Γιατί η Κοινωνία των Εθνών δεν εφάρμοσε ποτέ ένοπλες κυρώσεις; Η αρνητική κριτική που δέχτηκε και τα μέτρα που εξασφάλισε

Μία αρνητική κριτική που ασκείται στην Κοινωνία των Εθνών για τον τρόπο λειτουργίας της, αφορά το γεγονός ότι το Καταστατικό της Κοινωνίας δεν κατάφερε να παρέχει στο πλαίσιο των κανόνων του, την άδεια για στρατιωτικές κυρώσεις που θα επιβάλλονταν εναντίον ενός επιτιθέμενου κράτους από τα μέλη της Κοινωνίας. 

Το αποτέλεσμα αυτού ήταν ότι η όλη οργάνωση απέτυχε να υλοποιήσει το αντικείμενο της, την αποφυγή του πολέμου. Ωστόσο αυτή η κριτική είναι εντελώς αβάσιμη.

Είναι αλήθεια ότι το Άρθρο 16 του Καταστατικού έδινε μεγάλη έμφαση σε εκείνες τις κυρώσεις που υπολείπονταν μιας ένοπλης μεσολάβησης. Ο Ουίλσον δεν ήταν ο μόνος που πίστευε ότι αυτές οι μικρότερες κυρώσεις θα επαρκούσαν. Για το λόγο αυτό η Παράγραφος 1 του Άρθρου 16 έδινε έμφαση στις διπλωματικές κυρώσεις και στην “παρεμπόδιση όλων των οικονομικών, εμπορικών και προσωπικών σχέσεων μεταξύ του κράτους που θα αθετούσε το καταστατικό και των υπόλοιπων κρατών”.

Αυτές οι εκφράσεις διεθνούς καταδίκης θεωρούταν ότι θα ήταν αρκετές για να επαναφέρουν το κράτος- παραβάτη στον ίσιο δρόμο. Σε αντίθετη περίπτωση, ωστόσο η Παράγραφος 2 του ίδιου Άρθρου 16 συνέχιζε: “Θα είναι το καθήκον του Συμβουλίου, σε ανάλογη περίπτωση, να προτείνει στις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις την αποτελεσματική στρατιωτική, ναυτική ή εναέρια δύναμη συνεισφορά των μελών της Ομοσπονδίας στις ένοπλες δυνάμεις που θα χρησιμοποιηθούν για να προστατεύσουν  τα συμβόλαια της Ομοσπονδίας”.

Επομένως, πως ήταν δυνατόν η Κοινωνία των Εθνών να σταματά κάθε φορά μπροστά στη χρήση ενόπλων μέσων; Προφανώς θεωρούταν πως τα οικονομικά μέτρα θα ήταν αρκετά, παρόλο που τα όσα συνέβησαν στην περίπτωση της ιταλικής επίθεσης εναντίον της Αβυσσηνίας θα έπρεπε να ήταν αρκετά για να διαλύσουν αυτήν την πλάνη, όμως οφειλόταν και στην απροθυμία των κρατών- μελών να χρησιμοποιήσουν στρατιωτικά μέσα ακόμη και εναντίον των απροκάλυπτα επιτιθέμενων. Ακόμη και το πιο ενθουσιώδες από τα μέλη σταματούσε μπροστά στη χρήση των ενόπλων δυνάμεων της Κοινωνίας των Εθνών, κατά διαταγήν του Συμβουλίου. Όπως και να έχουν τα πράγματα, η χρήση ενόπλων δυνάμεων θα επέφερε τον πόλεμο τον οποίον έτρεμαν όλοι και τον οποίον η Κοινωνία των Εθνών σκόπευε να εμποδίσει μετά τον “πόλεμο των πολέμων”.

Η Κοινωνία των Εθνών υπήρξε από το 1920 έως το 1946 οπότε και αντικαταστάθηκε από τον ΟΗΕ. Κατά τη διάρκεια που η Κοινωνία των Εθνών ήταν εν ενεργεία, 31 κράτη ήταν μόνιμα μέλη και 63 κράτη ανήκαν κατά καιρούς σε αυτήν.

Πηγή: Ανατρέποντας την Ιστορία του Εντ Ραϋνερ και Ρον Στάπλεϋ, Εκδόσεις Ενάλιος

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η γενοκτονία στη Ρουάντα, όπου σφαγιάστηκαν και βιάστηκαν σχεδόν ένα εκατομμύριο πολίτες. Η κυνική αδράνεια του ΟΗΕ μπροστά στη γενοκτονία. Τελικά ο ΟΗΕ κατέληξε ότι οφείλει μια συγγνώμη!