Γεώργιος Ιβάνωφ. Ο θρυλικός σαμποτέρ του Β’ Παγκοσμίου που ανατίναζε πλοία, υποβρύχια και αεροπλάνα στην κατοχική Ελλάδα. Νέα εκπομπή

«Γεώργιος Ιβάνωφ. Ο θρυλικός σαμποτέρ του Β’ παγκοσμίου πολέμου» στη «Μηχανή του Χρόνου με τον Χρίστο Βασιλόπουλο» Δευτέρα 6 Μαρτίου στις 21.00 από το Cosmote History.

Σε επανάληψη Κυριακή 12 Μαρτίου στις πέντε το απόγευμα.

Η εκπομπή παρουσιάζει τη ζωή και τα παράτολμα σαμποτάζ του πολωνού ήρωα στην Αθήνα της κατοχής.

Καταγράφει αρχικά τα νεανικά χρόνια του Γεωργίου Ιβάνωφ και την εγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη, μετά τον χωρισμό των γονιών του και το νέο γάμο της μητέρας του με τον ομογενή Ιωάννη Λαμπριανίδη.

Ο Ιβάνωφ έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά του στον Αθλητικό Σύλλογο του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, αγωνιζόμενος στο ποδόσφαιρο και τον υγρό στίβο. Ήταν διεθνής με την ομάδα πόλο της Πολωνίας και το 1938 ανακηρύχτηκε καλύτερος παίκτης της χώρας του.

Παράλληλα, σπούδαζε στο εξωτερικό με σκοπό να γίνει γεωπόνος. Με την έναρξη του πολέμου όμως ζήτησε να καταταγεί στον εξόριστο πολωνικό στρατό της Μέσης Ανατολής, αλλά προηγουμένως βοήθησε στην εκκένωση της Θεσσαλονίκης συμπατριωτών του.

Εντάχθηκε στην φημισμένη μονάδα επιχειρήσεων ειδικών αποστολών SOE (Special Operations Executive). Η πρώτη αποστολή που του ανατέθηκε ήταν στην Αθήνα.

Η Μηχανή του Χρόνου περιγράφει τις επαφές του με τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις του 1941 και την προδοσία από τον φίλο του που οδήγησε στην πρώτη σύλληψή του από τους Γερμανούς. Ο Ιβάνωφ κατάφερε να διαφύγει και επικηρυγμένος από την Βέρμαχτ κρύφτηκε σε σπίτια αντιστασιακών στον Βύρωνα.

Τα σαμποτάζ

Με παράτολμες ενέργειες υψηλού ρίσκου ανατίναζε αποθήκες καυσίμων, εγκαταστάσεις αεροδρομίων, αεροπλάνα, πλοία και υποβρύχια.

Το colpo grosso του πολωνού πράκτορα ωστόσο ήταν οι δολιοφθορές στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη στον Υμηττό, δηλαδή στη σημερινή ΠΥΡΚΑΛ.

Η βάση συντήρησης ήταν κρίσιμη για τη γερμανική αεροπορία, καθώς τα αεροπλάνα της πετούσαν κυρίως για τις μάχες του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική.

Ο Ιβάνωφ συνεργάστηκε με Έλληνες εργάτες που «μόλυναν» τους ελεγμένους κινητήρες με χημικά ή ρινίσματα προκαλώντας την πτώση τους. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς ερευνητών από το σαμποτάζ καταρρίφθηκαν περισσότερα από διακόσια αεροπλάνα.

Η προδοσία και η εκτέλεση

Τελικά ο Γεώργιος Ιβάνωφ συνελήφθη μαζί με τους Έλληνες εργάτες και πολλά μέλη αντιστασιακών οργανώσεων της Αθήνας. Δικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από στρατοδικείο που στήθηκε μέσα στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη και εκτελέστηκε στην Καισαριανή μαζί με τους άλλους πατριώτες.

Στην εκπομπή μιλούν οι:

Λεονάρδα Λαμπριανίδου – ανιψιά Γεωργίου Ιβάνωφ,

Artur Lompart, πρέσβης Πολωνίας στην Ελλάδα,

Παναγιώτης Μοσχολιός – βιογράφος Ιβάνωφ,

Αναστάσιος Λιάσκος – προέδρος ΔΣ Πολεμικού Μουσείου,

Δρ. Τάσος Σακελλαρόπουλος – υπεύθυνος ιστορικών αρχείων Μουσείου Μπενάκη,

Νίκος Γιαννόπουλος – ιστορικός,

Δρ. Ιωάννης Β. Δασκαρόλης – ιστορικός,

Μιχάλης Στούκας – ιστορικός ερευνητής,

Απόστολος Κοκόλιας – συγγραφέας.