Γιατί απεργούν οι ηθοποιοί και οι σεναριογράφοι στο Χόλιγουντ; “Ο μπάρμαν που σερβίρει τον Χανκς είναι ηθοποιός”

Η απεργία ηθοποιών και σεναριογράφων που έχει «παραλύσει» την «Μέκκα» του κινηματογράφου, είναι η μεγαλύτερη από κοινού απεργία που έχει σημειωθεί στο Χόλιγουντ τα τελευταία 63 χρόνια.

Αιτία για την ιστορική συσπείρωση των δύο συνδικάτων ήταν η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια προς τις πλατφόρμες streaming. Το πρώτο βήμα έγινε από τους σεναριογράφους. Όπως αποκάλυψαν σωρεία επαγγελματιών του χώρου, οι αμοιβές που λαμβάνουν από την αναμετάδοση των σειρών και ταινιών τους στις πλατφόρμες του Netflix, του HBO, του Disney+,του Hulu -μεταξύ άλλων- είναι μηδαμινές. Και αυτό συμβαίνει παρότι θεωρητικά εργάζονται για τον ισχυρότερο κλάδο ψυχαγωγίας παγκοσμίως, με συνολικό τζίρο της τάξεως των 134 δισ. δολαρίων.

Αρχικά, το συνδικάτο των σεναριογράφων (WGA) επιχείρησε διάλογο με την Συμμαχία Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP). Αφού όμως τα αιτήματά τους δεν εισακούστηκαν και δεν επιτεύχθηκε μία συμφωνία που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές, οι σεναριογράφοι κήρυξαν απεργία. Λίγες μέρες αργότερα, ακολούθησε και το συνδικάτο των ηθοποιών (SAG-AFTRA). Η πρόεδρος Φραν Ντρέσερ, πρωταγωνίστρια της τηλεοπτικής σειράς «The Nanny», χαρακτήρισε «προσβλητική» και «ασεβή» την αντίδραση των στούντιο στα αιτήματα των ηθοποιών, επικυρώνοντας την έναρξη απεργίας.

Η SAG-AFTRA εκπροσωπεί 160.000 ηθοποιούς και η WGA περίπου 11.700 κειμενογράφους και σεναριογράφους.

Παραγωγοί εναντίον δημιουργών

Η απεργία συνέπεσε με την πρεμιέρα της νέας ταινίας του Κρίστοφερ Νόλαν, “Oppenheimer”, στο Λονδίνο. Πολλά μεγάλα ονόματα επέλεξαν να αποχωρήσουν από το κόκκινο χαλί για να συμπραχθούν με τους απεργούς. Ανάμεσά τους, ο Κίλιαν Μέρφι, η Έμιλι Μπλαντ και η Φλόρενς Πιου.

«Πρέπει να κερδίζεις πάνω από 26.000 δολάρια ανά έτος, ώστε να έχεις ιατρική κάλυψη και υπάρχει αρκετός κόσμος που τα καταφέρνει οριακά», δήλωσε ο Ματ Ντέιμον.

Αυτό που επισημαίνει ο Ντέιμον είναι πως οι επαγγελματίες που πλήττονται κατά κύριο λόγο από την μείωση των αποδοχών δεν είναι οι μεγάλοι τηλεοπτικοί και κινηματογραφικοί αστέρες, αλλά οι εκατοντάδες χιλιάδες μικρότερου βεληνεκούς ηθοποιοί που εργάζονται στον κλάδο.

https://twitter.com/ashleyn1cole/status/1680221664825712642

«Η SAG-AFTRA έχει 160 χιλιάδες μέλη. Μπορείτε να σκεφτείτε 160 χιλιάδες διάσημους; Όχι. Γιατί δεν είμαστε όλοι διάσημοι ή πλούσιοι. Το ξέρετε αυτό από τις ταινίες και τις σειρές. Αν ο Τομ Χανκς είναι σε ένα μπαρ, ο μπαρίστα που τον σερβίρει είναι ηθοποιός, όπως και όλοι οι υπόλοιποι στο μπαρ.»

Η σεναριογράφος Kyra Jones αποκάλυψε ότι μια δεκαετία πριν, η πρώτη πληρωμή που έλαβε για την αναμετάδοση του έργου της στην τηλεόραση ήταν 12 χιλιάδες δολάρια. Η πρώτη πληρωμή που έλαβε πρόσφατα σε πλατφόρμα streaming ήταν 4 δολάρια.

Αντίστοιχα, ο Ματ Μακγκόρι, ένας από τους ηθοποιούς της σειράς του Netflix “Orange is the new black”, μίας από τις πρώτες και μεγαλύτερες επιτυχίες της πλατφόρμας, αποκάλυψε ότι όσο παιζόταν η σειρά εργαζόταν παράλληλα σε δουλειά γραφείου.

«Κράτησα την πρωινή δουλειά μου όσο καιρό παιζόταν η σειρά, μιας και είχε καλύτερες απολαβές από το πολύ επιτυχημένο τηλεοπτικό πρόγραμμα!»

Ένα δεύτερο κομβικό σημείο στα αιτήματα σεναριογράφων και ηθοποιών είναι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Οι σεναριογράφοι από τη μεριά τους επισημαίνουν ότι τεχνολογίες όπως το ChatGPT πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο βοηθητικά στο στάδιο της έρευνας και όχι να αντικαθιστούν εξ ολοκλήρου μέρος της συγγραφικής ομάδας. Αντίστοιχα οι ηθοποιοί εγείρουν ανησυχίες όσον αφορά την ανεξέλεγκτη χρήση της εικόνας τους από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, χωρίς την άδειά τους.

Η απάντηση των παραγωγών

Από τη μεριά της, η Συμμαχία Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP), η οποία εκπροσωπεί τα «παραδοσιακά» στούντιο του Χόλιγουντ και τις πλατφόρμες ελεύθερης ροής όπως το Netflix, το HBO, το Hulu, εξέφρασε την απογοήτευσή της για την αδυναμία επίτευξης ενός συμβιβασμού. Ισχυρίζονται πως προσέφεραν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς εδώ και μια 35ετία, «σημαντικές αυξήσεις» στο πλαφόν των εισφορών υγείας και συντάξεων και μια 76% αύξηση των αμοιβών από την αναμετάδοση περιεχομένου στο εξωτερικό.

Όσον αφορά τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, δεν έχουν γίνει σαφείς τοποθετήσεις ως προς το αν προτίθενται να την οριοθετήσουν.

Οι απεργίες του παρελθόντος

Η πρώτη απεργία του σωματείου των ηθοποιών έγινε το 1953, ενώ η τελευταία και μακροβιότερη μέχρι σήμερα, το 2000. Ξεκίνησε τον Μάιο και τα κύρια αιτήματα αφορούσαν το ύψος των αμοιβών των εργαζόμενων στον κλάδο της διαφήμισης. Έληξε με μεγάλη επιτυχία τον Οκτώβριο, καθώς τα συνδικάτα κατάφεραν να διασφαλίσουν την αύξηση των αποδοχών των ερμηνευτών στις τηλεοπτικές διαφημίσεις κατά 140%. Μάλιστα, μέχρι σήμερα οι απολαβές των ηθοποιών από τις διαφημίσεις παραμένουν η σύμβαση με τα υψηλότερα έσοδα για το συνδικάτο τους.

Μία ακόμα ιστορική απεργία, που θυμίζει αρκετά τη σημερινή, είναι εκείνη του 1960, η οποία διήρκεσε 148 ημέρες. Σεναριογράφοι και ηθοποιοί συσπειρωμένοι απαίτησαν και κέρδισαν περισσότερα εργασιακά δικαιώματα και αυξημένες συντάξεις. Επιπλέον, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά ότι οι σεναριογράφοι θα έπαιρναν το 5% των καθαρών εσόδων μιας δουλειάς τους που ξαναπροβάλλεται στην τηλεόραση.