Γιατί οι Γάλλοι αποκαθήλωσαν τη Νίκη της Σαμοθράκης τρεις φορές. Η μεγάλη περιπέτεια του σπουδαίου αγάλματος, που όταν ανασκάφτηκε ο εργάτης φώναξε «Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα»

Τον Αύγουστο του 1939 η «Νίκη της Σαμοθράκης» αποκαθηλώθηκε από τους εργάτες στο Λούβρο με τη χρήση μια ξύλινη ράμπα. Την απομάκρυναν με μεγάλη δυσκολία μαζί με όλα τα άλλα πολύτιμα εκθέματα του Μουσείου, σε ασφαλέστερη τοποθεσία λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που το σπουδαίο άγαλμα άλλαζε “σπίτι”. Η πρώτη και καθοριστική ήταν η περιπετειώδης μεταφορά της εντυπωσιακής Νίκης από τη Σαμοθράκη στη Γαλλία το 1865. Τότε οι εργάτες και το αντίξοο ταξίδι προκάλεσαν φθορές και “τραυματισμούς”. Η τελευταία μετακίνηση έγινε το 2014 από ομάδα αρχαιολόγων που κλήθηκαν να “επουλώσουν” τις πληγές στο γιγαντιαίο άγαλμα.

«Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα!»

Ομάδα αρχαιολόγων εργάστηκε για τη συντήρηση και τον καθαρισμό του αγάλματος, ώστε να επανέλθει η φυσική λευκή απόχρωση του μαρμάρου, ενώ καθοριστικό ρόλο για την υλοποίηση των εργασιών είχε η δημόσια έκκληση για συγκέντρωση οικονομικών πόρων στη Γαλλία.

Στις 15 Απριλίου του 1865, η αρχαιολογική αποστολή του γάλλου υποπρόξενου στην Αδριανούπολη, Καρόλου Σαμπουαζό, έκανε ανασκαφές στα βόρεια της Σαμοθράκης. Τότε ένας έλληνας εργάτης αναφώνησε «Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα»! Είχε βρει τα πόδια και τον κορμό της Νίκης της Σαμοθράκης.

Η Σαμοθράκη βρισκόταν ακόμα υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Σαμπουαζό χρειαζόταν την άδεια της Υψηλής Πύλης για να μεταφέρει το γλυπτό στη Γαλλία.

Το άγαλμα έφτασε στο Λούβρο, αλλά με σημαντικές ελλείψεις. Είχε βρεθεί σε πολλά κομμάτια, γιατί οι καλλιτέχνες της ελληνιστικής περιόδου συνήθιζαν να φτιάχνουν τα γλυπτά σε τμήματα και να τα ενώνουν μετά.

Όταν ο Σαμπουαζό πήρε τη Νίκη από τη Σαμοθράκη, είχε αφήσει πίσω την πλώρη στην οποία πατούσε το άγαλμα, γιατί πίστευε ότι ανήκε σε άλλο γλυπτό. Χωρίς την πλώρη, όμως, το άγαλμα δεν μπορούσε να σταθεί όρθιο.

Ήταν έτσι δημιουργημένο από τον γλύπτη, που χρειαζόταν να στέκεται στην πλώρη για να υπάρχει η απαραίτητη ισορροπία!

Το πρόβλημα έλυσαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι το 1875, όταν συνειδητοποίησαν ότι τελικά η πλώρη ήταν μέρος της σύνθεσης της Νίκης.

Ο Σαμπουαζό κατάφερε να πάρει και αυτό το κομμάτι στη Γαλλία. Η Νίκη της Σαμοθράκης εκτίθεται στο Λούβρο από το 1884. Υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. και κοσμούσε το Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη.

Πολλοί λένε ότι ήταν αφιέρωμα του Δημήτριου του Πολιορκητή, που νίκησε τον στόλο του Πτολεμαίου το 290 π.Χ. Μια άλλη εκδοχή λέει ότι το αφιέρωσαν οι Ρόδιοι όταν νίκησαν τον Αντίοχο Γ’ της Συρίας σε ναυμαχία.

Eκτός από το άγαλμα στο Λούβρο υπάρχει άλλο ένα στο αρχαιολογικό μουσείο της Σαμοθράκης κι ένα ακόμη ρωμαϊκό αντίγραφο σε μουσείο της Βιέννης.

Η Νίκη είναι απόδειξη της λεηλασίας των ελληνικών γλυπτών από πολλούς τυχοδιώκτες, οι οποίοι απλά δεν ήταν τόσο ξεδιάντροποι όσο ο Λόρδος του Έλγιν.

Αυτοί έκλεβαν από ανασκαφές σε όλο τον κόσμο και τουλάχιστον δεν κατέστρεφαν όπως ο βρετανός διπλωμάτης….

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Μουσείο Λούβρου

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Μυστήρια των Μεγάλων Θεών» της Σαμοθράκης στο Μουσείο της Ακρόπολης. Δείτε πως ο Σαμπουαζό άρπαξε τη Νίκη της Σαμοθράκης από το νησί (βίντεο)