Γιατί στον Β΄ Π.Π. οι Ιάπωνες βασάνιζαν τους αιχμαλώτους. Ποιους είχαν ως ζωντανούς στόχους ή τους κανιβάλιζαν

Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ιάπωνες δεν αναγνώρισαν το καθεστώς του αιχμαλώτου σε κανένα άνδρα του έχθρου. Τους κακοποιούσαν συστηματικά και τους εξανάγκαζαν να εργάζονται σε ορυχεία και εργοστάσια που σχετίζονται με τον πόλεμο κατά σαφή παραβίαση της Σύμβασης της Γενεύης για τους αιχμαλώτους.

Πολλοί αιχμάλωτοι λιμοκτόνησαν μέχρι θανάτου ή πέθαναν από τα βασανιστήρια. Τη χειρότερη αντιμετώπιση είχαν Ινδοί που πολέμησαν με τους Βρετανούς. Πολλοί απ’ αυτούς κατέληξαν να γίνουν ζωντανοί στόχοι για να εξασκούνται οι Ιάπωνες στρατιώτες στο σημάδι ή κανιβαλίστηκαν!

του ιστορικού συνεργάτη Κωνσταντίνου Λαγού

Οι Ιάπωνες δικαιολογούσαν τη βάναυση μεταχείριση των αιχμαλώτων με τον ισχυρισμό ότι ήταν ντροπιαστικό για ένα στρατιώτη να παραδοθεί. Αυτό ήταν κάτι που όντως πίστευαν βαθιά αφού στις μάχες στο μέτωπο του Ειρηνικού οι στρατιώτες τους σπάνια παραδίδονταν, προτιμώντας ως έσχατη λύση ακόμη και την αυτοκτονία.

Έτσι, υπάρχει η γενική εντύπωση ότι οι Ιάπωνες είχαν στην παράδοσή τους την απουσία σεβασμού στον αιχμάλωτο. Αυτό δεν  είναι αλήθεια.

Η μεταχείριση αιχμαλώτων μέχρι τη δεκαετία του 1920

Όταν ήταν αυτοκράτορας της Ιαπωνίας ο Μέτζι (Meiji), μεταξύ 1868 και 1912, η ιαπωνική κυβέρνηση υιοθέτησε δυτικές πολιτικές. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονταν και η μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου με ανθρωπιστικά κριτήρια.

Αυτό διαφάνηκε το 1905 στη διάρκεια του πολέμου με τη Ρωσία. Οι Ιάπωνες αιχμαλώτισαν τότε χιλιάδες Ρώσους. Η συμπεριφορά απέναντί τους υπήρξε καλή και με βάση τα διεθνή πρότυπα. Το ίδιο συνέβη και για όσους Γερμανούς συνέλαβαν στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Ιαπωνία πολεμούσε στο πλευρό της Αντάντ.

Η νόμιμη μεταχείριση που είχαν οι αιχμάλωτοι από τους Ιάπωνες ήταν κάτι που η κυβέρνησή τους το πρόβαλε ιδιαίτερα στο εξωτερικό για να αποδείξει ότι ακολουθούσε δυτικά πρότυπα. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να δείξει δεν ήταν άλλη μία «βάρβαρη» ασιατική χώρα, όπως θεωρούσαν οι Ευρωπαίοι όσες περιοχές της Άπω Ανατολής δεν είχαν γίνει αποικίες τους.

Υιοθέτηση νέου στρατιωτικού ήθους

Αυτό άλλαξε στα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν ο ιαπωνικός στρατός υιοθέτησε ένα ήθος που απαιτούσε από τους στρατιώτες του να πολεμούν μέχρι θανάτου αντί να παραδίδονται. Αυτή η πολιτική αντανακλούσε τις πρακτικές του ιαπωνικού πολέμου στην εποχή των Σαμουράι,  πριν από τον εκσυγχρονισμό της Ιαπωνίας από τον αυτοκράτορα Μέτζι.

Από τη στιγμή που οι Ιάπωνες δεν αποδέχονταν οι στρατιώτες τους να παραδίδονται, δεν αναγνώριζαν το δικαίωμα και στους αντιπάλους τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η Ιαπωνία υπέγραψε τη Σύμβαση της Γενεύης του 1929 για τη μεταχείριση των αιχμαλώτων στρατιωτών με ανθρωπιστικά κριτήρια, δεν την επικύρωσε.

Η κακομεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου στον Β΄ Παγκόσμιο Πολέμου δεν έχει τις ρίζες της στην παράδοση των Ιαπώνων, αλλά στον ακραίο εθνικισμό και το έντονο μιλιταριστικό πνεύμα που επικράτησε στην κοινωνία της χώρας από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 και μετά. Αυτό οδήγησε στην εισβολή και κατοχή μεγάλων τμημάτων της Κίνας τη δεκαετία του 1930, και λίγα χρόνια αργότερα στην είσοδο της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως μέλος του Άξονα.

Το «Senjinkun»

Η ρητή απαγόρευση του ιαπωνικού στρατού στα στελέχη του να παραδίδονται στον εχθρό θεσμοθετήθηκε με το «Senjinkun», τον «κώδικα συμπεριφοράς στη μάχη», που εκδόθηκε το 1941. Αντίτυπά του μοιράστηκαν σε όλους τους Ιάπωνες στρατιώτες.

Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1940, οι κανονισμοί του ιαπωνικού στρατού τροποποιήθηκαν για να αντικαταστήσουν μια διάταξη που όριζε ότι οι βαριά τραυματίες στρατιώτες που βρίσκονταν σε στρατιωτικά χειρουργεία κοντά στα πεδία των μαχών τελούσαν υπό την προστασία της Σύμβασης της Γενεύης του 1929.

Στη θέση αυτής της διάταξης μπήκε μία άλλη που όριζε ότι οι βαριά τραυματίες και ασθενείς Ιάπωνες στρατιώτες δεν θα έπρεπε να πέφτουν ζωντανοί στα χέρια των εχθρών. Έτσι, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξαν περιπτώσεις που γιατροί του ιαπωνικού στρατού σκότωσαν τραυματίες τους που κινδύνευαν να συλληφθούν αιχμάλωτοι. Όσοι γιατροί δεν μπορούσα να εκτελέσουν τραυματίες τους συνήθως τους έδιναν χειροβομβίδες για να αυτοκτονήσουν.

Messhi hōkō και Bushido

Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ιάπωνες συνέχιζαν συχνά να πολεμούν ακόμη και σε απελπιστικές καταστάσεις εξαιτίας ενός συνδυασμού διαφόρων σημαντικών παραγόντων της κουλτούρας τους.

Αυτά ήταν κυρίως ο Σιντοϊσμός, η θρησκεία των Ιαπώνων που είχε ως επίκεντρο τη λατρεία του αυτοκράτορα ως θεό.  Η αυτοθυσία για χάρη του αυτοκράτορα-θεού ήταν η υπέρτατη απόδοση τιμής από ένα Ιάπωνα.

Επίσης, το «messhi hōkō», που σημαίνει αυτοθυσία για χάρη της ομάδας, και το «Bushido», δηλαδή, ο παλιός κώδικας τιμής με τον οποίο ζούσαν και πέθαιναν οι Σαμουράι ήταν εξ’ ίσου ισχυροί παράγοντες για έναν Ιάπωνα, ώστε να πολεμήσει μέχρι θανάτου και να αρνηθεί να παραδοθεί στον εχθρό.

Ο φόβος του βασανιστικού θανάτου

Ωστόσο, ένας παράγοντας εξίσου ισχυρός με τους παραπάνω ήταν ο φόβος των βασανιστηρίων μετά την αιχμαλωσία. Αυτός ο φόβος προέκυψε από χρόνια εμπειριών μάχης στην Κίνα, όπου οι Κινέζοι αντάρτες βασάνιζαν μέχρι θανάτου όσους Ιάπωνες έπιαναν. Ήταν τρόπος αντεκδίκησης για τα εγκλήματα που έκανε ο ιαπωνικός στρατός κατοχής σε Κινέζους μάχιμους και αμάχους.

Η ιαπωνική κυβέρνηση πέρασε το μήνυμα στους στρατιώτες της ότι τα ίδια και χειρότερα έκαναν οι Αμερικανοί και οι άλλοι Σύμμαχοι σε όσους Ιάπωνες έπιαναν αιχμαλώτους. Έτσι, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στο μέτωπο του Ειρηνικού, οι Ιάπωνες στρατιώτες ήταν βέβαιοι ότι οι Αμερικανοί θα τους σκότωναν βασανιστικά αν έπεφταν στα χέρια τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι λίγοι απελπισμένοι Ιάπωνες που παραδίδονταν ήταν βέβαιοι ότι τους ανέμενε ένα φριχτό τέλος. Έτσι με έκπληξη διαπίστωναν ότι οι Σύμμαχοι τους συμπεριφέρονταν καλά και με βάση της Σύμβασης της Γενεύης του 1929 για τους αιχμαλώτους.

Ιαπωνική συμπεριφορά στους αιχμαλώτους στο Β΄ Π.Π.

Αντίθετα, οι στρατιωτικοί των Συμμάχων που συλλαμβάναν οι Ιάπωνες ξυλοκοπούνταν, λιμοκτονούσαν και κακοποιούνταν συστηματικά. Επιπλέον, εξαναγκάζονταν να εργάζονται σε ορυχεία και εργοστάσια που σχετίζονται με τον πόλεμο κατά σαφή παραβίαση των Συμβάσεων της Γενεύης.

Συχνά σκοτώνονταν σε αεροπορικούς βομβαρδισμούς των Αμερικανών εναντίον αυτών των πολεμικών εγκαταστάσεων.

Από τους 27.000 Αμερικανούς που αιχμαλωτίστηκαν από τους Ιάπωνες, περίπου 40% πέθανε σε αιχμαλωσία. Το αντίστοιχο ποσοστό θνησιμότητας των Βρετανών, Αυστραλών και Ολλανδών αιχμαλώτων είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο.

Για μέτρο σύγκρισης μπορούμε να επισημάνουμε ότι από τους στρατιώτες δυτικών χωρών που αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, λιγότερο από 3% πέθανε στην αιχμαλωσία. Οι Γερμανοί γενικά μεταχειρίζονταν τους αιχμαλώτους από τα δυτικά κράτη σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1929.

Αντίθετα, δεν αναγνώριζαν τους Ρώσους ως αιχμαλώτους πολέμου, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πεθάνουν μετά την παράδοσή τους εξαιτίας των κακών συνθηκών διαβίωσης, βασανιστηρίων, εξοντωτικής εργασίας και εκτελέσεων.

Οι Ινδοί αιχμάλωτοι των Ιαπώνων

Οι αιχμάλωτοι πολέμου που οι Ιάπωνες μεταχειρίστηκαν με το πιο άσχημο τρόπο ήταν Ασιάτες. Τους χαρακτήριζαν ως «προδότες» της Ασίας. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν Φιλιππινέζοι, Κινέζοι, Βιετναμέζοι, Ταϋλανδοί και Ινδοί.

Οι Ιάπωνες το 1941 και 1942 συνέλαβαν περίπου 40.000 Ινδούς που ήταν ενταγμένοι στον βρετανικό στρατό. Τους έδωσαν την επιλογή να καταταγούν σε μία στρατιωτική δύναμη που οι Ιάπωνες συγκρότησαν από Ινδούς, με τον τίτλο «Εθνικός Στρατός της Ινδίας».

Η μονάδα αυτή θα πολεμούσε με τους Ιάπωνες για την εκδίωξη των Βρετανών από τη χώρα τους. Υποτίθεται ότι έτσι θα καταλυόταν η βρετανική αποικιοκρατία. Στην πραγματικότητα θα την αντικαθιστούσε η ιαπωνική αποικιοκρατία, όπως συνέβη στην Κίνα, την Ινδοκίνα και άλλες περιοχές της Άπω Ανατολής που πέρασαν σε ιαπωνική κατοχή

Από τους 40.000 Ινδούς αιχμαλώτους οι 30.000 δέχτηκαν να καταταγούν σε αυτό το στρατό μαριονέτα των Ιαπώνων.

Όμως, 10.000 Ινδοί αρνήθηκαν και εισέπραξαν το μένος των Ιαπώνων.

Ζωντανοί στόχοι

Εκτός από τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση που είχαν όλοι οι άλλοι αιχμάλωτοι, οι Ιάπωνες επεφύλαξαν για τους Ινδούς μία ειδική τιμωρία.

Κατά διαστήματα έπαιρναν ομάδες Ινδών αιχμαλώτων και τους οδηγούσαν σε πεδίο βολής κοντά στο στρατόπεδό τους. Εκεί αφού τους έδεναν τα μάτια, τους έβαζαν να καθίσουν στο έδαφος.

Οι Ινδοί ήταν βέβαιοι ότι θα εκτελούνταν. Όμως, αυτό που οι Ιάπωνες έκαναν ήταν χειρότερο ακόμη και από εκτέλεση. Τους χρησιμοποιούσαν ως ζωντανούς στόχους σκοποβολής για τους νεοσύλλεκτους στρατιώτες τους.

Αυτό σήμαινε ότι μόνο κάποιοι από τους Ινδούς σκοτώνονταν επί τόπου, καθώς οι περισσότεροι νεοσύλλεκτοι δεν γνώριζαν καλό σημάδι. Όσοι κρατούμενοι είχαν την ατυχία να τραυματιστούν δεν τύχαιναν καμίας ιατρικής βοήθειας. Αν ήταν σοβαρά, ο Ιάπωνας στρατιώτης που είχε πυροβολήσει ήταν υποχρεωμένος να αποτελειώσει τον τραυματία με τη ξιφολόγχη.

Οι ελαφριά τραυματίες οδηγούνταν πίσω στις εργασίες τους μαζί με τους υπόλοιπους, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Εκεί μετά από μερικές μέρες ερχόταν και πάλι η σειρά τους να γίνουν ζωντανοί στόχοι για να εξασκηθούν στη σκοποβολή οι Ιάπωνες στρατιώτες.

Οι φωτογραφίες

Η μεταχείριση των Ινδών στρατιωτικών που αιχμαλωτίστηκαν από τους Ιάπωνες, έγινε γνωστή στους Συμμάχους από κάποιες φωτογραφίες που είχε βγάλει ένας Ιάπωνας στρατιώτης και βρέθηκαν πάνω στη σορό του μετά από κάποια μάχη.

Επίσης, επιβεβαιώθηκε μεταπολεμικά από ανακρίσεις που έγιναν σε Ιάπωνες και τους λιγοστούς Ινδούς αιχμαλώτους που επιβίωσαν από την ιαπωνική αιχμαλωσία.

Και κανιβαλισμός…

Μία άλλη απίστευτη ιστορία για 14 Ινδούς αιχμαλώτους, που οι Ιάπωνες σκότωσαν και έφαγαν στη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεών τους στη Νέα Γουϊνέα, έγινε γνωστή λίγο πριν το τέλος του πολέμου.

Οι Αυστραλοί διέσωσαν ένα Ινδό αιχμάλωτο των Ιαπώνων, τον Τζεμαντάρ Αμπντούλ Λατίφ. Αυτός τους ενημέρωσε ότι οι Ιάπωνες που είχαν αποκλειστεί στη Νέα Γουϊνέα και δεν είχαν καθόλου προμήθειες έτρωγαν τους ντόπιους, αλλά και Ινδούς αιχμαλώτους που είχαν μεταφέρει για να κάνουν εργασίες.

Γνώριζε ότι τουλάχιστον 14 συμπατριώτες του είχαν χάσει τη ζωή τους με αυτό τον τρόπο.

Με βάση τη μαρτυρία του Λατίφ και άλλα στοιχεία που οι Σύμμαχοι συνέλεξαν μετά τον πόλεμο, Ιάπωνες αξιωματικοί που επιβιώσαν δικάστηκαν από συμμαχικό έκτακτο στρατοδικείο με την κατηγορία του κανιβαλισμού.

Οι περισσότεροι καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δι’ απαγχονισμού. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν ο υπολοχαγός Χισάτα Τομιγιάσου, που θεωρήθηκε υπεύθυνος για τον κανιβαλισμό των Ινδών αιχμαλώτων και ο υποστράτηγος Γιόσιο Ταχιμπάνα που ήταν ο ανώτερος αξιωματικός που κατηγορήθηκε για το περιστατικό του κανιβαλισμού.

Αυτό, που παρατήρησαν όλοι, είναι ότι οι αξιωματικοί που έκαναν τα φριχτά εγκλήματα, στο «όνομα του αυτοκράτορα», δεν είχαν το θάρρος στο τέλος να ακολουθήσουν το παράδειγμα πολλών χιλιάδων συμπολεμιστών τους, που επέλεξαν να πεθάνουν, παρά να πέσουν στα χέρια των εχθρών τους.