Γιατί ο Σουλεϊμάν έσφαξε όλους τους αιχμαλώτους πριν υποχωρήσει από τη Βιέννη; Πώς 20 χιλιάδες Αυστριακοί σταμάτησαν 320 χιλιάδες Οθωμανούς και έδωσαν τέλος στην προέλαση των Τούρκων στην Ευρώπη

Η αποτυχημένη πολιορκία της Βιέννης από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1529 σηματοδότησε την αρχή μιας μακράς περιόδου παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σταμάτησε επίσης την προέκταση του Ισλάμ στην κεντρική και δυτική Ευρώπη και εξασφάλισε την υπεροχή του χριστιανισμού έναντι της μουσουλμανικής θρησκείας στη Γηραιά Ήπειρο.

Το 1520 ο Σουλεϊμάν Β΄είχε γίνει ο δέκατος σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία εκτεινόταν από τα σύνορα της Περσίας μέχρι τη Δυτική Αφρική και περιελάμβανε ένα μεγάλο μέρος των Βαλκανίων. Ο Σουλεϊμάν είχε κληρονομήσει τον μεγαλύτερο και καλύτερα εκπαιδευμένο στρατό στον κόσμο, που αποτελούνταν από ισχυρά σώματα πεζικού, ιππικού, μηχανικού και πυροβολικού. Πυρήνας του στρατού του ήταν οι τρομεροί γενίτσαροι, δηλαδή χριστιανόπουλα που ανατράφηκαν ως μουσουλμάνοι στρατιώτες.

Ο Σουλεϊμάν διέθετε επίσης ένα ισχυρό ναυτικό το οποίο είχε χρησιμοποιήσει το 1522 για να πολιορκήσει και να κατακτήσει το φρούριο της Ρόδου. Ήταν η πρώτη του κατάκτηση και η συμφωνία του με τους πολιορκημένους, στους οποίους προσέφερε ένα ασφαλές πέρασμα διαφυγής, ήταν ένα μήνυμα προς τον υπόλοιπο κόσμο ότι τηρούσε τις συμφωνίες ειρήνης. Όμως, στις περιπτώσεις που οι αμυνόμενοι δεν δέχονταν να παραδοθούν ήταν αδυσώπητος. Ισοπέδωσε πόλεις, έσφαξε τους άνδρες και πούλησε τις γυναίκες και τα παιδιά στα σκλαβοπάζαρα.

Το 1528 ο Σουλεϊμάν είχε εξουδετερώσει την Ουγγαρία και τοποθέτησε έναν δικό του άνθρωπο στον θρόνο της. Ο κατακερματισμός της Ουγγαρίας στην αυγή του 16ου αιώνα, μιας άλλοτε μεγάλης και πανίσχυρης δύναμης, ήταν καθοριστικός παράγοντας γιατί πλέον αυτό που χώριζε την Τουρκία από τη Δυτική Ευρώπη ήταν η Αυστρία.

Ο Σουλεϊμάν εκμεταλλεύτηκε τις εσωτερικές τους έριδες και έκανε μια μυστική συμμαχία με τον βασιλιά Φραγκίσκο τον Α΄ της Γαλλίας. Ο Πάπας Κλήμης Ζ΄της Ρώμης, δεν συμμάχησε φανερά με τους μουσουλμάνους, αλλά απέσυρε τη θρησκευτική και πολιτική στήριξη στους Αυστριακούς.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άνοιξη του 1529 ο βασιλιάς Κάρολος και οι Αυστριακοί να βρεθούν μόνοι, αντιμέτωποι με τους οθωμανούς εισβολείς.

Στις 10 Απριλίου ο Σουλεϊμάν και ο στρατός του που ξεπερνούσε τους 120.000 άνδρες και άλλους 200.000 προσωπικό υποστήριξης, αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό τη Βιέννη. Στο πέρασμά του, ο τεράστιος αυτός στρατός κατέλαβε αρκετές πόλεις και άρπαξε από την ύπαιθρο προμήθειες και σκλάβους.

Σε όλο αυτό το διάστημα, οι Βιεννέζοι, υπό τη στρατιωτική ηγεσία των χαρισματικών Νίκλας φον Σαλμ Φερσχέιντ και Βίλεμ φον Ρόγκεντορφ, προετοιμάζονταν για τη επικείμενη μάχη. Η αποστολή τους έμοιαζε αδύνατη. Τα τείχη της πόλης, με πάχος που δεν ξεπερνούσε τα έξι πόδια, είχαν σχεδιαστεί για να αποκρούσουν τους εισβολείς της μεσαιωνικής περιόδου και όχι τα εξελιγμένα πυροβόλα των Τούρκων. Η αυστριακή φρουρά αριθμούσε μόλις 20.000 στρατιώτες και διέθετε 72 κανόνια. Οι μόνες ενισχύσεις που έφτασαν στην πόλη ήταν ένα απόσπασμα 700 πεζικάριών με μουσκέτα από την Ισπανία.

Παρά τα μειονεκτήματα, η Βιέννη είχε αρκετούς φυσικούς παράγοντες που ενίσχυαν την άμυνά της. Ο Δούναβης απέκλειε οποιαδήποτε πρόσβαση από τα βόρεια και ο παραπόταμος Βίνερ κάλυπτε την ανατολική της πλευρά. Έμενε να καλυφθεί η νότια και δυτική πλευρά της πόλης και οι στρατηγοί εκμεταλλεύτηκαν πλήρως τις εβδομάδες πριν από την άφιξη των Τούρκων.

Ισοπέδωσαν τα κτίσματα έξω από τα νότια και τα δυτικά τείχη για να ανοίξουν το πεδίο βολής στα κανόνια και τα μουσκέτα τους. Έσκαψαν χαρακώματα και τοποθέτησαν εμπόδια στις οδούς προσέγγισης. Έφεραν προμήθειες για μακρά πολιορκία εντός των τειχών και έδιωξαν από τις πόλεις πόλεις τα γυναικόπεδα για να μειώσουν την ανάγκη για τροφή και προμήθειες, αλλά και για να αποτρέψουν τις συνέπειες στους αμάχους σε περίπτωση που κέρδιζαν οι Τούρκοι.

Ένας άλλος παράγοντας που βοήθησε τη Βιέννη ήταν η υγρασία το καλοκαίρι του 1529. Οι συνεχείς βροχές καθυστέρησαν τους Οθωμανούς και δυσκόλεψαν τη μεταφορά του πυροβολικού. Ο στρατός έφτασε τον Σεπτέμβριο μπροστά στα τείχη της αυστριακής πρωτεύουσας. Ο χειμώνας πλησίαζε και οι υπερασπιστές ήταν πλέον προετοιμασμένοι.

Κατά την άφιξή του, ο Σουλεϊμάν ζήτησε την παράδοση της πόλης. Όταν οι Αυστριακοί αρνήθηκαν, εξαπέλυσε μία ομοβροντία πυροβολικού ενάντια στα τείχη με 300 κανόνια και διέταξε τους σκαπανείς τουνα σκάψουν κάτω από τα τείχη και να τα παγιδέψουν με  εκρηκτικά. Οι Αυστριακοί βγήκαν από τα τείχη και επιτέθηκαν στους μηχανικούς και τους πυροβολητές, σκάβοντας αντι-χαρακώματα. Τις επόμενες τρεις εβδομάδες το πυροβολικό και τα ορύγματα των εισβολέων προσέβαλλαν αρκετές φορές τα τείχη, αλλά οι Βιεννέζοι  συμπλήρωναν γρήγορα τα κενά και απέτρεπαν την είσοδο στην πόλη.

Στις 12 Οκτωβρίου οι χειμωνιάτικοι άνεμοι σάρωναν την πόλη. Ο Σουλεϊμάν διέταξε γενική επίθεση με μπροστάρηδες τους γενίτσαρους. Άνοιξαν δύο υπόγεια ορύγματα κοντά στη νότια πύλη της πόλης και προωθήθηκαν, αλλά οι ένθερμοι υπερασπιστές κάλυψαν το κενό προκαλώντας απώλειες 1.200 ανδρών στους Οθωμανούς. Μετά από δύο ημέρες ο Σουλεϊμάν επιτέθηκε και πάλι, αλλά ούτε αυτή τη φορά κατάφερε να σπάσει την άμυνα των Αυστριακών.

Η σφαγή των αιχμαλώτων 

Για πρώτη φορά ο Σουλεϊμάν είχε αποτύχει και η σημαντικότερη αιτία αυτής της αποτυχίας ήταν η χαρακτηριστική καθυστέρηση της πορείας του στρατού του, που έφτασε στη Βιέννη στις αρχές του φθινοπώρου. Δεκάδες κορμιά των ανίκητων μέχρι τότε γενίτσαρων κείτονταν νεκρά έξω από τα τείχη. Ο τουρκικός στρατός δεν είχε καμία επιλογή εκτός από το να κάψει το τεράστιο στρατόπεδό του και να αποσυρθεί. Όμως, προτού αποχωρήσει έσφαξε τους χιλιάδες αιχμαλώτους που είχε πάρει στον δρόμο προς τη Βιέννη. Η διαταγή ήταν σαφής. Για να επιταχυνθεί η επιστροφή ο στρατός του Σουλεϊμάν έπρεπε να απαλλαγεί από “περιττά” βάρη: πολεμοφόδια και γυναικόπαιδα. Στον μακρύ δρόμο της επιστροφής, πολλοί Τούρκοι σκοτώθηκαν από τις επιδρομές που χτύπησαν τα πλευρά της τεράστιας φάλαγγας.

Η αποτυχία στη Βιέννη δεν επηρέασε σημαντικά τότε την ισχύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σταμάτησε όμως τη μουσουλμανική επέκταση στην Ευρώπη. Ο Σουλεϊμάν και ο στρατός του πέτυχαν μεγάλες νίκες μετά τη Βιέννη, αλλά στην ανατολή, εναντίον των Περσών και όχι στη δύση εναντίον Ευρωπαίων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία επιβίωσε για αιώνες, αλλά το όριο της δεν πέρασε ποτέ τα τείχη της Βιέννης.

Επιπλέον, μετά τη μάχη της Βιέννης, οι χώρες της δύσης έπαψαν να θεωρούν ανίκητους τους Τούρκους και τους γενίτσαρους. Από τη στιγμή που οι Αυστριακοί είχαν κρατήσει μακριά τον κίνδυνο εξ ανατολών και εξασφάλισαν τη συνέχεια του πολιτισμού και του χριστιανισμού της περιοχής, οι ευρωπαϊκές χώρες επέστρεψαν απερίσπαστες στους δικούς τους πολέμους, πίσω από τις γραμμές των Καθολικών και των Προτεσταντών.

Αν η Βιέννη είχε πέσει, ο Σουλεϊμάν θα εισέβαλε την επόμενη άνοιξη στις  γερμανικές επαρχίες και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η αυτοκρατορία του να έφτανε μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα και να έσπαγε η συμμαχία του με τη Γαλλία. Οι Τούρκοι επέστρεψαν στη Βιέννη το 1683, αλλά αναχαιτίστηκαν και πάλι, αυτή τη φορά με την καταλυτική συνδρομή 20.000 Πολωνών ιππέων στους Αυστριακούς.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Flickr

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Σουλεϊμάν. Ήταν μεγαλοπρεπής στις μάχες ή στις δεξιώσεις; Υπήρξε ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης;