Ο ιερέας που διατύπωσε τη θεωρία του Big Bang, ανατρέποντας το θρησκευτικό δόγμα για τη γένεση του κόσμου. Πώς βγήκε υποτιμητικά η φράση Big Bang, που τελικά επικράτησε

Όλα ξεκίνησαν από το κοσμικό αβγό

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ένας ιερέας αλλά κυρίως επιστήμονας ο Λεμέτρ, περιέγραφε τη γένεση του σύμπαντος σαν μια διαδικασία που πραγματοποιήθηκε πριν από δέκα με είκοσι δισεκατομμύρια χρόνια, ξεκινώντας από μια κατάσταση που ονόμαζε υπεράτομο ή κοσμικό αβγό.

Για χιλιετίες η επιστημονική κοινότητα τοποθετούσε τη Γη στο κέντρο του σύμπαντος. Ωστόσο, όταν εκφράστηκε η πρώτη παραδοχή ότι ο πλανήτης μας είναι ένας από τους πολλούς που γυρίζουν γύρω από τον Ήλιο, σταδιακά κατέρρευσε όλο το αφήγημα, ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο. Η Γη, το ηλιακό σύστημα και ο γαλαξίας μας δεν είναι τίποτα παραπάνω από τους υπόλοιπους εκατομμύρια γαλαξίες που αποτελούν ολόκληρο το σύμπαν.

Η υπόθεση του Λεμέτρ κατάφερνε να συμφιλιώσει την επιστημονική θεωρία με τις μυθολογικές διηγήσεις της εποχής, καθώς υποστήριζε ότι όλα δημιουργήθηκαν από αυτό το “κοσμικό αβγό”.

Η θεωρία του αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερη καχυποψία. Όχι μόνο από τους θρησκευτικούς κύκλους που έβλεπαν να κλονίζεται η αφήγηση για τον Θεό – κοσμοπλάστη, αλλά και από επιστήμονες, που αρνούνταν να δεχτούν την ιδέα της αρχής του χωροχρόνου και της γένεσης του σύμπαντος.

Η γέννηση του όρου Big Bang από έναν αρνητή του

Ένας από τους πιο γνωστούς για την αντίθεσή του στη θεωρία του Λεμέτρ ήταν ο Βρετανός αστρονόμος, Φρεντ Χόιλ. Το 1949, καλεσμένος σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του BBC επινόησε την έκφραση “θεωρία του Big Bang”, με σκοπό να υποτιμήσει τα λεγόμενα του Λεμέτρ. Αντί όμως το υποτιμητικό σχόλιο να γελοιοποιήσει την κοσμολογική θεωρία του επιστήμονα την απογείωσε.

Το πιο καθοριστικό, όμως, για την οριστική επιτυχία της θεωρίας του Big Bang ήταν τα αποτελέσματα των πειραμάτων. Γύρω στη δεκαετία του 1950 διατυπώθηκε η πρόβλεψη για μια ακτινοβολία διάχυτη σε ολόκληρο το σύμπαν.

Το 1964, οι Αμερικανοί αστρονόμοι Άρνο Πενζίας και Ρόμπερτ Γουίλσον προχώρησαν σε μία εντυπωσιακή ανακάλυψη. Καθώς προσπαθούσαν επί εβδομάδες να επαναλειτουργήσουν μια κεραία που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν για ραδιοαστρονομικές παρατηρήσεις στην περιοχή των μικροκυμάτων, τους εμπόδιζε ένα ενοχλητικό σήμα. Το πιο περίεργο ήταν ότι έμοιαζε να προέρχεται από κάθε κατεύθυνση.

Έκαναν λοιπόν μια σειρά από υποθέσεις. Σκέφτηκαν ότι πρόκειται για κάποια παρεμβολή από έναν γειτονικό ραδιοφωνικό σταθμό ή για ηλεκτρομαγνητικές διαταραχές από τις δραστηριότητες στη Νέα Υόρκη. Σκέφτηκαν ακόμη ότι ίσως φταίει το ζευγάρι περιστεριών που είχε φωλιάσει στην κεραία.

Μόλις εξασφάλισαν ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν δημιουργεί αυτό το ενοχλητικό σήμα, προέβησαν στην καθοριστική ανακάλυψη της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου, που προερχόταν απ’ όλες τις κατευθύνσεις.

Η παρατήρηση ότι το σύμπαν είχε μια θερμοκρασία, γύρω στους -270 βαθμούς Κελσίου, σηματοδότησε την πλέον αδιαμφισβήτητη επιτυχία της θεωρίας του Big Bang. Ο Πενζίας και ο Γουίλσον ουσιαστικά είχαν καταγράψει την ηχώ του Big Bang, του αρχέγονου συμβάντος και της απόδειξης ότι όλα ξεκίνησαν 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Οι Νεάντερταλ

O συγγραφέας μας προσκαλεί να παρακολουθήσουμε μαζί τις εξελίξεις μετά το Big Bang.

Από τη γέννηση των αστέρων και τις μαύρες τρύπες, μέχρι την γέννηση του ανθρώπου. Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου μας μεταφέρει στην εμφάνιση του ανθρώπου πάνω στη Γη, με ειδική αναφορά στους Νεάντερταλ.

Σαν πιο ογκώδεις και σωματώδεις, οι Νεάντερταλ παρουσιάζονται συνήθως ως οι πιο πρωτόγονοι από τους Sapiens και λιγότερο αναπτυγμένοι.

Στην πραγματικότητα, όμως, τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά ήταν αποτέλεσμα της εκπληκτικής προσαρμογής σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον. Η Ευρώπη, όπου έζησαν οι Νεάντερταλ για εκατοντάδες χρόνια είχε ιδιαίτερα αντίξοο κλίμα, με σύντομες περιόδους ζέστης και παρατεταμένους παγετώνες.

Εκτός, όμως, από την προσαρμοστικότητα οι Νεάντερταλ είχαν και σύνθετη πολιτιστική ζωή. Υπάρχουν ενδείξεις ότι έθαβαν τους νεκρούς τους σε εμβρυϊκή στάση και τους έβαφαν με κόκκινο χρώμα. Σε ένα βαθύ σπήλαιο, εκατοντάδες μέτρα από την είσοδο, ανακαλύφθηκαν επιβλητικοί κύκλοι φτιαγμένοι με κομμάτια σταλακτίτη. Ανακαλύφθηκαν ακόμα βραχογραφίες, διακοσμημένα θαλάσσια κοχύλια και αναπαραστάσεις.

Παρά τους ασφυκτικούς ρυθμούς ζωής που επέβαλλαν οι ανάγκες της επιβίωσης, οι Νεάντερταλ αφιέρωναν πολύτιμο χρόνο και ενέργεια σε τέτοιου είδους τελετουργίες. Αν και δεν μπορούμε να ξέρουμε την ακριβή σημασία που απέδιδαν σε κάθε αναπαράσταση, το σίγουρο είναι ότι διέθεταν ένα αναπτυγμένο συμβολικό σύμπαν, ίσως και καλύτερο από των Sapiens.

“Γένεση”

Πως δημιουργήθηκε το σύμπαν; Πότε γεννήθηκαν οι αστέρες; Τι συμβαίνει με τις μαύρες τρύπες; Ο κορυφαίος φυσικός του CERN, Guido Tonelli, επιχειρεί να απαντήσει στα μεγάλα ερωτήματα μέσα από το βιβλίο του “Γένεση. Η μεγάλη ιστορία της προέλευσης του κόσμου”, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.

Οι μυθολογικές διηγήσεις για τη γένεση του κόσμου, σταδιακά έδωσαν τη θέση τους στην επιστημονική παρατήρηση, αλλάζοντας την αντίληψη των κοινωνιών για το σύμπαν. Στο βιβλίο του, ο Guido Tonelli, μας καλεί να παρακολουθήσουμε την εξελικτική πορεία του σύμπαντος μέσα από τις επιστημονικές ανακαλύψεις, που καθόρισαν τη σύγχρονη αντίληψή μας για τον κόσμο.

Από τη μεγάλη έκρηξη, τη γέννηση των πρώτων αστέρων και την ανακάλυψη των εξωπλανητών μέχρι την ανάπτυξη των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών.

Ένα βιβλίο για όσους τους συναρπάζει η ιστορία του κόσμου όπως τη διηγούνται οι επιστήμονες και όχι οι θρησκευτικές παραδόσεις. Άλλωστε τελικά ένας ιερέας δεν τα ανέτρεψε όλα;

^{Από το βιβλίο “Γένεση. Η μεγάλη ιστορία της προέλευσης του κόσμου” του Guido Tonelli, Εκδόσεις Διόπτρα}

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Γιατί ο Αϊνστάιν είπε «ο Θεός δεν παίζει ζάρια» για το σύμπαν και πως το τεκμηρίωσε; Τι σημαίνει η εξίσωση E = mc 2, που επηρέασε καθοριστικά τον σύγχρονο πολιτισμό; 

Ήξερες ότι στο σύμπαν υπάρχουν περισσότεροι από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες; Πόσοι γαλαξίες και πόσα άστρα είναι ορατά από τη Γη