Γιατί ο Αϊνστάιν έδωσε διάλεξη σε αφροαμερικανούς φοιτητές στις ΗΠΑ, των φυλετικών διακρίσεων. Ήταν η μία και μοναδική φορά, που δέχθηκε να μιλήσει σε πανεπιστήμιο εκτός της έδρας του

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Τον Ιανουάριο του 1933 όταν οι ναζί πήραν την εξουσία στη Γερμανία ξεκίνησαν τις διώξεις εναντίον των συμπατριωτών τους που ήταν εβραϊκής καταγωγής. Ο πιο διάσημος απ’ αυτούς ήταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ο οποίος εκείνη την εποχή έτυχε να βρίσκεται εκτός Γερμανίας σε ταξίδι στις ΗΠΑ.

Ενώ έλειπε, οι ναζί κατάσχεσαν το σπίτι του στο Βερολίνο και το μετέτρεψαν σε κέντρο της Χιτλερικής Νεολαίας. Επιπλέον, ανάμεσα στα βιβλία που οι ναζί έκαιγαν σε δημόσιες τελετές σε όλη τη Γερμανία ήταν και του Αϊνστάιν. Τον Απρίλιο του 1933 με νόμο της ναζιστικής κυβέρνησης, απαγορεύθηκε στους Εβραίους να κατέχουν θέσεις διδακτικού προσωπικού στα γερμανικά πανεπιστήμια. Ήταν ξεκάθαρο ότι ο Αϊνστάιν δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στη Γερμανία.

Έτσι ήταν πια ένας πολιτικός πρόσφυγας που θα έπρεπε να μετεγκατασταθεί σε μία άλλη χώρα και να συνεχίσει το επιστημονικό και διδακτικό του έργο. Καθώς ήταν ο σημαντικότερος επιστήμονας της εποχής του, υπήρξε έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών και αμερικανικών πανεπιστημίων. Τα κορυφαία ιδρύματα τον ήθελαν στο ακαδημαϊκό τους προσωπικό. Αρχικά όταν ο Αϊνστάιν επέστρεψε στην Ευρώπη από την Αμερική εγκαταστάθηκε στο Βέλγιο και στη συνέχεια στην Αγγλία. Όμως τελικά τον Οκτώβριο του 1933 ταξίδεψε και πάλι στις ΗΠΑ αφού αποδέχτηκε την πρόσκληση να διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Princeton. Ο Αϊνστάιν δίδαξε εκεί μέχρι και το θάνατό του το 1955.

Διαβάστε ακόμα: Γιατί ο Αϊνστάιν αρνήθηκε να γίνει πρόεδρος στο νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ. Η συγκίνηση για την πρόταση και η δήλωση για «έλλειψη προσόντων»

Στη διάρκεια των δύο δεκαετιών που ο Αϊνστάιν ζούσε στις ΗΠΑ δέχθηκε εκατοντάδες προσκλήσεις από πανεπιστήμια απ’ όλο τον κόσμο για να δώσει επιστημονικές διαλέξεις και να παραλάβει τιμητικές διακρίσεις που του είχαν απονείμει. Ο Αϊνστάιν αρνήθηκε όλες τις προσκλήσεις δηλώνοντας ότι έδινε διαλέξεις μόνο στο δικό του πανεπιστήμιο. Το αποτέλεσμα ήταν να  μην παραλάβει καμία από τις εκατοντάδες τιμητικές διακρίσεις που του είχαν απονείμει.

Όμως, το Μάιο του 1946, ο Αϊνστάιν έκανε μία εξαίρεση και έδωσε τη μοναδική επιστημονική διάλεξή του σε πανεπιστήμιο εκτός του Princeton και παρέλαβε τιμητικό δίπλωμα από τον πρύτανή του. Επρόκειτο για ένα μικρό πανεπιστήμιο, το Lincoln στην Pennsylvania. Οι περισσότεροι λευκοί Αμερικανοί δεν γνώριζαν καν την ύπαρξή του ιδρύματος καθώς ήταν αποκλειστικά για αφροαμερικανούς. Στην Αμερική ίσχυαν οι φυλετικές διακρίσεις και υπήρχε διαχωρισμός μεταξύ λευκών και μαύρων ακόμη και στην εκπαίδευση. Τα πανεπιστήμια που προορίζονταν για αφροαμερικανούς θεωρούνταν κατώτερα και το ακαδημαϊκό κατεστημένο της εποχής τα περιφρονούσε.

Όμως ο Αϊνστάιν καταδίκαζε δημόσια τον ρατσισμό στις ΗΠΑ αφού και ο ίδιος υπήρξε θύμα του στη Γερμανία. Δεν έμεινε όμως μόνο στα λόγια και η διάλεξή του στο Lincoln University καθώς και η παραλαβή τιμητικού διπλώματος από τον πρύτανη, έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα κατά των φυλετικών διακρίσεων. Ίσως γι’ αυτό το λόγο την επόμενη μέρα η είδηση της επίσκεψης του Αϊνστάιν στο Lincoln δεν δημοσιεύθηκε σχεδόν σε καμία από τις μεγάλες αμερικανικές εφημερίδες παρ’ όλο που οι δραστηριότητες του διασημότερου επιστήμονα στον κόσμο καλύπτονταν τακτικά από τα ΜΜΕ.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Lincoln, ο Αϊνστάιν έφαγε με το εργατικό προσωπικό του πανεπιστημίου στην κουζίνα τους, κάτι αδιανόητο για πολλούς λευκούς Αμερικανούς. Μάλιστα, μίλησε και με τα παιδιά των εργατών που τα είχαν φέρει στο πανεπιστήμιο προκειμένου να δουν από κοντά τον Αϊνστάιν. Φυσικά όλοι ήταν αφροαμερικανοί. Για τον Αϊνστάιν όμως, ήταν απλά πολίτες, της χώρας που τον υποδέχθηκε μετά τη ρατσιστική επίθεση που δέχθηκε στη γενέτειρά του.

αρχική εικόνα: efhu.org

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η τραγική μοίρα των παιδιών του Αϊνστάιν. Σχιζοφρένεια, εγκατάλειψη και μια μυστηριώδης εξαφάνιση. Τα συνάντησε τελευταία φορά 22 χρόνια πριν πεθάνει!