Γιατί ο Βενιζέλος απέρριψε τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους στον Πόντο μετά τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο. Απέφυγε να διεκδικήσει την Κύπρο και πρόβαλε αξιώσεις για την Β. Ήπειρο και τη Θράκη

Από το βιβλίο «Πολιτική και διπλωματία της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης 1821-1923», εκδόσεις Πεδίο.

Όταν έληξε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης στο Παρίσι, νικητές και ηττημένοι διαπραγματεύτηκαν κορυφαία ζητήματα, όπως η επαναχάραξη συνόρων, η διάλυση κρατών και η δημιουργία νέων, η πληρωμή πολεμικών αποζημιώσεων, η ηθική καταδίκη και ο αφοπλισμός των ηττημένων.

Από τη μία πλευρά ήταν οι νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και από την άλλη οι ηττημένες Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία και Αυστρο-Ουγγαρία) και οι σύμμαχοί τους (Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία).

Η Ελλάδα με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο, διατύπωσε τις εδαφικές της διεκδικήσεις.

Τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς

Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρέθετε αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για τους αλύτρωτους ελληνικούς πληθυσμούς, επιχειρώντας να αποδείξει την αριθμητική υπεροχή του ελληνικού στοιχείου στις περιοχές που αποτελούσαν αντικείμενο διεκδίκησης από την πλευρά της Ελλάδας.

Οι ελληνικές αξιώσεις, οι οποίες παρουσιάστηκαν και προφορικά από τον Βενιζέλο ενώπιον του Συμβουλίου των Τεσσάρων περιλάμβαναν

τη Βόρεια Ήπειρο,

ολόκληρη τη Θράκη (Δυτική από τη Βουλγαρία και Ανατολική από την Οθωμανική Αυτοκρατορία) έως τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης,

το σύνολο των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας (από την Πανόρμο στη Θάλασσα του Μαρμαρά έως νότια της Μάκρης),

τα Δωδεκάνησα (που από την άνοιξη του 1912 τελούσαν υπό καθεστώς ιταλικής κατοχής),

καθώς και την επικύρωση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου

με την προσθήκη της Ίμβρου και της Τενέδου.

Ο Πόντος

Αντίθετα, αναγνωρίζοντας τις αντικειμενικές δυσχέρειες που προέκυπταν λόγω της γεωγραφικής απομόνωσής του από τις υπόλοιπες περιοχές με πυκνό ελληνικό πληθυσμό, ο Βενιζέλος απέφευγε να διατυπώσει διεκδικήσεις για τον Πόντο. Η Ελλάδα, ακόμα και αν εξασφάλιζε τη συγκατάθεση των Μεγάλων Δυνάμεων, δεν ήταν σε θέση να παρέμβει στρατιωτικά στην περιοχή προκειμένου να επιβάλει με τη δύναμη των όπλων, εάν αυτό απαιτούνταν, τη θέλησή της.

Ταυτόχρονα, δεδομένου ότι σοβαρές αμφιβολίες εκφράζονταν για τη δυνατότητα των Ποντίων να αντιμετωπίσουν μόνοι τους ενδεχόμενες τουρκικές πιέσεις, ο Βενιζέλος απέρριψε και τη λύση της ίδρυσης ανεξάρτητου ποντιακού κράτους.

Εισηγήθηκε, ωστόσο, την ενσωμάτωση του Πόντου (αλλά και του βιλαετίου των Αδάνων, όπου κατοικούσαν περίπου 70.000 Έλληνες) στη νεοσυσταθείσα Αρμενική Δημοκρατία, στο πλαίσιο της οποίας εικαζόταν ότι οι Έλληνες θα απολάμβαναν πλήρους ισονομίας και ισοπολιτείας, διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση της παρουσίας τους και την ευημερία τους στις πατρογονικές τους εστίες.

Έχοντας ως προτεραιότητα να μη διαταράξει τις εγκάρδιες σχέσεις με τη Μεγάλη Βρετανία, στην ένθερμη υποστήριξη της οποίας υπολόγιζε προκειμένου να προωθήσει τα υπόλοιπα ελληνικά αιτήματα, ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν έθεσε ούτε θέμα απόδοσης της Κύπρου στην Ελλάδα. Εκτιμώντας ότι στη δεδομένη συγκυρία καμία άλλη χώρα δεν θα μπορούσε να εγείρει αξιώσεις για την Κύπρο, δεδομένου ότι ο πληθυσμός της ήταν κατά συντριπτική πλειοψηφία ελληνικός, ο Βενιζέλος προτίμησε να δώσει μεγαλύτερο βάρος σε άλλες εδαφικές διεκδικήσεις.

Όπως, εξάλλου, δήλωσε ενώπιον του Συμβουλίου των Τεσσάρων, ο ίδιος ήταν πεπεισμένος ότι κάποια στιγμή στο μέλλον η βρετανική κυβέρνηση θα προσέφερε οικειοθελώς την Κύπρο στην Ελλάδα, όπως είχε πράξει περισσότερο από μισό αιώνα νωρίτερα στην περίπτωση των Επτανήσων…

Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Αντώνη Κλάψη,

«Πολιτική και διπλωματία της ελληνικής εθνικής ολοκλήρωσης 1821-1923»

Ο συγγραφέας Αντώνης Κλάψης, είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής και Διπλωματικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου. Είναι Επιστημονικός Συντονιστής του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Το έργο του περιλαμβάνει βιβλία και άρθρα για θέματα νεότερης και σύγχρονης ιστορίας, πολιτικής και διπλωματίας.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η ιστορία των Ποντίων, η δημιουργία της αυτοκρατορίας στην Τραπεζούντα, οι εξισλαμισμοί και οι τρομεροί διωγμοί. Η εντυπωσιακή διαδρομή του ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο