Γεώργιος Διλβόης. Οι τρεις ταφές του μικρασιάτη που δοξάστηκε ως ήρωας στην Αμερική. Ο τάφος του στα Αλάτσατα βεβηλώθηκε το 1922

Ο Γιώργιος Διλβόης γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 1896  στα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας. Ήταν γιος του Αντωνίου και της Γιασεμής Διλβόη,  και ήταν μέλος πολυμελούς οικογένειας με συνολικά εννέα παιδιά. Η οικογένεια μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1908 και εγκαταστάθηκε στην πολιτεία της Μασαχουσέτης.  

Ο πατέρας Αντώνιος Διλβόης βρήκε δουλειά στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης στη Βοστώνη το αποκαλούμενο Mass General κοντά στο Σόμερβιλ. Στο ίδιο νοσοκομείο εργάστηκαν στη συνέχεια τα παιδιά του τα οποία σταδιακά ήρθαν από τα Αλάτσατα την περιόδο 1907 -1910.

Ο Γεώργιος Διλβόης ήταν μαθητής 16 ετών όταν πήρε το καράβι από το λιμάνι της Πάτρα με προορισμό τη Βοστώνη. Έφτασε στη Νέα Υόρκη στις 6 Ιανουαρίου του 1910. Σύμφωνα με τα Αμερικανικά αρχεία υποβλήθηκε στο απαιτούμενο ιατρικό έλεγχο και στάλθηκε για θεραπεία σε νοσοκομείο. Δεν διευκρινίζεται το είδος της ασθένειας.

Ο Γιώργος Διλβόης ήταν ένας από τους Έλληνες της διασποράς που επέστρεψαν στην Ελλάδα για να πολεμήσει ως εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους. Το 1914 στην ηλικία των 18 ετών εντάχθηκε στην ομάδα του ιερέα Αμβρόσιου Παρασχάκη και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Μετά την αποτροπή τους από τον Βενιζέλο, έμεινε επί ένα χρόνο στη Χίο στην οποία είχαν καταφύγει η μητέρα του και τα αδέλφια του λόγω του πρώτου τουρκικού διωγμού.

Τον Φεβρουάριο του 1915 επέστρεψε στην Αμερική. Γύρισε στη Μασαχουσέτη για να τελειώσει το σχολείο. Μετά την αποφοίτησή του κατατάχθηκε εθελοντικά στον Αμερικανικό Στρατό στην εθνική φρουρά του Νιου Χαμσάιρ και συμμετείχε στην εκστρατεία που διεξήγαγαν οι Αμερικανοί εναντίον των επαναστατών του Πάντσο Βίλλα στα βόρεια σύνορα του Μεξικού.

Κατά την απόλυσή του από το στράτευμα το 1917, τιμήθηκε με τρία μετάλλια, του Μεγάλου Στρατού, της Δημοκρατίας και των Βετεράνων του Ισπανικού Πολέμου.

Η πολεμική περιπέτεια του έλληνα μετανάστη συνεχίστηκε στα μέτωπα του Α παγκοσμίου. Ο Τζορτζ Ντιλμπόι όπως τον αποκαλούσαν οι αμερικανοί, υπηρέτησε στο 103 σύνταγμα πεζικού της 26^ης αμερικανικής μεραρχίας στο μέτωπο της Γαλλίας. Το Μάιο του 1918, λίγο πριν από τη λήξη του Μεγάλου Πόλεμου και μετά την κατάληψη από τα γερμανικά στρατεύματα του Σατώ Τιερύ και της Φλάνδρας στη Γαλλία, οι συμμαχικές δυνάμεις Αγγλίας και Γαλλίας, ενισχυμένες από τον αμερικανικό στρατό, εξαπέλυσαν αντεπίθεση στον ποταμό Μάρνη από τις 18 Ιουλίου μέχρι τις  4 Αυγούστου 1918. Η αναμέτρηση έληξε υπέρ των Συμμάχων.

Η δράση του στο Α Παγκόσμιο πόλεμο

Η μονάδα του Διλβόη πολέμησε εναντίον των Γερμανών στο δυτικό μέτωπο του πολέμου, 45 μίλια έξω από το Παρίσι. Στις 6 Ιουνίου του 1918 πρωταγωνίστησε στη μάχη του Μπελό Γουντ όταν ο λόχος του κλήθηκε να καταλάβει τη σιδηροδρομική γραμμή και να κάμψει την δύναμη των γερμανικών οπλοπολυβόλων. Η εντολή ήταν η κατάληψη του σταθμού της πόλης.

Οι στρατιώτες επιτέθηκαν με ορμή και έφτασαν σε απόσταση 100 μέτρων. Εκεί δέχτηκαν βαριά πυρά και ανάμεσα στους πολλούς τραυματίες ήταν ο Διλβόης. Παρά τον τραυματισμό του, σύρθηκε στο έδαφος και εξακολούθησε να μάχεται με χειροβομβίδες σκοτώνοντας τους πυροβολητές. Η επιθετική του δράση ανάγκασε τους υπόλοιπους γερμανούς να υποχωρήσουν.

Όταν έφθασαν οι αμερικανικές ενισχύσεις, ο Διλβόης ήταν νεκρός διάτρητος από σφαίρες και με κομμένο το δεξί του πόδι. Η θυσία του καθόρισε τις εξελίξεις και στις 26 Ιουνίου οι Αμερικανοί επικράτησαν στην αμφίρροπη μάχη μέσα στο γαλλικό δάσος. Είχαν όμως βαριές απώλειες με περίπου 10.000 νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους.

Το τι συνέβη ακριβώς σε εκείνη την μάχη διέσωσε με την μαρτυρία του ο εξάδελφός του Διλβόη, Ρίτσαρντ Ροζάκης, ο οποίος διαμένει στην Καλιφόρνια.

Διηγήθηκε ότι ο Τζορτζ Ντιλμπόι χτυπήθηκε από ένα πολυβόλο που ήταν καμουφλαρισμένο σε μικρή απόσταση. Παρά τον βαρύ τραυματισμό και τους πόνους του, σηκώθηκε όρθιος και άρχισε να τρέχει πυροβολώντας προς την εχθρική θέση. Μία ομοβροντία πυροβολισμών τον έριξε κάτω διάτρητο από τις σφαίρες.

Ούτε και τότε λύγισε αλλά ριγμένος μπρούμυτα τράβηξε το πιστόλι του και σκότωσε δύο πολυβολητές, ενώ οι άλλοι δύο εξαφανίσθηκαν. Αμέσως μετά εξέπνευσε.

Μετά την μάχη ο αμερικανικός στρατός ανακήρυξε τον μικρασιάτη στρατιώτη έναν από τους ήρωες που καθόρισαν αυτό τον πόλεμο. Ο 28ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Γούντροου Ουίλσον παρασημοφόρησε τον Διλβόη μετά θάνατον με το μετάλλιο της τιμής. Σε επιστολή ο στρατηγός Τζωρτζ Μπριγκαντιέρ στον πατέρα του Αντώνιο Διλβόη ανέφερε:

“Ένας απόγονος της φυλής του Ξενοφώντα και του Λεωνίδα απέδειξε το δικαίωμά του να αναφέρεται ισάξια με εκείνες τις ηρωικές ψυχές. Κάτω από καταστάσεις υποταγής και πίστης στην υιοθετημένη του πατρίδα (την Αμερική) ανέτρεψε το παρόν, επιδεικνύοντας τις ηρωικές εκείνες ιδιότητες των Ελλήνων προγόνων του, από τους οποίους προέρχεται”.

Ο Γεώργιος Διλβόης ενταφιάστηκε αρχικά στο συμμαχικό νεκροταφείο της Αργκόν στη Γαλλία. Η οικογένειά του, που είχε ήδη επανεγκατασταθεί στα Αλάτσατα , ζήτησε το 1921 από την αμερικανική κυβέρνηση τη μεταφορά των οστών του από τη Γαλλία, προκειμένου να ταφεί στην πατρίδα του.

Η “επιστροφή” στη Μικρασία και η βεβήλωση του τάφου από τους Τούρκους

Το φέρετρο, τυλιγμένο με την αστερόεσσα το συνόδευσε τιμητικό άγημα του αμερικανικού στρατού με αντιτορπιλικό στη Χίο και από εκεί μεταφέρθηκε στην Μικρασία. Η τελετή έγινε την 10η Ιουλίου 1922. Παρόντες ήταν ο δήμαρχος των Αλατσάτων Δημήτρης Γαλατιανός, ο αμερικανός πρόξενος Σ. Μπελενιώτης, μέλη της οικογένειας του νεκρού και της δημογεροντίας.

Λέγεται ότι 17.000 άνθρωποι κάθε ηλικίας συνόδεψαν ως τα Αλάτσατα την άμαξα με τη σορό του, που τοποθετήθηκε στο κέντρο του ναού των Εισοδίων της Παναγίας. Ο Μητροπολίτης Κρήνης Καλλίνικος τέλεσε την επιμνημόσυνη δέηση και ο δήμαρχος μίλησε για τη δράση του ήρωα.

Αμέσως μετά ακολούθησαν τα δραματικά γεγονότα του 1922 με τα ανείπωτα εγκλήματα του τουρκικού στρατού σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού. Οι ένοπλοι κυνήγησαν τους άμαχους, κατέστρεψαν την εκκλησία και βεβήλωσαν τον τάφο του Διλβόη.

Η είδηση ότι οι τούρκοι στρατιώτες δεν σεβάστηκαν τον νεκρό και έσκισαν σε κομμάτια την αστερόεσσα με την οποία είχε ταφεί, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής.

Η τουρκική απάντηση στην διαμαρτυρία ήταν: “Κατά την εξέταση που έγινε, διαπιστώθηκε ότι το φέρετρο είχε μόνο ανοιχτεί και η σημαία χάθηκε».

Η υπόθεση έφθασε στο κογκρέσο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ουόρεν Χάρντινγκ απαίτησε και έλαβε επίσημη συγνώμη από την κυβέρνηση του Κεμάλ. Αμερικανικό πλοίο έφτασε στη Σμύρνη και παρέλαβε τη σωρό του. Το φέρετρο ταξίδεψε τον Οκτώβριο του 1923 με το πλοίο Sapelo για την Αμερική.

Στη τελετή ταφής στο στρατιωτικό νεκροταφείο του Άρλινγκτον το παρών έδωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Κάλβιν Κούλιτζ. Στην Αμερική ο δήμος του Σάμερβιλ έδωσε το όνομα του στο κολυμβητήριο και το στάδιο της πόλης.

Τη 14^η Απριλίου 1999 με εντολή του αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Νίκολας Μπέρνς, τίμησε και πάλι το ελληνομερικανό παραδίδοντας στον ανιψιό του Γεώργιο Ροζάκη το χαμένο μετάλλιο, που είχαν αρπάξει οι Ναζί από την αδελφή του που ζούσε στην Κρήτη. Οι Γερμανοί εισβολείς το 1941 είχαν λεηλατήσει το σπίτι και άρπαξαν το μετάλλιο του Διλβόη.

Ο Γιώργος Διλβόης τιμάται και στην Ελλάδα. Οι δήμοι Ν. Ερυθραίας, Βύρωνα και Νέας Σμύρνης έχουν δώσει σε πλατείες το όνομα του. Μάλιστα στη Νέα Ερυθραία έχει στηθεί και η προτομή του.

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Ο στρατηγός που ακρωτηριάστηκε στη μάχη και «κήδεψε» το πόδι του με τιμές και κανονιοβολισμούς. Εξελέγη πέντε φορές πρόεδρος του Μεξικού