Γιατί η βρετανική βασιλική οικογένεια άλλαξε το επίθετό της και δεν έδωσε καταφύγιο στον τσάρο Νικόλαο

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

To 1917 ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε μπει στον τρίτο χρόνο με εκατομμύρια νεκρούς και από τις δύο πλευρές. Στη Βρετανία το μίσος για κάθε τι γερμανικό είχε φθάσει στο αποκορύφωμά του. Στο πλαίσιο αυτό οι Βρετανοί άρχισαν να δυσφορούν ακόμη και με το γερμανικό επίθετο των μελών της βασιλικής τους οικογένειας.

Βρετανική βασιλική οικογένεια

Η βρετανική βασιλική δυναστεία ξεκίνησε το 1714 όταν έγινε βασιλιάς του Ηνωμένου Βασιλείου ο Γεώργιος Α’ . Αυτός ήταν Γερμανός και βασιλιάς του Ανόβερου. Πιο πολύ ενδιαφερόταν για το γερμανικό του κρατίδιο παρά για τη Βρετανία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έμαθε ποτέ αγγλικά!

Έτσι το επίθετο της βρετανικής βασιλικής οικογένειας για περισσότερο από ένα αιώνα ήταν «του Ανόβερου». Όταν το 1840 η βασίλισσα Βικτόρια παντρεύτηκε τον ξάδερφό της, πρίγκιπα Αλβέρτο του Σαξ-Κόμπουργκ και της Γκόθα, πήρε το δικό του επώνυμο. Το 1917 ο τότε βασιλιάς της Βρετανίας, Γεώργιος Ε΄ , και η οικογένειά του, είχαν το γερμανικό επίθετο «Σαξ-Κόμπουργκ-Γκόθα».

Γεώργιος Ε΄

Ήταν η τρίτη χρονιά του Α΄  Παγκοσμίου Πολέμου και εκατομμύρια στρατιώτες είχαν χάσει τη ζωή τους. Στη Βρετανία υπήρχε μίσος για κάθε τι γερμανικό. Στο πλαίσιο αυτό οι Βρετανοί άρχισαν να δυσφορούν ακόμη και με το γερμανικό επίθετο των μελών της βασιλικής τους οικογένειας.

Δείτε εδώ:

Η τρελή ιστορία του “Made in”. Το επινόησαν οι Άγγλοι για να πολεμήσουν τα γερμανικά προϊόντα. Το απρόσμενο αποτέλεσμα

Ο Γεώργιος δεν θεωρούνταν ιδιαίτερα ευφυής ή χαρισματικός. Όμως, ήταν αρκετά έξυπνος ώστε να αφουγκράζεται τη βρετανική κοινή γνώμη. Κατάλαβε ότι οι υπήκοοί του είχαν αρχίσει να δυσφορούν για το γερμανικό του επώνυμο.

Μία μέρα διάβασε ένα άρθρο σε εφημερίδα που τον χαρακτήριζε ως “ξένο” και κάποιον που “δεν μπορούσε να εμπνεύσει το έθνος στις δύσκολες στιγμές του πολέμου“. Ο βασιλιάς δεν παρεξηγήθηκε με το δεύτερο. Είχε αυτογνωσία και συχνά έλεγε στους φίλους του ότι ο χαρακτήρας του δεν είχε κάτι το ξεχωριστό. Μάλιστα εύρισκε τον εαυτό του «βαρετό».

Όμως, δεν του άρεσε που το άρθρο τον αποκάλεσε «ξένο».

Τότε ο βασιλιάς πήρε την απόφαση να αλλάξει το επώνυμό του και να πάρει ένα αγγλικό. Δεν θα περίμενε το ζήτημα να έπαιρνε μεγαλύτερες διαστάσεις και να έβαζε σε κίνδυνο ακόμη και το θρόνο του. Έτσι ξεκίνησε η αναζήτηση ενός επωνύμου που θα είχε σχέση με τη βασιλική οικογένεια και θα τη συνέδεε με τη Βρετανία.

“Βασιλικό επώνυμο”

Οι σύμβουλοι του Γεωργίου πρότειναν να υιοθετήσει το όνομα κάποιας από τις παλαιές αγγλικές δυναστείες, όπως «Πλανταγενέτ», «Τύδορ», ή «Στιούαρτ». Ο Γεώργιος απέρριψε αυτές τις προτάσεις αφού η δυναστεία του δεν ήταν φυσική συνέχεια μιας προηγούμενης. Επίσης, απέρριψε την πρόταση ενός αυλικού να πάρει το επώνυμο «της Αγγλίας», καθώς στο Ηνωμένο Βασίλειo τότε συμπεριλαμβάνονταν η Σκοτία, η Ουαλία και ολόκληρη η Ιρλανδία.

Τελικά επικράτησε η άποψη του προσωπικού γραμματέα του Γεωργίου Ε΄ , Λόρδου Στάμφορνταμ, για το «Ουίνδσορ». Ήταν η περιοχή όπου βρισκόταν ένα από τα κάστρα που χρησιμοποιούσε η βασιλική οικογένεια ως κατοικία.

Ο Στάμφορνταμ επισήμανε στο βασιλιά ότι ένας από τους βασιλείς της Αγγλίας στο Μεσαίωνα είχε ήδη χρησιμοποιήσει το όνομα της περιοχής ως επίθετο αφού ήταν γνωστός ως «Εδουάρδος του Ουίνδσορ». Ο Γεώργιος συμφώνησε να πάρει η βασιλική οικογένεια το επίθετο «Ουίνδσορ». Μετά από δύο αιώνες που ήταν στο βρετανικό θρόνο απέκτησε επιτέλους αγγλικό επίθετο! 

Μάλιστα ο Γεώργιος επέβαλλε και σε όλους τους συγγενείς του που είχαν γερμανικά επίθετα και τίτλους ευγενείας να τα αντικαταστήσουν από αγγλικά. Έτσι προέκυψε το όνομα της οικογένειας των Μαουντμπάτεν από το γερμανικό Μπάττενμπεργκ. Τα ξαδέλφια του Γεωργίου απλά έδωσαν αγγλική μορφή στο επίθετό τους και είναι η οικογένεια που αργότερα μεγάλωσε τον γιο του έλληνα πρίγκιπα Ανδρέα, τον Φίλιππο.

Η ενέργεια του Γεωργίου Ε΄  ικανοποίησε τη βρετανική κοινή γνώμη.

Τσαρική οικογένεια

Την ίδια χρονιά ο Γεώργιος Ε΄  απέδειξε και με ένα άλλο τρόπο ότι αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να διατηρήσει η οικογένειά του το βρετανικό θρόνο. Όταν στις αρχές του 1917 καταλύθηκε η τσαρική εξουσία στη Ρωσία, ο Γεώργιος άσκησε βέτο στην κυβέρνησή του, που ήθελε να δώσει άδεια στον Νικόλαο Β΄  και την οικογένειά του να καταφύγουν στη Βρετανία.

Ο Γεώργιος δεν ήρε τις αντιρρήσεις του ακόμη και όταν ξέσπασε η Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο λόγος ήταν ότι για τη βρετανική κοινή γνώμη η απολυταρχία του Νικολάου ήταν πηγή της δυστυχίας των Ρώσων.

Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι υπήρξε πολύτιμος σύμμαχός τους στον Α΄  Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί Βρετανοί χαιρέτησαν την ανατροπή του. Έτσι ο Γεώργιος δεν ήθελε να φανεί ότι ευνοούσε ένα αυταρχικό μονάρχη, όπως ο Νικόλαος, παρά το γεγονός ότι ήταν συγγενείς και φίλοι. Λίγους μήνες αργότερα οι μπολσεβίκοι δολοφόνησαν τον Νικόλαο και την οικογένειά του. Η βρετανική μοναρχία επιβίωσε μετά το τέλος του Α΄  Παγκοσμίου Πολέμου, όταν, σημαντικοί βασιλικοί οίκοι εξαφανίστηκαν στη Ρωσία, την Αυστροουγγαρία, τη Γερμανία και την Τουρκία, όπου υπήρχε και η παλαιότερη δυναστεία των Οθωμανών.