Γιατί οι γυναίκες στο Ιράν θεωρούνται το μισό ενός άντρα. Σπάνιες φωτογραφίες μετά από άδεια των συζύγων τους. Πως μπόρεσαν να μπουν σε γήπεδο μετά από 40 χρόνια

Είκοσι τρεις αιώνες μετά το πέρασμα του Μεγάλου Αλέξανδρου, το Ιράν, η γεωγραφική καρδιά της περσικής αυτοκρατορίας εξακολουθεί να διατηρεί ζωντανή την παράδοση ενός πανάρχαιου πολιτισμού.

Το Ιράν κρύβει εξαιρετικές ομορφιές και πλούτο. Διαθέτει μια βαθιά, πηγαία κουλτούρα φιλοξενίας που πηγάζει αυτονόητα, διακριτικά και χωρίς καμιά έπαρση. Πέρα από τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί, η πραγματική εικόνα του Ιράν και των κατοίκων του θα κάνει και τον πιο δύσπιστο να αναθεωρήσει. Γιατί πίσω από το πέπλο της ισλαμικής επανάστασης, των τσαντόρ και της θρησκευτικής ηθικής, κρύβονται άνθρωποι αφοπλιστικά ευγενικοί και αυθεντικοί, που θα χαρούν πραγματικά να τιμήσουν κάθε επισκέπτη με την φιλοξενία τους.

Η ελληνίδα περιηγήτρια και φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου ταξίδεψε στο Ιράν και όπως περιέγραψε στη Μηχανή του Χρόνου μαγεύτηκε από τους ανθρώπους του. “Δείχνουν έναν έναν πρωτόγνωρο σεβασμό, ξέρουν να επιβραβεύουν κάθε ενδιαφέρον που θα δείξεις για τον τόπο τους”.

Σίγουρα, υπάρχουν οι εξαιρέσεις, ωστόσο η ίδια ένιωσε φιλικά, γνωρίζοντας  ζεστούς και φιλόξενους ανθρώπους που ταλαιπωρούνται ιδιαίτερα με τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τη Δύση. Πίσω όμως από την στρατιωτικο-πολιτική ένταση που επικρατεί ανάμεσα σε Ιράν και ΗΠΑ κρύβεται ένας ιδιαίτερος πολιτισμός.

Η Δήμητρα Στασινοπούλου μέσα από το φωτογραφικό της project επιχείρησε να γνωρίσει αυτούς του ανθρώπους και να μας εξοικειώσει με τη ζωή  και τις συνήθειες τους. Ωστόσο η προσπάθεια της να τους φωτογραφίσει δεν ήταν εύκολη. Περιέγραψε μάλιστα ότι το να φωτογραφίζεις ανθρώπους εκεί είναι πολύ επικίνδυνο. Ειδικά για τις γυναίκες, η διαδικασία περιπλέκεται ακόμη περισσότερο καθώς έπρεπε να ζητήσει την άδεια του συζύγου.

Η γυναίκα στο Ιράν

Σύμφωνα με τον Ιρανικό νόμο, οι γυναίκες δεν είναι ίσες με τους άνδρες. Μια γυναίκα μάλιστα, θεωρείται το μισό ενός άντρα, όση αξία δηλαδή έχει και η μαρτυρία της στο δικαστήριο. Η αδύναμη θέση των γυναικών στο Ιράν επισημαίνεται στην έκθεση του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ το 2017, που κατέγραψε  το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στα δύο φύλα σε όλον τον κόσμο. Σε αυτήν κατέταξε το Ιράν στην 140η θέση σε σύνολο 144 χωρών συνολικά.

Ο γάμος των γυναικών είναι νόμιμος από την ηλικία των 13, όμως δεν έχουν δικαίωμα να παίρνουν διαζύγιο, να έχουν την επιμέλεια των παιδιών, να εργάζονται και να ταξιδεύουν χωρίς την συνοδεία ενός άντρα. Μπορούν να πάρουν διαζύγιο μόνο στην περίπτωση που ο σύζυγος τους  ή ο πατέρας τους συμφωνούν. Οι γυναίκες αν και έχουν δικαίωμα ψήφου και μπορούν να μπουν στο Ιρανικό Κοινοβούλιο, δεν έχουν όμως δικαίωμα να θέσουν υποψηφιότητα για την προεδρία της χώρας.

Όσον αφορά στην παρουσία τους σε δημόσιους χώρους, απαγορεύεται να κυκλοφορούν όπου υπάρχουν πολλοί άνδρες, ενώ στο μετρό υπάρχουν 3 διαφορετικές γραμμές, μια για τους άνδρες, μια για τις γυναίκες και μια άλλη για τις οικογένειες. Τον Οκτώβριο του 2019 οι Ιρανές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν για πρώτη φορά ποδοσφαιρικό αγώνα μετά από 40 χρόνια. Αμέσως μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, οι αρχές του Ιράν απαγόρευσαν στις γυναίκες να εισέρχονται στα στάδια για να τις προστατευθούν από την άξεστη συμπεριφορά των ανδρών.

Στο στάδιο κάθισαν σε ξεχωριστή εξέδρα, μακριά από τους άνδρες, ενώ υπήρχε περιφρούρηση από γυναίκες αστυνομικούς. Η απόφαση να τους επιτραπεί να παρακολουθήσουν αγώνα ποδοσφαίρου ελήφθη μετά τον τραγικό θάνατο μιας οπαδού, της Σαχάρ Χονταϊγαρί, η οποία αυτοπυρπολήθηκε γιατί συνελήφθη στην προσπάθειά της να μπει σε γήπεδο.

Όπου και να βρεθούν οι Ιρανές  πρέπει να καλύπτουν τα μαλλιά, τα χέρια και το λαιμό τους. Αυτόν τον ενδυματολογικό κώδικα πρέπει να ακολουθήσουν και οι επισκέπτριες της χώρας: “Ήμουν κουκουλωμένη με 44 βαθμούς και φωτογράφιζα. Αυτό ήταν το πιο δύσκολο για μένα”, περιγράφει η Δήμητρα Στασινοπούλου.

Ακόμη και στην χώρο εργασίας δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες. Συγκεκριμένα σύμφωνα με στοιχεία του 2017 οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 19% του εργατικού δυναμικού, ενώ από το 1990 αυξήθηκαν μόνο κατά 7%.

Εκτός από τους ανθρώπους η φωτογράφος επικεντρώθηκε στους θησαυρούς του ιρανικού πολιτισμού. Ένας από αυτούς ήταν το Nasir al Molk, που είναι γνωστό ως Ροζ Τζαμί. Είναι ένα από τα λίγα τζαμιά στον κόσμο που έχουν βιτρό. Τα σχέδια στα παράθυρα μαγεύουν τους επισκέπτες, ενώ η πλούσια παλέτα χρωμάτων δίνει ζωή στο κτίριο από τα παράθυρα έως τα πλακάκια του. Κάθε πρωί όσοι βρίσκονται μέσα στο τζαμί αντικρίζουν μια εικόνα μαγική όταν δέσμες φωτός διέρχονται μέσα από τα πολύχρωμα βιτρό και φωτίζουν όλο το χώρο.

Το Ροζ Τζαμί βρίσκεται στην πόλη Σιράζ, στην οποία η πλειοψηφία των 1.700.665 κατοίκων είναι μουσουλμάνοι. Η πόλη μάλιστα φιλοξένησε και μια ισχυρή κοινότητα Εβραίων, οι οποίοι ωστόσο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μετανάστευσαν στην Αμερική και το Ισραήλ.

Σιράζ, η πόλη των ποιητών, των κήπων, των αηδονιών και του κρασιού

Στην πόλη τα κτίρια επιβάλλονται στον επισκέπτη. Ένα από αυτά είναι και το εντυπωσιακό Βακίλ Τζαμί που βρίσκεται στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο με το παζάρι Βακίλ.

Βακίλ σημαίνει αντιβασιλέας και ήταν ο τίτλος που χρησιμοποιούσε ο Karim Khan, του μονάρχη της Περσίας που τη διοίκησε για 28 χρόνια. Η πόλη Σιράζ ήταν η έδρα του βασιλείου του και αυτό το τζαμί ήταν ένα από τα κτίρια που την κοσμούσε. Το τζαμί χτίστηκε ανάμεσα στο 1751 και το 1773, ενώ ανακαινίστηκε το 19ο αιώνα. Σήμερα οι επισκέπτες του στον εξωτερικό χώρο συναντούν μια τεράστια αυλή και μια μεγάλη πισίνα στο κέντρο της.

“Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε πολύ μεγάλη τέχνη ότι σχετίζεται με την Ευρώπη, αλλά και η Ασία και ιδιαίτερα χώρες όπως το Ιράν και βέβαια οι Ινδίες έχουν πολύ μεγάλη τέχνη”, εξηγεί η Δήμητρα Στασινοπούλου. Ο χώρος στον οποίο προσεύχονται τη νύχτα είναι εντυπωσιακός και τεράστιος. Η έκταση του φτάνει περίπου τα 2.700 τετραγωνικά μέτρα και περιέχει 48 μονολιθικούς πυλώνες.

Η αγορά ήταν μέρος του σχεδίου του Karim Khan, ο οποίος επιθυμούσε να την καταστήσει ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο. Είναι μάλιστα με τέτοιο τρόπο σχεδιασμένη ώστε να εξασφαλίζει ότι το εσωτερικό παραμένει δροσερό το καλοκαίρι και ζεστό το χειμώνα.

Oι μυρωδιές από τα μπαχαρικά του παζαριού κατάφερναν να σπάσουν τη μύτη κάθε επισκέπτη, που γι’ αυτό θέλει να τα δοκιμάσει όλα. Μέσα στις στοές απλώνονταν τα περίφημα περσικά χαλιά.

Ακόμη και αν κάποιος δεν είχε πειστεί για το πόσο φροντισμένα και περίτεχνα ήταν, βλέποντας τους τεχνίτες να τα πλέκουν άλλαζε γνώμη.

Για όσους  λοιπόν αψηφούν τις προκαταλήψεις και την αρνητική εικόνα της χώρας στη διεθνή κοινότητα το Ιράν κρύβει εξαιρετικές ομορφιές και πλούτο.

Τις φωτογραφίες μας τις παραχώρησε η ταξιδιωτική φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου. Μπορείτε να απολαύσετε τα ταξίδια της εδώ.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Εδώ ζουν οι πιο χαρούμενοι άνθρωποι στον κόσμο. Αντικατέστησαν το ΑΕΠ με την Ακαθάριστη Εγχώρια Ευτυχία! Ελληνίδα φωτογράφος αναζήτησε το μυστικό τους