Γιατί η πριγκίπισσα της Ελλάδας Σοφία και ο Χουάν Κάρλος παντρεύτηκαν δύο φορές μέσα σε λίγες ώρες. Οι αντιδράσεις για την προίκα και οι φόβοι της Αγγλίας

Το 1962 οι βασιλικοί γάμοι ήταν γεγονότα παγκόσμιας εμβέλειας. Η Βασιλευομένη Δημοκρατία της Αθήνας, ετοιμαζόταν για μια λαμπρή στιγμή.

Στις 14 Μαΐου η Πριγκίπισσα Σοφία, θα παντρευόταν τον διάδοχο του Ισπανικού θρόνου, Χουάν Κάρλος.

Η Πριγκίπισσα Σοφία, κόρη του Βασιλιά Παύλου και της Φρειδερίκης, γεννήθηκε στο Παλαιό Ψυχικό στις 2 Νοεμβρίου 1938. Η οικογένειά της αποτελείτο από δύο απογόνους της Βασίλισσας Βικτωρίας, γεγονός που της έδινε την αίγλη ως μιας από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές βασιλικές οικογένειες.

Η Σοφία ήταν το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας, αλλά φυσικά ως κορίτσι δεν μπορούσε να γίνει βασίλισσα. Πρώτος στη διαδοχή του θρόνου του Παύλου ήταν ο μικρότερος αδελφός της Κωνσταντίνος.

Τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε στην Αίγυπτο και τη Νότιο Αφρική όπου είχε καταφύγει η βασιλική οικογένεια μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 και το 1947 ο πατέρας της Παύλος έγινε ο Βασιλιάς των Ελλήνων, όταν πέθανε ο αδελφός του βασιλιάς Γεώργιος Β, που δεν είχε παιδιά. Η Σοφία σπούδασε στο αμερικανικό κολέγιο της Ελλάδας και στη Γερμανία Βρεφοκομία, Μουσική και Αρχαιολογία.

Οι ρίζες της οικογένειάς της, πού ήταν μέλη  του Οίκου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ, την καθιστούσαν μια από τις πιο πολύφερνες «γαλαζοαίματες» νύφες.

Οι αρραβώνες σε Λοζάνη και Αθήνα

Σοφία και Χουάν Κάρλος επισημοποίησαν τη σχέση τους με τον ανεπίσημο, αρραβώνα τους στις 12 Σεπτεμβρίου 1961 στη Λοζάνη.

Οι επίσημοι αρραβώνες της Πριγκίπισσας της Ελλάδας και του Πρίγκιπα των Αστουρίων, Χούαν Κάρλος έγιναν στις 14 Δεκεμβρίου στην Αθήνα. Η τελετή ορίστηκε να γίνει ανήμερα των γενεθλίων του Βασιλιά Παύλου που γινόταν 60 ετών. Οι 35 Πρίγκιπες που κλήθηκαν από όλη την Ευρώπη, σύμπασα η Ελληνική Κυβέρνηση και οι άλλοι λαμπεροί επίσημοι που παρακολούθησαν την ανταλλαγή των δαχτυλιδιών προμήνυαν την χλιδή που επρόκειτο να ζήσει η Αθήνα.

Η προίκα και το πολιτικό παρασκήνιο

Η Βασίλισσα Φρειδερίκη, γνωστή για τον απαιτητικό χαρακτήρα της, και την άοκνη παρεμβατικότητά της στα πολιτικά της χώρας πίεζε αφόρητα την Κυβέρνηση Καραμανλή για την προικοδότηση της κόρης της από τα λεφτά του κρατικού προϋπολογισμού. Ο Καραμανλής προσπαθούσε να κερδίσει χρόνο και να λύσει το θέμα χωρίς να ξεσηκώσει αντιδράσεις στη Βουλή και στο λαϊκό συναίσθημα.

Η Φρειδερίκη συνέχιζε τις φορτικές παρεμβάσεις της. Ήθελε εξασφαλισμένη την κόρη της για να ασχοληθεί με την οργάνωση ενός από τα μεγαλύτερα κοσμικά γεγονότα στην ιστορία της Ελλάδας.

Έτσι στις 19 Φεβρουαρίου 1962, ο Υπουργός Οικονομικών Σπύρος Θεοτόκης κατέθεσε στη Βουλή το πολυπόθητο νομοσχέδιο. Στην εισηγητική του ομιλία ο Θετόκης έκανε αναφορά «σε μακροχρόνιο και αδιάλειπτον έθιμον. Η συμβολή του ελληνικού λαού εις την αποκατάστασιν της βασιλόπαιδος Σοφίας, πρωτίστως προβάλλεται ως ηθική και έμπρακτος συμμετοχή αυτού εις το ευτυχές γεγονός των γάμων».

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η Σοφία θα έπαιρνε ως προίκα 9 εκατομμύρια δραχμές, 300.000 δολάρια εποχής, τα οποία δεν θα υπόκειτο σε καμία φορολογία και θα μπορούσαν να μετατραπούν σε συνάλλαγμα. Το ποσό ήταν μεγάλο για τον ελληνικό προυπολογισμο.

Οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες αλλά δεν άλλαξαν τίποτα στον ψηφισμένο νόμο. Η Ένωση Κέντρου δήλωσε ότι ένα συμβολικό δώρο ήταν αρκετό, η ΕΔΑ εξέφρασε την πλήρη αντίθεσή της στο θεσμό της προίκας και το Κόμμα των Προοδευτικών δήλωσε μεν κατά του θεσμού αλλά ότι η κατάργησή του δεν έπρεπε να αρχίσει από την Πριγκίπισσα Σοφία. Η πρόταση του Ωνάση να προικίσει την Σοφία, απορρίφθηκε από την κυβέρνηση.

Οι φοιτητές και οι εκπαιδευτικοί της εποχής πάντως έδωσαν το δικό τους αγωνιστικό παρών και με το σύνθημα «Προίκα στην παιδεία και όχι στη Σοφία» διεκδικούσαν στους δρόμους της Αθήνας αυξήσεις των δαπανών για την παιδεία.

Το θέμα της προικοδότησης της Σοφίας απασχόλησε ακόμη και τις μυστικές υπηρεσίες των ξένων πρεσβειών στην Αθήνα που παρακολουθούσαν το αντιμοναρχικό κλίμα.

Στο εμπιστευτικό έγγραφο CE/941/4 της βρετανικής πρεσβείας προς το Φόρεϊν Όφις τονίζεται: “Καθώς ο βασιλικός γάμος είναι άμεσος, το ποσόν της προίκας που θα δοθεί από το δημόσιο ταμείο έχει γίνει ο στόχος του αντιμοναρχικού αισθήματος στην Ελλάδα, που βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια”.

Οι δύο γάμοι της Σοφίας και του Χουάν Κάρλος

Η Φρειδερίκη ως μητέρα αφού έλυσε το οικονομικό πρόβλημα της κόρης της, είχε τώρα να αντιμετωπίσει ακόμη ένα πρόβλημα. Η Σοφία ήταν Χριστιανή Ορθόδοξη ενώ ο Χουάν Κάρλος ήταν καθολικός. Οι καθολικοί απεσταλμένοι έφερναν πολλές αντιρρήσεις στην τέλεση του πριγκιπικού γάμου.

Τη λύση έδωσε από το Βατικανό ο Πάπας μετά από συνάντηση που είχε με τον Έλληνα απεσταλμένο των ανακτόρων δικηγόρο, Πεσματζόγλου.

Εφόσον  οι γονείς των μελλόνυμφων ήθελαν ο γάμος να τελεστεί στη Μητρόπολη Αθηνών και ο γαμπρός ήταν καθολικός μία λύση υπήρχε που φυσικά ακολουθήθηκε και ανακούφισε το παλάτι στην Αθήνα.

Σοφία και Χουάν Κάρλος θα έκαναν πρώτα έναν γάμο με το καθολικό τυπικό στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Διονυσίου των καθολικών και ακολούθως θα γινόταν και ο γάμος με το ορθόδοξο τυπικό στη Μητρόπολη Αθηνών. Το καθολικό γάμο τέλεσε ο Επίσκοπος Μπρίντεζι και τον ορθόδοξο ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Χρυσόστομος Β’.

Η Σοφία μετά τον γάμο της ασπάστηκε τον ρωμαιοκαθολικισμό και συγχρόνως παραιτήθηκε έναντι όλων των δικαιωμάτων της στον ελληνικό θρόνο.

                                                     Η συγκίνηση της Φρειδερίκης και η χλιδή του γάμου

«Ήταν μια μέρα ηλιόλουστη και η Σοφία ήταν όμορφη. Το νυφικό της ήταν ένα δαντελλένιο όνειρο. Τη μακρυά ουρά κρατούσαν 6 παράνυμφοι, μεταξύ των οποίων η αδελφή της Ειρήνη, η αδελφή του Χουανίτο, Ινφάντη Πιλάρ, η πριγκίπισσα Ειρήνη της Ολλανδίας, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Κεντ και η καλύτερη φίλη των παιδιών μου, η πριγκίπισσα Τατιάνα Ράτζβιλ. Έξη νέοι κρατούσαν τα στέφανα επάνω από τα κεφάλια του νεαρού ζεύγους. Ο σύζυγός μου στεκόταν πίσω από τη Σοφία και τον Χουανίτο και, σε μια ορισμένη στιγμή της τελετής, πήρε τα δύο στέφανα και τα διασταύρωσε τρεις φορές επάνω από τα κεφάλια τους. Το θέαμα ήταν συγκινητικό. Από τους εξώστες έπεφταν επάνω στο ζεύγος και στο εκκλησίασμα ροδοπέταλα, που μέσα στο λαμπρό φως, έμοιαζαν σαν χιονονιφάδες…». Αυτά έγραψε στις αναμνήσεις της από εκείνη τη μέρα η Φρειδερίκη.

Ρεπορτάζ του τύπου ανέφεραν τη λέξη “χαλάλι” για την προίκα και τα έξοδα που πλήρωνε ο λαός για τον λαμπρό γάμο. «Σε τούτο τον τόπο η οικογένεια διατήρησε τη θέση της και διαφύλαξε τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά της. Η θυγατέρα σε κάθε σπίτι είναι το αδύνατο μέλος και είναι η κύρια φροντίδα γονέων και αδελφών  η αποκατάσταση των κοριτσιών. Στοιχίζουν πολλά σήμερα οι κόρες αλλά κανείς δε διαμαρτύρεται. Όλοι με ένα στόμα λένε: Χαλάλι τους».

Η άμαξα που μετέφερε την Πριγκίπισσα Σοφία με τον πατέρα της, Βασιλιά Παύλο, μέσα από τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνα προς τη Μητρόπολη περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο στα δημοσιεύματα των εφημερίδων:

«Η γαλάζια και χρυσή άμαξα, που τη σέρνουν έξι λευκά άλογα έχει μακρά ιστορία και πολυκύμαντη ιστορία. Κατασκευάστηκε στη Γαλλία στα μέσα του περασμένου αιώνα για τις ανάγκες του βασιλικού οίκου των Βουρβώνων. Αγοράστηκε από τον βασιλικό οίκο της Ελλάδος και πρωτοχρησιμοποιήθηκε στους γάμους της του Βασιλέως Κωνσταντίνου και της Βασιλίσσης Σοφίας το 1889. Την ίδια άμαξα χρησιμοποίησαν και ο Βασιλεύς Παύλος με τη Φρειδερίκη.

Οι Γερμανοί όταν κατέλαβαν την Αθήνα προσπάθησαν να αρπάξουν την άμαξα όμως προσωπικό των ανακτόρων πρόλαβε και τη μετέφερε και την έκρυψε κάπου στο Παγκράτι. Η άμαξα υπέστη καταστροφές όταν ένας όλμος στον εμφύλιο χτύπησε την οροφή του κτιρίου που φυλασσόταν όμως τεχνίτες ανέλαβαν την αποκατάστασίν της και τώρα χρησιμοποιείται στο ευχάριστον γεγονός».

Στην Αθήνα «συνωστίζοταν» για την τελετή και τη λαμπρή δεξίωση 32 εν ενεργεία Βασιλείς και πρίγκιπες, 109 εστεμμένοι και έκπτωτοι από όλη την Ευρώπη, η Κυβέρνηση, το διπλωματικό σώμα και πολλοί ακόμη λαμπεροί καλεσμένοι.

Σε όλη την πορεία της άμαξας προς τη Μητρόπολη πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί επευφημώντας.

Η Βασίλισσα Σοφία και το μοναδικό της προνόμιο

Μέχρι την παραίτηση του Χουάν Κάρλος Α΄ είχε τον τίτλο της Καθολικής Συζύγου Καθολικού Μονάρχη, έχοντας έτσι το προνόμιο να εμφανίζεται ενώπιον του Πάπα ντυμένη στα λευκά και όχι στα μαύρα όπως ορίζει η εθιμοτυπία του Βατικανού.

Ο γάμος ήταν λαμπρός αλλά το αν δεν υπηρξε ευτυχισμένος καθώς ο Χουάν Κάρλος είχε άπειρες σχέσεις.

Η Σοφία, από τις 19 Ιουνίου 2014, κατέχει το αξίωμα της Βασιλομήτορος της Ισπανίας, αφού στον θρόνο ανέβηκε ο γιος της Φίλιππος ΣΤ΄ της Ισπανίας.

Πηγή φωτογραφιών: www.greekroyalfamily.gr / Ιστορικό Λεύκωμα 1962 – “Καθημερινή /wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η Γκρέις Κέλι παντρεύεται τον Πρίγκιπα του Μονακό μετά από αμέτρητες αποτυχημένες σχέσεις. Το δώρο του Ωνάση ήταν μια θαλαμηγός!