Με ποιο τρόπο έβαφαν τα μαλλιά τους οι Βυζαντινοί και για ποιο λόγο θεωρούσαν το ξυρισμένο σαγόνι πρόστυχο

Από την έκδοση «Η άγνωστη πλευρά του Βυζαντίου. Ιστορικά παράδοξα», εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Πάντα εν σοφίας εποίσησας 

Η ομορφιά των ανθρώπων γοήτευε τους Βυζαντινούς. Τον 7ο αιώνα οι στρατιώτες ήθελαν να αναγορεύσουν αυτοκράτορα έναν Αρμένιο, έναν Μιζίζο, επειδή ήταν πολύ όμορφος. Την ανόητη αυτοκράτειρα Ζωή, την έσωζε η ομορφιά της, που ήταν εντυπωσιακή, ακόμα και στην ηλικία των 60 χρόνων. Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν επίσης και τη φύση. Τους μάγευαν οι ωραία κήποι, τα πάρκα, τα λουλούδια, τα ωραία τοπία. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μοναστήρια τους χτίζονταν σε τοποθεσίες που δέσποζαν πάνω στις ωραιότερες θέσεις που μπορούσαν να βρεθούν.

Περί εμφανίσεως… ουδείς λόγος

Όσο περνούσαν οι αιώνες, τα ρούχα των Βυζαντινών γίνονταν όλο και πιο περίτεχνα. Άντρες και γυναίκες φορούσαν στο κεφάλι περίεργα καλύμματα, μυτερά καπέλα που είχαν γύρο από γούνα ή ψηλά φουσκωτά σαρίκια. Από τον 7ο αιώνα και μετά οι άντρες συνήθιζαν να αφήνουν γένια. Το ξυρισμένο σαγόνι το θεωρούσαν συνήθεια δυτική και πρόστυχη. Τα καλλυντικά ήταν της μόδας, κυρίως στην εποχή των Παλαιολόγων. Ακόμα και γυναίκες νέες και όμορφες σκέπαζαν το πρόσωπο τους με βαφές, σε ποσότητες υπερβολικές.

Περί τριχών ο λόγος

Οι Βυζαντινοί ακολούθησαν τη  ρωμαϊκή συνήθεια να κουρεύουν τα μαλλιά τους και να ξυρίζουν τα γένια τους. Ο Κωνσταντίνος Δ’ ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας που άφησε γεννειάδα, πράγμα που έγινε μόδα, οδήγησε όμως σε ακρότητες. Πολλοί άντρες έκαναν τα μακριά μαλλιά τους πλεξούδες που έφταναν ως τη μέση τους, προκαλώντας τις διαμαρτυρίες της εκκλησίας.

Ο Κωνσταντίνος επέβαλε σε όλους τους άντρες να ξυρίζονται, ενώ ο Θεόφιλος, που ήταν φαλακρός , έδωσε εντολή να ξυρίζουν οι στρατιώτες το κεφάλι τους. Όμως μετά τον θάνατο του το μέτρο αυτό έπαψε να ισχύει, γιατί σύμφωνα με την παράδοση το ξύρισμα της κεφαλής επιβαλλόταν ως τιμωρία στους καταδίκους που είχαν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα.

Τι να σε κάνω γαλανή να γίνεις μαυρομάτα

Στις γυναίκες του Βυζαντίου ήταν ευρέως διαδεδομένη η συνήθεια να φορούν πρόσθετους (τεχνητούς) πλοκάμους, με προτίμηση στους ξανθούς. Τα μαλλιά τους τα συγκρατούσαν και τα διακοσμούσαν με διάφορα μέσα (χτένια, περόνες, καρφίτσες, φακιόλια). Αλλά και η βαφή των μαλλιών ήταν σε ευρύτατη χρήση στο Βυζάντιο όχι μόνο για τις γυναίκες αλλά και για τους άντρες που ήθελαν να κρύψουν τα χρόνια τους.

Υπήρχαν μάλιστα και ειδικοί επί του θέματος, οι λεγόμενοι “τριχοβάπται”, που χρησιμοποιούσαν στη δουλειά τους διάφορες συνταγές, όπως αυγά και κόρακα. Σημειωτέον ότι όσοι έβαφαν μαύρα τα μαλλιά τους ήταν πολύ λιγότεροι από αυτούς που τα ξάνθιζαν, γιατί το ξανθό μαλλί θεωρούνταν δείγμα ωραιότητας. Ωστόσο, ακόμα και οι ξανθές γυναίκες ήταν της μόδας να βάφουν τα φρύδια τους μαύρα αλλά και τις βλεφαρίδες. Και όσες είχαν παχιά φρύδια τα λέπταιναν, για να γίνονται γαϊτανοφρύδες.

ΠΗΓΗ: «Η άγνωστη πλευρά του Βυζαντίου. Ιστορικά παράδοξα», Ιωάννης Γρυντάκης, Γεώργιος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης. Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ποιο ήταν το fast food των Βυζαντινών και τι έπιναν για να ξεδιψάσουν; Ποιο ήταν το πιτεράτο ψωμί και πως υπολόγιζαν τις μερίδες στις ταβέρνες. Οι αρχές τιμωρούσαν τους παραβάτες με κούρεμα και μαστίγωμα