Γιατί οι γκέισες δεν είναι ιερόδουλες. Ο ρόλος των ΗΠΑ στην παρανόηση και η διαφορά από τις εταίρες.

Από το 2021, η Ιαπωνία έρχεται αντιμέτωπη με το πρόβλημα του υπερτουρισμού, καθώς μόνο τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024 ταξίδεψαν στη χώρα 11,6 εκατομμύρια τουρίστες. Μεγάλο μέρος τους επισκέπτονται τη συνοικία Γκιόν του Κιότο, όπου ζουν οι γκέισες. 

Ο ενθουσιασμός να δουν από κοντά τις γυναίκες με το βαμμένο λευκό πρόσωπο, τα περιποιημένα μαύρα μαλλιά και το παραδοσιακό πολύχρωμο κιμονό τους οδηγεί να παραβιάζουν την εθιμοτυπία και τους κανόνες της περιοχής.

Αφού οι κάτοικοι της Γκιόν υπέβαλαν καταγγελίες για τους «απείθαρχους τουρίστες», η τοπική κυβέρνηση αναγκάστηκε να θεσπίσει τουριστική απαγόρευση που τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του έτους. «Το Κιότο δεν είναι θεματικό πάρκο», είπε το τοπικό συμβούλιο . Τα πρόστιμα για παραβίαση φτάνουν έως και τα 60 ευρώ.

Γκέισες και μάικο (μαθητευόμενες γκέισες) έχουν καταγγείλει ότι πολλοί τουρίστες τις φωτογραφίζουν παρά τη συγκατάθεσής τους, παρόλο που παντού στο Κιότο υπάρχουν πινακίδες που αναφέρουν ξεκάθαρα τους κανόνες και τα πρόστιμα για τις παραβάσεις.

Οι γκέισες έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω της πανδημίας του covid-19. Το 2021, στο Κιότο υπήρχαν 161 και 68 μάικο. Κατά τη δεκαετία του 1920, υπήρχαν πάνω από 80.000 γκέισες. Μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα, ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε λίγες μόνο χιλιάδες και σχεδόν όλες περιορίζονταν στο Τόκιο και το Κιότο.

Τι είναι οι γκέισες και τι οι οϊράν

Γκέισα αποκαλείται η μορφωμένη γυναίκα, η οποία έχει ακολουθήσει ειδικές σπουδές, ξέρει την «τελετουργία του τσαγιού», χορεύει ιαπωνικούς παραδοσιακούς χορούς ή παίζει το μουσικό όργανο σαμισέν. Επομένως, συνδέεται στενά με το χώρο του πολιτισμού και της τέχνης.

Το να γίνει κάποια κοπέλα γκέισα είναι μια αυστηρή διαδικασία που διαρκεί σχεδόν μια δεκαετία. Περιλαμβάνει μια δοκιμαστική περίοδο και εκπαίδευση, προτού μια νεαρή γίνει μάικο. Έπειτα, με επιπλέον μαθητεία γίνεται γκέισα.

Η λέξη γκέισα, ή αλλιώς γκέικο, προέρχεται από το 芸 (gei), που σημαίνει τέχνη, και το 者 (sha), που σημαίνει άτομο.

Ψυχαγωγούσαν τους πελάτες τους, απαγγέλλοντας ποιήματα, παίζοντας μουσική ή κάνοντας συζήτηση και απαγορευόταν να συνευρεθούν ερωτικά μαζί τους.

Όταν μια γκέισα παντρεύεται, αποσύρεται από το επάγγελμα. Εάν δεν παντρευτεί, συνήθως συνταξιοδοτείται ως ιδιοκτήτρια εστιατορίου, δασκάλα μουσικής ή χορού ή εκπαιδεύτρια μάικο.

Λανθασμένα λοιπόν θεωρούνται ιερόδουλες, πεποίθηση η οποία προέκυψε από τη σεξουαλοποίησή τους από τον δυτικό κόσμο. Αυτό φαίνεται έντονα στο μυθιστόρημα «Απομνημονεύματα μιας γκέισας» του Άρθουρ Γκόλντινγκ.

Το 1929, η 9χρονη Sakamoto Chiyo και η αδερφή της πωλούνται από τον πατέρα τους για να εργαστούν στις περιοχές διασκέδασης του Κιότο. Η Chiyo οδηγείται στην πανσιόν στο Γκιον όπου εκπαιδεύεται να γίνει γκέισα, αλλά η αδερφή της μεταφέρεται σε έναν οίκο ανοχής.

Οι ιερόδουλες, αντίστοιχες με τις εταίρες στην αρχαία Ελλάδα, ονομάζονταν οϊράν. Ντύνονταν περίτεχνα, είχαν έντονο μακιγιάζ, φορούσαν κοσμήματα και πανάκριβα ρούχα. Αντίθετα, οι γκέισες φορούσαν πιο απλά ενδύματα.

Επιπλέον, μπορούσε να καταλάβει κανείς αν μια γυναίκα ήταν οϊράν από τη ζώνη όμπι, την οποία έδεναν μπροστά στο κιμονό τους, σε αντίθεση με τις γκέισες που την έδεναν πίσω. Κατά την περίοδο Έντο (1603-1868), η πορνεία στην Ιαπωνία ήταν νόμιμη και οι οϊράν έπαιρναν άδεια από την κυβέρνηση.

Οι γκέισες πιστεύεται ότι εμφανίστηκαν τον 17ο αιώνα, για να παρέχουν διασκέδαση που να ξεχωρίζει από αυτή που προσέφεραν οι εταίρες και οι πόρνες.

Η αμερικανική κατοχή και οι γκίισες

Την περίοδο που η Ιαπωνία ήταν υπό αμερικανική κατοχή (1945-1952), πολλές πόρνες προβάλλονταν ως γκέισες στους αμερικανούς στρατιώτες. Λόγω λανθασμένης προφοράς, έγιναν γνωστές ως γκίισα. Αποτέλεσμα ήταν να μεταφερθεί στη Δύση η εικόνα της γκέισας ως πόρνης.

Οι γκίισες ήταν ιερόδουλες που σχεδόν αποκλειστικά εξυπηρετούσαν τους αμερικανούς στρατιώτες. Οι κοπέλες μιμούνταν τις γκέισες στην εξωτερική τους εμφάνιση. Οι Αμερικανοί, χωρίς να ενδιαφέροντια για την την ιαπωνική κουλτούρα, θεώρησαν ότι οι γκέισες είναι πόρνες.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikipedia