#freethenipple. Το κίνημα που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 70 με αίτημα τη γυναικεία χειραφέτηση

Το κίνημα κατά των σουτιέν είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον φεμινισμό. Στο γυναικείο κίνημα, ο στηθόδεσμος δεν αντιμετωπίστηκε ως είδος ρουχισμού, αλλά ως πουριτανικό κατάλοιπο που περιορίζει και ενοχοποιεί το γυναικείο σώμα.

Το κίνημα που σήμερα είναι γνωστό ως #freethenipple (απελευθερώστε τη ρώγα) έχει τις ρίζες του στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όποτε διοργανώθηκαν οι πρώτες μαζικές διαδηλώσεις κατά του θεσμού των καλλιστείων.

Ήταν η εποχή της άνθισης του δεύτερου κύματος του φεμινισμού, το οποίο είχε φέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση σχετικά με τα θεωρούμενα ως σεξιστικά, αναχρονιστικά και καταπιεστικά πρότυπα που προωθούνταν στους διαγωνισμούς ομορφιάς.

Ως ένδειξη διαμαρτυρίας τον Σεπτέμβριο του 1968, ορισμένες ακτιβίστριες έστησαν έναν μεγάλο κάδο σκουπιδιών και ενθάρρυναν τις διαδηλώτριες να πετάξουν τα γυναικεία προϊόντα που έκριναν ότι «αντιπροσώπευαν μία επιβεβλημένη θηλυκότητα». Σε αυτά περιλαμβάνονταν προϊόντα μακιγιάζ, λακ μαλλιών, κορσέδες, ψεύτικες βλεφαρίδες και φυσικά, σουτιέν.

Αυτή ήταν η αρχή για να γίνει η ταύτιση: η απαλλαγή από το στηθόδεσμο ως συμβολική πράξη απελευθέρωσης και χειραφέτησης.

Γυναίκες χωρίς σουτιέν στα 70s

Η τάση της μη χρήσης σουτιέν κέρδισε ιδιαίτερη δημοφιλία τη δεκαετία του ’70. Συνέπεσε άλλωστε με τη μόδα των χίπις.

Βέβαια, για πολλές γυναίκες δεν ήταν ιδεολογικό το ζήτημα. Το έκαναν για λόγους άνεσης.

Η απενοχοποίηση της θέασης των γυναικείων θηλών κάτω από την μπλούζα, τους “έδωσε το ελεύθερο” να “ξεφορτωθούν” ένα ένδυμα που τους ήταν ως επί το πλείστον επιβαρυντικό. Το σώμα της κάθε γυναίκας είναι διαφορετικό και για αρκετές, το μέγεθος του στήθους τους δεν απαιτούσε επιπλέον στήριξη κάτω από την μπλούζα.

Την ίδια εποχή, διάσημες τραγουδίστριες, ηθοποιοί, μοντέλα κι άλλα δημόσια πρόσωπα υποστήριξαν ένθερμα τη νέα μόδα. Η Τζέρι Χολ έκανε συστηματικά φωτογραφίσεις και εξώφυλλα χωρίς σουτιέν. Στην ταινία Taxi Driver με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, η Σίμπιλ Σέπερντ έκανε μία εξίσου αξιομνημόνευτη εμφάνιση. Αντίστοιχες εμφανίσεις γίνονταν σε τελετές βραβείων και επεισόδια σειρών.

Βέβαια, δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις από τις μεγάλες εταιρείες εσωρούχων, οι οποίες στις αρχές της δεκαετίας είδαν τα έσοδά τους να μειώνονται.

Όσες αντιλήφθηκαν τη νέα τάση, κατάφεραν να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν. Λάνσαραν διακριτικότερα σχέδια, χωρίς ενίσχυση, με πιο χαλαρές ή και αφαιρούμενες τιράντες. Προσάρμοσαν σε μεγάλο βαθμό τις διαφημίσεις έτσι ώστε να απευθύνονται στη γυναίκα υπό το πρίσμα της καταναλώτριας που αποζητά την άνεση και την καλαισθησία και όχι την αποδοχή του αντρικού βλέμματος.

#FreeTheNipple

Το σλόγκαν “Free the nipple” καθιερώθηκε το 2012, όταν ανακοινώθηκε η έναρξη των γυρισμάτων της ομώνυμης ταινίας της Λίνα Έσκο. Η σκηνοθέτιδα θέλησε να θίξει το παράλογο της ισχύουσας νομοθεσίας, που απαγόρευε στις γυναίκες να κυκλοφορούν τόπλες σε δημόσιους χώρους, ενώ το επέτρεπε στους άντρες. Η Μάιλι Σάιρους, επιχειρώντας να προβάλει το μήνυμα, ανέβασε μία φωτογραφία χωρίς σουτιέν, με το χάσταγκ #FreeTheNipple. Μέσα σε λίγη ώρα, το Instagram την “έριξε”, λόγω άσεμνου περιεχομένου.

Το γεγονός αυτό πυροδότησε αντιδράσεις, με αρκετούς διάσημους αλλά και καθημερινούς χρήστες, να ανεβάζουν φωτογραφίες με τις ρώγες τους και το συγκεκριμένο χάσταγκ για λεζάντα. Οι περισσότερες “έπεφταν” γρήγορα, αλλά το μήνυμα σιγά σιγά εξαπλώθηκε και εκτός του ίντερνετ. Μέσα στα επόμενα χρόνια διοργανώθηκαν δεκάδες διαδηλώσεις, στις οποίες συμμετείχαν γυμνόστηθες γυναίκες αλλά και γυμνόστηθοι άντρες με πανό, πλακάτ και ένα ξεκάθαρο αίτημα: την απενοχοποίηση και αποποινικοποίηση του γυναικείου στήθους.

Σχεδόν μία δεκαετία μετά, δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Τα σόσιαλ μίντια έφεραν ξανά το θέμα στο προσκήνιο το 2021, όταν το Instagram απολογήθηκε στον Πέδρο Αλμοδόβαρ, επειδή λογόκρινε την αφίσα της ταινίας του Madres Paralelas. Η εικόνα, παρουσιάζει μια θηλή λεχώνας, που μοιάζει με δακρυσμένο μάτι.

Για ακόμα μία φορά, η πλατφόρμα την απέσυρε βάσει των γενικών “οδηγιών”, που έχει ο αλγόριθμος.

Η δημοσιότητα που ακολούθησε όπως και η αρθρογραφία έδωσαν μια νέα ώθηση στο κίνημα και νέες ψηφιακές συντεταγμένες στον αλγόριθμο.

Ωστόσο αν κάποιος κάνει αναζήτηση γράφοντας #FreeTheNipple δεν θα βρει τίποτα εκτός από την προειδοποίηση ότι το Hashtag είναι “κρυμμένο”. Αν όμως βάλει #freethenipple2022, θα βγάλει αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι αντιμετωπίζεται ως ετήσια τάση αλλά όχι ως κινηματική εκστρατεία.

Αρχική εικόνα: Flickr