Γιατί η Κίνα των μεγάλων εφευρέσεων και κατακτήσεων απομονώθηκε λίγο πριν γίνει παγκόσμια δύναμη; Δημιούργησε στόλο με γιγαντιαία πλοία και κυριάρχησε παντού, αλλά με εντολή των Μινγκ αποσύρθηκε από κάθε θαλάσσιο εμπόριο

ΠΗΓΗ: Τα μεγαλύτερα λάθη της ιστορίας και οι άνθρωποι που τα διέπραξαν, Lan Whitelaw, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Για περισσότερα από 1.000 χρόνια, μέχρι τις αρχές του 15^ου αιώνα, η Κίνα κυριαρχούσε στον κόσμο μέσω της τεχνολογίας, του πολιτισμού, της γεωργίας, τωn υποδομών και της κοινωνικής οργάνωσης. Στη συνέχεια ακολούθησε μια περίοδος επικών εξερευνητικών αποστολών και αυτοπροβολής.

Οι Κινέζοι ήταν στα πρόθυρα να γίνουν κυρίαρχη δύναμη όταν η άρχουσα δυναστεία των Μινγκ έκλεισε ξαφνικά και εσκεμμένα την πόρτα στον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν μια απόφαση που βύθισε την Κίνα σε αιώνες απομόνωσης, χωρίς εμπορικές πνευματικές επαφές, καθιστώντας την έναν ασήμαντο παίκτη στη διεθνή σκακιέρα.

Ο ευρωπαϊκός Μεσαίωνας, που διήρκεσε από την παρακμή περίπου της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι την ιταλική Αναγέννηση, έχει μείνει γνωστός και ως «Σκοτεινοί Χρόνοι», ένας χαρακτηρισμός που δείχνει ότι δεν συνέβαιναν και πολλά όσον αφορά τη λογοτεχνία, την αρχιτεκτονική, ή την πνευματική και επιστημονική πρόοδο.

Ο χαρακτηρισμός είναι άδικος- εκτός και αν συγκρίνουμε τα όσα συνέβαιναν στην Ευρώπη με τα γεγονότα που διαδραματιζόταν στην Κίνα.

Στη διάρκεια των 1.000 αυτών χρόνων η Κίνα έγινε ο πιο προηγμένος πολιτισμός του κόσμου, κυρίως λόγω των τεχνολογικών εφευρέσεων.

Οι διάσημες «τέσσερις μεγάλες εφευρέσεις»- το χαρτί, η τυπογραφία, η πυρίτιδα και η μαγνητική πυξίδα- χρησιμοποιούνταν ευρέως στην Κίνα πολύ πριν φτάσουν στη Δύση.

Εφευρέσεις

Το χαρτί εφευρέθηκε πρώτη φορά στην Κίνα αρχές του 2ου αιώνα, ενώ τον 8ο αιώνα αναπτύχθηκε η τυπογραφία, πρώτα με τη χρήση ξύλινων πλακών και αργότερα, τον 11ο αιώνα, με τη χρήση κινητών τυπογραφικών στοιχείων.

Η λογοτεχνία και η ικανότητα γραφής και ανάγνωσης- άνθησαν και μαζί τους τα λεξικά, οι ιστορικές καταγραφές τα δημόσια αρχεία ακόμα και οι εφημερίδες.

Τον 10ο αιώνα οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν ήδη την πυρίτιδα σε όπλα και χειροβομβίδες και αργότερα σε νάρκες, κανόνια και πυροτεχνήματα.

Μέχρι το 12ο αιώνα η χρήση της πυξίδας είχε εδραιωθεί στη ναυσιπλοΐα.

Αυτές οι τέσσερις εφευρέσεις είναι η κορυφή του παγόβουνου. Για παράδειγμα, ο χυτοσίδηρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Δύση τον 14ο αιώνα. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν ήδη το συγκεκριμένο υλικό με διάφορους τρόπους- στη γεωργία στα όπλα ακόμα και στην κατασκευή κτηρίων τα τελευταία 1.700 χρόνια.

Πορσελάνη, άβακας, μηχανικό ρολόι, αντλίες νερού, η λίστα των κινεζικών εφευρέσεων είναι ατελείωτη.

Οι επιστημονικές γνώσεις έφτασαν επίσης σε εντυπωσιακό επίπεδο σε τομείς όπως τα μαθηματικά, η αστρονομία, η βιολογία και η ιατρική.

Υπό την επίβλεψη διαδοχικών αυτοκρατόρων και με τη βοήθεια της καλά οργανωμένης κρατικής διοίκησης, η γεωργία της χώρας αναπτύχθηκε με χρήση μεθόδων που απείχαν έτη φωτός από τις ευρωπαϊκές μεθόδους της εποχής.

Καλοσυντηρημένοι δρόμοι συνέδεαν μεγάλα αστικά κέντρα, επιτρέποντας την εύκολη διακίνηση αγαθών, στρατευμάτων και κρατικών αξιωματούχων.

Το μεγάλο κανάλι της Κίνας, ένας βασικός μεταφορικός άξονας από το Πεκίνο μέχρι το Χανγκτσόου που ξεπερνά τα 1.600 χιλιόμετρα σε μήκος, ολοκληρώθηκε τον 7^ο αιώνα και εξακολουθεί να είναι το μεγαλύτερο κανάλι του κόσμου. Μια σειρά από αμυντικά τείχη, με συνολικό μήκος σχεδόν 6.5000 χιλιομέτρων, κατασκευάστηκαν για να προστατευτούν τα βόρεια σύνορα της Κίνας.

Μετά από μια περίοδο βαθύτατων κοινωνικών αναταραχών στα χρόνια της μογγολικής δυναστείας των Γιουάν, η τάξη και η σταθερότητα στο εσωτερικό της χώρας αποκαταστάθηκαν από τη δυναστεία των Μινγκ. Ο τρίτος αυτοκράτορας των Μινγκ Γιονγκλί έκανε το Πεκίνο πρωτεύουσα και κατασκεύασε εκεί την Απαγορευμένη Πόλη, που θα αποτελούσε την έδρα της κυβέρνησης και της αυτοκρατορικής οικογένειας.

Εξερευνητικές αποστολές με γιγαντιαία πλοία

Στηριζόμενος στη στρατιωτική υπεροχή, επέκτεινε την επιρροή της Κίνας στη Μογγολία και το Θιβέτ προς το βορρά και στην Κορέα και το Βιετνάμ προς το νότο. Ο αυτοκράτορας Γιονγκλί έβλεπε ακόμα πιο μακριά και το 1405 χρηματοδότησε την πρώτη από τις πιο εκπληκτικές ναυτικές εξερευνητικές αποστολές που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος σε κλίμακα και διάρκεια.

Η γενική διοίκηση των ταξιδιών αυτών ανατέθηκε στον ευνούχο Ζενγκ Χε, έναν έμπειρο ναυτικό και διοικητή του αυτοκρατορικού ναυτικού.

Λέγεται ότι ο στόλος που σάλπαρε το 1405 περιελάμβανε περισσότερα από 250 σκάφη, 60 εκ των οποίων ήταν γιγαντιαία «φορτηγά πλοία» με μήκος πάνω από 120 μέτρα, τέσσερα καταστρώματα και μέχρι και εννέα κατάρτια και είχαν δυνατότητα μεταφοράς 500 επιβατών το καθένα.

Τα υποστηρικτικά πλοία μετέφεραν στρατιώτες αλόγα, τρόφιμα, και προμήθειες καθώς και νερό. Όταν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος και την κλίμακα των στολών που είχαν εξερευνητές όπως ο Κολόμβος το 1492, ο Βάσκο ντα Γκάμα το 1498 ή ο Μαγγελάνος το 1521, συνειδητοποιεί πως οι συγκεκριμένες αποστολές ήταν επικής κλίμακας.

Ο σκοπός των ταξιδιών, συνολικά επτά την περίοδο 1405-1433, ήταν να δείξουν στον κόσμο τη δύναμη και τη μεγαλοπρέπεια της δυναστείας των Μινγκ, καθώς και να συγκεντρώσουν φόρους υποτέλειας από τους «βαρβάρους».

Ήταν ουσιαστικά μια διπλωματική άσκηση δημοσίων σχέσεων και μάλιστα επιτυχημένη.  Η θέα ενός τέτοιου στόλου όπου πήγαινε πρέπει να προκαλούσε τρόμο και θαυμασμό.

Αν και ο στόλος διέθετε τον δικό του στρατό, σπανίως γινόταν χρήση βίας. Ο Ζενγκ Χε και η πλωτή κοινότητα που επισκέφτηκαν τις ακτές περίπου 30 χωρών σε όλο τον Ινδικό ωκεανό, από την Ταϊλάνδη, την Ιάβα και την Ινδία μέχρι την Αραβική χερσόνησο και την Ανατολική Αφρική.

Αν και τα ταξίδια δεν είχαν τον χαρακτήρα εμπορικών αποστολών, οι επαφές και οι πληροφορίες που συνέλεξε ο Ζενγκ Χε και η ακολουθία του θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην Κίνα να κυριαρχήσει στην περιοχή οικονομικά και πολιτικά αλλά αυτό δεν ήταν γραφτό.

Μετά το τέλος του τελευταίου ταξιδιού του Ζενγκ Χε το 1435, οι ηγεμόνες της δυναστείας των Μινγκ απαγόρευσαν το θαλάσσιο εμπόριο εν μέρει, επειδή χρειάζονταν τα κρατικά κονδύλια για να βελτιώσουν τις οχυρώσεις στον βορρά και να αποκρούσουν την εισβολή των Μογγόλων, αλλά και εξαιτίας μιας θεμελιώδους μεταστροφής σε μια εσωστρεφή εθνική φιλοσοφία που θεωρούσε ότι η Κίνα ήταν τέλεια και δεν είχε ανάγκη να βλέπει πέρα από τα σύνορά της.

Ενώ ο ρυθμός των αλλαγών στην Ευρώπη επιταχύνθηκε, ιδιαίτερα με τη Βιομηχανική Επανάσταση , οι τεχνολογικές καινοτομίες στην Κίνα σταμάτησαν προοδευτικά και παρόλο που το εμπόριο συνεχίστηκε ως ένα βαθμό τα ανερχόμενα εμπορικά έθνη- η Πορτογαλία, η Ιαπωνία, η Ισπανία, η Ολλανδία, η Βρετανία και αργότερα οι Η.Π.Α.- ήταν αυτά που κυριάρχησαν τελικά στις ανατολικές θάλασσες, αλλά και στις ακτές της ίδιας της Κίνας.

ΠΗΓΗ: Τα μεγαλύτερα λάθη της ιστορίας και οι άνθρωποι που τα διέπραξαν, Lan Whitelaw, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μάο Τσε Τουνγκ. Ο ηγέτης της Κίνας που λατρεύτηκε σαν θεός. Έδιωξε τους αποικιοκράτες και οδήγησε 20 εκατομμύρια ανθρώπους στον θάνατο από την πείνα και τις εκτελέσεις