Φρανσουά Τριφό. Νόθος, λιποτάκτης, εραστής ιερόδουλων και διάσημων ηθοποιών, κλέφτης και κυρίως αφοσιωμένος κινηματογραφιστής. Η ζωή του ήταν ένα εκπληκτικό σενάριο

Μπορεί να μην υπήρξε το πιο λαμπρό αστέρι της μεγάλης οθόνης, όμως κανείς μεγάλος σκηνοθέτης δεν αγαπούσε τον κινηματογράφο και δεν εκτιμούσε την πλούσια ιστορία του, όσο ο Φρανσουά Τριφό.

Δεκαετίες προτού ο Κουέντιν Ταραντίνο ξαναφέρει στη μόδα τους σινεφίλ σκηνοθέτες, ο Τριφό εξελίχθηκε από φτωχόπαιδο που είχε μανία για τον Χίτσκοκ, σε διεθνούς φήμης δημιουργό.

Το κοινό εξάλλου θα τον θυμάται ως τον Γάλλο επιστήμονα στις “Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου”.

Νόθος γιος κάποιου άσωτου Παριζιάνου, ο Τριφό ουδέποτε γνώρισε τον πραγματικό του πατέρα.

Η μητέρα του και ο θετός του πατέρας, ο σχεδιαστής αρχιτεκτονικού σχεδίου Ρολάν Τριφό, τον άφησαν στη γιαγιά του να τον μεγαλώσει μέχρι τα δέκα του χρόνια.

Όταν τον ανέλαβαν πάλι, το Παρίσι βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή.

Οι Τριφό ζούσαν φτωχικά στην κακόφημη περιοχή Πιγκάλ. Εκεί ήταν που ο μικρός Φρανσουά ανέπτυξε την ισόβια προσήλωσή του στις πόρνες, που είχαν καθοριστικό ρόλο σε πολλές ταινίες του.

Η ζωή στο σπίτι ήταν κάθε άλλο παρά χαρούμενη.

Δεν μοιραζόταν τον ενθουσιασμό των γονιών του για την ορειβασία και συχνά τον άφηναν να μείνει με συγγενείς όταν έκαναν τις ορεινές εκδρομές τους.

“Τους θυμάμαι ακόμη να επιστρέφουν, με κοντά παντελόνια και σακίδια στους ώμους”, έλεγε ο Τριφό μετά από χρόνια.

Μολονότι οι γείτονες θεωρούσαν τους Τριφό άκακους και ιδιόρρυθμους, ο Φρανσουά ήταν λιγότερο επιεικής.

“Οι γονείς μου δεν είναι για μένα τίποτε περισσότερο από ανθρώπινα όντα”, έγραφε. “Από καθαρή τύχη είναι ο πατέρας μου κι η μητέρα μου, γι’ αυτό και δεν σημαίνουν για μένα τίποτε περισσότερο απ’ ότι αν ήταν ξένοι”!

Διαρκώς μόνος, ψάχνοντας απελπισμένα για διέξοδο, τη βρήκε στους συνοικιακούς κινηματογράφους.

Γλιστρούσε μέσα χωρίς να πληρώσει και καθόταν στην πρώτη σειρά για να βυθιστεί στην κινηματογραφική εμπειρία.

Καθισμένος τόσο κοντά στην οθόνη, συχνά πάθαινε ναυτία, όμως αυτό δεν τον πτοούσε.

Είχε βάλει σκοπό να βλέπει τρεις ταινίες την ημέρα. Στα δεκαεννέα του είχε δει πάνω από 4.000 ταινίες.

Κρατούσε ημερολόγιο για όλες τις ταινίες που έβλεπε και σημειώσεις για τους αγαπημένους του σκηνοθέτες.

Οι αμερικανικές ταινίες τον μάγευαν κι έγινε περιπαθής θαυμαστής του Άλφρεντ Χίτσκοκ, του Χάουαρντ Χοκς και άλλων πρωτοπόρων της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ.

Οι ώρες της μοναχικής σπουδής έδωσαν τη θέση τους στην επιθυμία για δράση.

Όταν ο Τριφό ήταν έφηβος, έκλεψε τη γραφομηχανή του θετού του πατέρα, την πούλησε και με τα λεφτά χρηματοδότησε την κινηματογραφική του λέσχη, με σκοπό να οργανώνει προβολές για φίλους μανιακούς του κινηματογράφου.

Έξαλλος ο Ρολάν Τριφό έστειλε το παιδί σε αναμορφωτήριο.

Έγκλειστος για έξι μήνες, ο Τριφό προσπάθησε να συνεχίσει εκεί τη μελέτη του κινηματογράφου.

Ζήτησε από τους γονείς του να του φέρουν βάζα με μαρμελάδα και τα αρχεία του για τους Τσάρλι Τσάπλιν και Όρσον Γουέλς.

Οι υπεύθυνοι στο αναμορφωτήριο δεν ήξεραν τι να κάνουν με τον σινεφίλ έφηβο. Αρχικά διέγνωσαν “ψυχοκινητική αστάθεια με τάσεις απείθειας”.

Αργότερα κατέληξαν ότι η αστάθεια του οφειλόταν στο προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον.

Ένας ευμενής σύμβουλος κατάφερε να συστήσει τον Τριφό στον εξέχοντα κινηματογραφικό κριτικό Αντρέ Μπαζέν, μια σχέση που θα αποδεικνυόταν καθοριστική.

Πρώτα όμως ο Τριφό έπρεπε να νικήσει τους δαίμονές του.

“Δεν κοιτάζω για πολλή ώρα τον ουρανό γιατί, όταν ξανακοιτάζω κάτω, ο κόσμος μου φαίνεται φριχτός”, εξομολογήθηκε εκείνη την εποχή.

Το 1950, στα 18 του, αποπειράθηκε ν’ αυτοκτονήσει με 23 ξυραφιές στο χέρι του.

Λίγο αργότερα, κατατάχτηκε στο στρατό και τον έστειλαν στην Σαϊγκόν.

Ήταν όμως τραγικά ακατάλληλος για τη ζωή του στρατιώτη.

Κατάλαβε το λάθος του κι αποπειράθηκε να λιποτακτήσει, αλλά τον έπιασαν και τον έβαλαν σε στρατιωτική φυλακή.

Αποστρατεύτηκε λόγω “ασταθούς χαρακτήρα”, επέστρεψε στο Πάρισι κι αποπειράθηκε πάλι να αυτοκτονήσει.

Μόνο μια δουλειά σχετικά με τον κινηματογράφο θα τον έσωζε.

Ο Τριφό χρησιμοποίησε τη γνωριμία του με τον Μπαζέν για να γίνει κριτικός στο σημαντικό κινηματογραφικό περιοδικό “Cahiers du Cinema”.

Σύντομα επηρέαζε όλον τον κινηματογραφικό κόσμο της Γαλλίας, με τις εμβριθείς και καυστικές κριτικές του.

Θα μπορούσε να έχει μακρά και επιτυχημένη καριέρα σε αυτόν τον κλάδο, αλλά ήθελε να γυρίσει ταινίες.

Το 1959 τα κατάφερε, διοχετεύοντας όλη τη μοναξιά κι απελπισία των παρισινών παιδικών του χρόνων στο ημι-αυτοβιογραφικό του αριστούργημα “Τα 400 Χτυπήματα”.

Η ταινία του εξασφάλισε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στις Κάννες και βοήθησε στην καθιέρωση του κινήματος που έγινε γνωστό ως “nouvelle vague”, δηλαδή “νέο κύμα”.

Ο Τριφό σκηνοθέτησε 25 ταινίες, πέντε λιγότερες από τον στόχο που είχε θέσει στην αρχή της καριέρας του.

Το “Ζιλ και Τζιμ” και η τιμημένη με Όσκαρ, “Αμερικάνικη Νύχτα”, κέρδισαν τη μεγαλύτερη διεθνή αναγνώριση, ενώ ο μεταδοτικός ενθουσιασμός του για τον κινηματογράφο και η έμφαση που έδινε στον “κινηματογράφο του δημιουργού”, ενέπνευσε μια γενιά σκηνοθετών.

Μεταξύ αυτών ήταν και ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, που του έδωσε τον πιο διάσημο ρόλο του, όταν τον έβαλε να υποδυθεί τον Γάλλο ουφολόγο Κλοντ Λα Κομπ στις “Στενές Επαφές Τρίτου Τυπού”.

Το 1983, λίγο αφότου ολοκλήρωσε την τελευταία ταινία του, του διέγνωσαν καρκίνο στον εγκέφαλο. Πέθανε στις 21 Οκτωβρίου 1984.

Μικρός στο μάτι

Ο Τριφό ήταν παθολογικός γυναικάς, με ιδιαίτερη αδυναμία στις πρωταγωνίστριές του.

Η Ζαν Μορό, η Τζούλι Κρίστι, η Φανί Αρντάν και η Ζακλίν Μπισέ ήταν μερικές μόνο από τις ωραίες ηθοποιούς που πέρασαν από το μπουντουάρ του.

Για τον Τριφό το παιχνίδι αυτό δεν είχε κανόνες: κοιμόταν με λαμπερές σταρ αλλά και με φθηνές πόρνες.

Είχε σχέση ταυτόχρονα με την Κατρίν Ντενέβ και τη μεγαλύτερη αδελφή της, τη Φρανσουάζ Ντορλεά.

Ούτε η ηλικία αποτελούσε εμπόδιο. Πήγε με τη 19χρονη Κλοντ Ζαντ που έπαιζε στα “Κλεμμένα Φιλιά”, καθώς και με τη 17χρονη Μαρί-Φρανς Πιζιέ, πρωταγωνίστρια στο “Ο Έρωτας στα Είκοσι”.

Αυτές οι γυναικοδουλειές γίνονταν κάτω απ’ τη μύτη της γυναίκας του, Μαντλέν Μόργκενστερν, που τελικά τον χώρισε το 1965, μετά από έξι χρόνια γάμου.

Το ωραίο, “γαλλικό” παρουσιαστικό του Τριφό και η φήμη του ως ιδιοφυΐας δεν εξηγούν πλήρως την επιτυχία του.

Ο μικρόσωμος Καζανόβας ήταν εξαιρετικά ντροπαλός και δάγκωνε τα νύχια του όταν βρισκόταν με γυναίκες, κάτι που προφανώς εκείνες έβρισκαν ακαταμάχητα γοητευτικό.

Βοηθούσε και το ότι ο Τριφό απεχθανόταν τη συντροφιά των ανδρών.

“Δεν θα μπορούσα να δειπνήσω με έναν άνδρα”, είπε κάποτε, “Έχω αυτό το κοινό με τον Χίτλερ και τον Σαρτρ. Δεν αντέχω την ανδρική συντροφιά το βράδυ. Για μένα, το βράδυ σημαίνει ιδιωτική ζωή σε ιδιωτικό χώρο”.

Καλέ μου μπαμπά

Εφάμιλλη των προσφιλών του φιλμ νουάρ ήταν η έμπνευση του Τριφό να προσλάβει ιδιωτικό ντετέκτιβ για να βρει τον πραγματικό του πατέρα, ο οποίος είχε εγκαταλείψει τη μητέρα του λίγο πριν από τη γέννησή του το 1932.

Ανακάλυψε ότι ήταν ένας παντρεμένος Εβραίος οδοντίατρος από μία κωμόπολη της ανατολικής Γαλλίας.

Ο Τριφό παρακολούθησε για λίγο τον χαμένο μπαμπά του, αλλά ποτέ δεν του μίλησε, από σέβασμο προς τον θετό του πατέρα, όπως είπε αργότερα η γυναίκα του.

ΠΗΓΗ: “Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΩΡΑ

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Εκείνο το καημένο το γύναιο έχει κάτι από τη χάρη των πτωμάτων». Ο καυστικός λόγος του συγγραφέα Χένρι Τζέιμς για τις άσχημες γυναίκες. Ήταν κοσμοπολίτης, μιλούσε με νοήματα και ήταν περιζήτητος στα πάρτι του Λονδίνου…