Γιατί οι «διαχειριστές του χρόνου» θα προσθέσουν ένα δευτερόλεπτο στο 2015; Οι εταιρείες λογισμικού φοβούνται για αρρυθμίες στους υπολογιστές

Το 2015 θα διαρκέσει ένα δευτερόλεπτο παραπάνω από το 2014, καθώς οι «κύριοι του χρόνου» θα προσθέσουν ένα έξτρα δευτερόλεπτο φέτος, συγκεκριμένα στις 30 Ιουνίου, προκειμένου να συγχρονιστεί η περιστροφή της Γης με τον ατομικό χρόνο. Η προσθήκη του πρόσθετου δευτερολέπτου -κάτι που είχε συμβεί για τελευταία φορά το 2012- θα αποτελέσει για μια ακόμη χρονιά έναν «πονοκέφαλο» ιδίως για ορισμένες εταιρείες λογισμικού, που φοβούνται ότι κάποια συστήματα υπολογιστών μπορεί να εμφανίσουν «αρρυθμίες».

Στις 30 Ιουνίου τα μεσάνυχτα, τα ρολόγια στη Γη θα κολλήσουν στις 11:59:59 και αντί να «γράψουν» 00:00:00, θα εμφανίσουν στις οθόνες τους το έξτρα δευτερόλεπτο με την μορφή 11:59:60. Έτσι η 30ή Ιουνίου 2015 θα διαθέτει 86.401 δευτερόλεπτα αντί για 86.400.

Η προσθήκη αυτή κρίνεται κατά καιρούς επιβεβλημένη, καθώς ο μεν ατομικός χρόνος κυλάει συνεχώς με σταθερό ρυθμό, όμως ο αστρονομικός χρόνος καθυστερεί ελαφρώς, καθώς η περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της βαθμιαία επιβραδύνεται κατά περίπου δύο χιλιοστά του δευτερολέπτου ανά ημέρα.

Ο αρμόδιος διεθνής οργανισμός IERS (International Earth Rotation and Reference Systems Service), που εδρεύει στο Παρίσι και αποτελεί τον παγκόσμιο «θεματοφύλακα» της ακρίβειας του χρόνου, επεμβαίνει όποτε το κρίνει αναγκαίο για να διορθώσει τα ρολόγια. Μερικές χρονιές καμία χρονική προσαρμογή δεν θεωρείται απαραίτητη στον λεγόμενο «Συγχρονισμένο Παγόσμιο Χρόνο» ή «Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα» (Coordinated Universal Time-UTC), που μετρούν τα ατομικά ρολόγια.

Το 2012, όταν έγινε η τελευταία τέτοια προσθήκη δευτερολέπτου, δεν έλειψαν τα προβλήματα στους υπολογιστές. Πολλά υπολογιστικά συστήματα χρησιμοποιούν το κατάλληλο πρωτόκολλο χρόνου (Network Time Protocol-NTP) που επιτρέπει τον αυτόματο συγχρονισμό με τα ατομικά ρολόγια, άλλα όμως συστήματα λογισμικού δεν έχουν προγραμματιστεί για να αντιμετωπίζουν μία μη γνωστή εκ των προτέρων χρονική επέκταση κάποιου έτους. Η Google έχει αναπτύξει μια ειδική τεχνική, που σταδιακά προσθέτει χιλιοστά του δευτερολέπτου στα ρολόγια του συστήματός της, προτού επίσημα προστεθεί το έξτρα δευτερόλεπτο, έτσι ώστε να μην υπάρχει απότομη χρονική μετάπτωση εκείνη τη στιγμή.

Το πρώτο έξτρα δευτερόλεπτο προστέθηκε το 1972 και φέτος θα είναι η 26η φορά που θα γίνει κάτι τέτοιο. Αυτό σημαίνει ότι από το 1972 μέχρι σήμερα η περιστροφή της Γης έχει επιβραδυνθεί κατά 26 δευτερόλεπτα συνολικά σε σχέση με τον χρόνο που μετρούν τα ατομικά ρολόγια υψηλής ακριβείας.

Μεταξύ 1972 – 1979 τουλάχιστον ένα δευτερόλεπτο προστίθετο κάθε χρόνο. Όμως μετά το 1999 κάτι τέτοιο έχει γίνει μόνο τέσσερις φορές. Αρκετές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, θέλουν να τελειώνει αυτή η ιστορία με τα κατά καιρούς εμβόλιμα δευτερόλεπτα, επειδή τα θεωρούν μπελά και δυνητικό κίνδυνο για τα συστήματα υπολογιστών, επικοινωνιών και πλοήγησης.

Όμως μερικές χώρες, με επικεφαλής την παραδοσιακή Βρετανία, αντιτίθενται, υποστηρίζοντας ότι μία μόνιμη αλλαγή θα απέκοπτε τελικά τον σύνδεσμο ανάμεσα στον ανθρώπινο χρόνο και στον αστρονομικό, που καθορίζεται από την ανατολή και τη δύση του Ήλιου. Η Βρετανία έχει ένα πρόσθετο λόγο να είναι αρνητική, επειδή μια τέτοια αλλαγή θα σήμαινε ουσιαστικά το τέλος της ώρας Γκρίνουιτς (GMT), η οποία μετράται από το 1847 με βάση τον χρόνο που ο Ήλιος διασχίζει τον πρώτο μεσημβρινό της Γης, ο οποίος διέρχεται από το παλαιό αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς, ενός προαστίου του Λονδίνου.

Αν και τυπικά η ώρα UTC έχει πλέον αντικαταστήσει διεθνώς την ώρα GMT, η τελευταία συνεχίζει να χρησιμοποιείται ευρέως, θυμίζοντας ότι κάποτε η βρετανική αυτοκρατορία ήταν κυρίαρχη στον κόσμο και καθόριζε ακόμη και τον τρόπο μέτρησης του χρόνου.

ΑΠΕ

Παύλος Δρακόπουλος