώνα π.Χ. από τους Πέρσες.

Παράδειγμα για το ότι οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τα τατουάζ ντροπή αποτελεί μια ταφική επιγραφή, αφιερωμένη σε έναν άνδρα με το όνομα Πόλλις των Μεγάρων, το 480 π.Χ.. Έγραφε ότι «ο Πόλλις, αγαπημένος γιος του Ασώπιχου, δεν πέθανε δειλός, αλλά έχασε τη ζωή του στα χέρια των εχθρών, χωρίς να του κάνουν δερματοστιξία». Ήταν προτιμότερο να πεθάνει, παρά να δεχτεί να του κάνουν τατουάζ.

Το 480 π.Χ., ο Ηρόδοτος ανέφερε ότι ορισμένοι Έλληνες «εμήδισαν» και πήγαν με το μέρος των Περσών (Μήδες). Οι Θηβαίοι, υπό τον Λεοντιάδη, όταν κατάλαβαν ότι οι Πέρσες είχαν το «πάνω χέρι», κατευθύνθηκαν στους εχθρούς και υποτάχθηκαν.

Αν και παραδόθηκαν, μερικούς τους σκότωσαν. Οι Πέρσες πίστευαν ότι για να προδώσουν την πατρίδα τους, θα ήταν ικανοί να το ξανακάνουν. Η τύχη των περισσότερων Θηβαίων ήταν άλλη: τους έκαναν τατουάζ με βασιλικά στίγματα. Πρώτος που υπεβλήθη στη διαδικασία ήταν ο Λεοντιάδης.

Όταν σε ναυμαχία οι Αθηναίοι νίκησαν τους Σαμίους, για να τους τιμωρήσουν και να τους χλευάσουν, τους έκαναν τατουάζ με σύμβολο μια σάμαινα (κεφάλι γουρουνιού, που θύμιζε σαμιώτικο πλοίο). Έπειτα, όταν οι Σάμιοι με αρχηγό τον Μέλισσο κατατρόπωσαν τους Αθηναίους επίσης σε ναυμαχία, τους έκαναν δερματοστιξία στο μέτωπο κουκουβάγιες.

Η «αφαίρεση» των τατουάζ

Σε επιγραφή στην Επίδαυρο, προς τιμήν του Ασκληπιού, αναφερόταν μια ιστορία με δύο άνδρες, τον Πάνταρο και τον Εχέδωρο. Ο Πάνταρος από τη Θεσσαλία είχε ταξιδέψει στην περιοχή για να αφαιρέσει το τατουάζ του. Εκεί είδε ένα όραμα με τον θεό, σύμφωνα με το οποίο ο Ασκληπιός του έδεσε το κεφάλι με επίδεσμο και του είπε να τον αφαιρέσει μόλις φύγει από το ιερό. Έτσι κι έγινε. Όταν τον έβγαλε από το κεφάλι του, το τατουάζ είχε μεταφερθεί από το δέρμα στο πανί.

Ο Πάνταρος είχε δώσει στον Εχέδωρο χρήματα, για να τα αφιερώσει στο ιερό για χάρη του. Όμως, τα κράτησε για τον εαυτό του. Ο άπληστος άνδρας είδε όραμα με το θεό, ο οποίος του έδεσε γύρω από το κεφάλι του ένα ύφασμα. Όταν το έβγαλε, είδε ότι το τατουάζ του Πάνταρου είχε μεταφερθεί στο μέτωπό του.

Η ιστορία δείχνει ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν επιδέσμους για την αφαίρεση των στιγμάτων δερματοστιξίας. Η μέθοδος παρουσιάζει ομοιότητες με μεταγενέστερη θεραπεία. Για την αφαίρεση των τατουάζ είχε γράψει τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο ιατρός και συγγραφέας Αέτιος.

Πρώτα, καθάριζαν το σημείο και το έδεναν για 5 μέρες. Μετά, τρυπούσαν το τατουάζ με βελόνα, το καθάριζαν και το έτριβαν με αλάτι. Έπειτα, τοποθετούσαν πάνω του ένα μείγμα από τις δύο επιλογές που υπήρχαν: λάιμ ή γύψος με ανθρακικό νάτριο ή πιπέρι με σκόνη και μέλι και το έδεναν για 5 μέρες. Την 6η μέρα, θα έβαζαν πάλι πάνω στο τατουάζ το μείγμα. Σύμφωνα με τον Αέτιο, η συνολική διαδικασία της αφαίρεσης διαρκούσε 20 μέρες και το δέρμα δε θα εμφάνιζε μεγάλα έλκη ή ουλές.

Λόγω της επίπονης διαδικασίας δεν ήταν όλοι πρόθυμοι να το υποστούν. Έτσι, μάκρυναν τα μαλλιά για να καλύπτουν τα τατουάζ  ή φορούσαν όλη την ώρα τον επίδεσμο.

Πηγή αρχικής εικόνας: Picryl